آیا کودکتان در منزل با رفتارش شما را گیج می‌کند؟ مثل شما رفتار نمی‌کند؟ اغلب درب اتاق را می‌بندد و به تنهایی بازی می‌کند یا نقاشی می‌کشد؟ سر‌و‌صدا ندارد؟ سوالات عجیب می‌پرسد؟ از غریبه‌ها فراریست و دوست ندارد در جمع باشد؟ متاسفانه یا خوشبختانه، کودکتان احتمالا درونگراست. شاید با شنیدن این حرف نگران شوید و فکر کنید یک فرزند بیمار دارید که هیچ‌وقت در زندگی موفق نمی‌شود. اما اشتباه نکنید؛ درونگرایی اختلال نیست، یک تایپ شخصیتی‌ست. اگر دوست دارید ویژگی‌های این نوع را بشناسید و بدانید که چطور باید با فرزندتان رفتار کنید، این مقاله را بخوانید.
ویژگی‌های کودک درونگرا
کودکان درونگرا ویژگی‌های منحصر به فردی دارند که آن‌ها را از سایر کودکان متمایز می‌کند. در این بخش به معرفی این ویژگی‌ها می‌پردازیم تا بهتر بتوانید تشخیصشان دهید.
یک دنیای زنده درونشان دارند
کودکان درونگرا بیشتر از اینکه برای راهنمایی گرفتن و حمایت به افراد دیگر پناه ببرند، به درون خودشان متکی هستند. این کودکان بازی‌های تخیلی را دوست دارند و ترجیح می‌دهند به تنهایی بازی کنند یا حداکثر با یک نفر دیگر. این بچه‌ها اغلب درب اتاق خود را می‌بندند و در اتاقشان به آواز خواندن، نقاشی یا بازی با کامپیوتر می‌پردازند. متاسفانه درونگرایی شمشیر دولبه است؛ زیرا ممکن است کودک را به انزوا و دوری از جامعه سوق دهد.
با جنبه‌های عمیق‌تر زندگی درگیر می‌شوند
کودک درونگرا از سوالات پیچیده و چالشی نمی‌ترسد. بسیاری از این کودکان به طرز شگفت‌انگیزی در کودکی در مورد نحوه و علت رفتار خود و دیگران فکر می‌کنند و سوال می‌پرسند. این کودکان علاقه دارند خود و همه افراد را درک کنند.
اول می‌بینند، بعد عمل می‌کنند
بچه‌های درونگرا اغلب تمایل دارند ابتدا یک بازی یا فعالیت را تماشا کند، سپس آن را انجام دهد. بسیاری از اوقات محتاطانه شروع به کار می‌کنند. آن‌ها معمولا به آرامی وارد موقعیت‌های جدید می‌شوند. در عین حال خوب است بدانید که اگر احساس راحتی و امنیت کنند پر انرژی و پر حرف می‌شوند.
بر اساس ارزش‌های خود تصمیم می‌گیرند
کودک درونگرا به جای پیروی از افراد دیگر، بر اساس معیارها و ارزش‌های خودش تصمیم می‌گیرد. این مسئله یکی از جنبه‌های مثبت در این بچه‌هاست؛ چراکه باعث می‌شود کمتر در برابر همسالان خود آسیب‌پذیر باشد. آن‌ها بخاطر حضور در یک جمع و طرد نشدن دست به هر کاری نمی‌زنند.
ممکن است طول بکشد تا شخصیت واقعی آن‌ها ظاهر شود
کودکان درونگرا، درست مانند افراد بالغ درونگرا به آرامی با افراد جدید ارتباط برقرار می‌کنند. ممکن است در اولین ملاقات با آدم‌ها ساکت و محتاط باشند؛ اما وقتی با آن‌ها آشنا شده و ارتباط برقرار می‌کنند تازه انگار زنده شده‌اند. این کودکان معمولا شنوندگان خوبی هستند، به آرامی صحبت می‌کنند، گهگاه برای بیان کلمات درست مکث می‌کنند، در هنگام صحبت کردن به چشمان طرف مقابل نگاه نمی‌کنند ولی در هنگام گوش دادن تماس چشمی برقرار می‌کنند.
معاشرت کودک درونگرا و برونگرا متفاوت است
کودک درونگرا ممکن است فقط یک یا دو دوست صمیمی داشته باشد و به بقیه دوستان خود به چشم یک آشنا نگاه کند. این بچه‌ها به اندازه کودکان برونگرا وقت خود را صرف معاشرت نمی‌کنند و پس از مدتی معاشرت نیاز به اندکی تنهایی دارند تا بتوانند انرژی از دست رفته خود را جبران کنند.
فرق درونگرایی و خجالت در کودکان
مردم اغلب کمرویی را با درونگرایی اشتباه می‌گیرند. اگر والدین یک کودک ندانند فرزندشان خجالتی‌ست یا درونگرا، طبیعتا در برقراری ارتباط با او دچار اشتباه می‌شوند.
کودکان خجالتی
کمرویی ترس از قرار گرفتن در موقعیت‌های اجتماعی و افراد دیگر است. افراد خجالتی اگر از مشاوره و حمایت درست برخوردار باشند، رفته رفته می‌توانند با این مسئله مواجه شوند و بر آن غلبه کنند. خجالتی بودن ممکن است در کودکی باعث تجربه‌های دردناک و آزاردهنده شود. معمولا اکثر کودکان خردسال با افزایش سن از این وضعیت خارج می‌شوند.
کودکان درونگرا
کودک درونگرا پس از مدتی حضور در جمع نیاز دارد مدتی هم تنها باشد تا انرژی خود را برگرداند. این بچه‌ها اگر مجبور باشند زمان زیادی را در یک جمع پر سر و صدا و شلوغ بگذرانند عمیقا احساس خستگی می‌کنند.
درونگراها این ویژگی را تا بزرگسالی و بعضا تا آخر عمر همراه خود دارند. اساسا درونگرایی بیماری یا اختلال نیست که بتوان آن را درمان کرد. بلکه بخشی از شخصیت فرد بوده و باید آن را پذیرفت. کودک درونگرا ممکن است گاهی با توجه به شرایط از لاک خود بیرون آمده و بیشتر با بقیه ارتباط برقرار کند. اما خیلی زود دوبار به حالت اولیه خود برمی‌گردد. این بچه‌ها وقتی بزرگتر می‌شوند به شما می‌گویند که از اجتماع نمی‌ترسند؛ فقط تنهایی راحت‌ترند. حتی شاید گاهی با خود فکر کنند که خوش به حال برونگراها! چه زندگی راحتی دارند. اما هیچ‌وقت از این آرامش درونی که دارند دست نخواهند کشید و واقعا نمی‌خواهند که یک برونگرا باشند.
یک حالت سوم!
یک حالت پیچیده هم وجود دارد؛ آن‌هم اینکه یک کودک درونگرا، خجالتی هم باشد! در این صورت والدین باید متوجه باشند که کودک هر دو ویژگی را دارد. این والدین باید بدانند که همدلی کردن می‌تواند تا حد زیادی به کودک کمک کند تا احساس پذیرفته شدن و دوست داشته شدن کند.
برخورد صحیح با کودکان درونگرا
در ادامه این بخش به شما می‌آموزیم چطور با کودک درونگرای خود رفتار کنید تا هم ارتباطتان درست شکل بگیرد و هم به او در حل مشکلاتش کمک کنید.
بدانید که درونگرا بودن عیب نیست
همه افراد برونگرا نیستند. مطالعات نشان می‌دهد حدود ۳۰ الی ۵۰ درصد جمعیت ایالات متحده را افراد درونگرا تشکیل داده‌اند. برخی از موفق‌ترین رهبران، کارآفرینان و افراد موفق از جمله بیل گیتس، وارن بافت، آبراهام لینکلن، مادر ترزا و ماهاتما گاندی هم افراد درونگرایی بوده‌اند!
علت رفتار کودک درونگرای شما بیولوژیکی‌ست
مغز درونگراها و برونگراها از مسیرهای انتقال‌دهنده عصبی متفاوتی استفاده می‌کند و به زبان ساده‌تر می‌توان گفت به شکل متفاوتی سیم‌کشی شده است. درونگراها از سمت پاراسمپاتیک سیستم عصبی خود استفاده می‌کنند که در واقع سیستم استراحت و هضم است؛ در مقابل افراد برونگرا از طرف سمپاتیک سیستم عصبی خود استفاده می‌کنند. بنابراین اگر کودک شما نسبت به کودکان برونگرا محتاطانه‌تر رفتار می‌کند، دلیل زیستی و بیولوژیکی برای آن وجود دارد.
کودک درونگرا را به آرامی در موقعیت‌های جدید قرار دهید
کودکان درونگرا با قرار گرفتن در موقعیت‌های جدید و برخورد با افراد ناشناس دچار اضطراب و بی‌قراری می‌شوند. اگر وارد جمعی می‌شوید از کودک خود انتظار نداشته باشید به سرعت با همه ارتباط برقرار کند. در صورت امکان زودتر از افراد دیگر به آن مهمانی یا فضای جدید بروید تا کودک با آن محیط ارتباط برقرار کند.
از فرزندتان بخواهید مدتی را نزد شما بماند و از دور به افراد دیگر و محیط خود نگاه کند. مشاهده کردن به او کمک می‌کند تا مسائل مربوط به اطراف خود را پردازش کند.
می‌توانید پیش از ورود به جمع در رابطه با آن با کودک خود صحبت کنید. در مورد اینکه چه کسانی در آن جمع خواهند بود، چه اتفاقاتی رخ خواهد داد، چه احساسی ممکن است داشته باشد و چگونه می‌تواند گفتگو با بقیه را شروع کند.
به کودک خود فرصت استراحت بدهید
باید بدانید که کودکان برونگرا از معاشرت با جمع انرژی می‌گیرند؛ اما کودکان درونگرا پس از مدتی ماندن در جمع شلوغ انرژی‌شان تمام شده و باید استراحت کنند تا دوباره شارژ شوند. اگر فرزند شما بزرگ است، ممکن است خود به مکان خلوتی رفته و استراحت کند؛ اما اگر سنش پایین است شما باید متوجه علائم خستگی او باشید.
در زمان حضور در جمع او را تشویق کنید
مثلا به او بگویید دیروز دیدم که با آن پسر جدید در مدرسه صحبت می‌کردی، می‌دانم که برایت سخت بود؛ اما به کاری که انجام دادی افتخار می‌کنم. این تحسین و تشویق به او احساس پذیرفته شدن می‌دهد.
به لذت‌هایش اشاره کنید
مثلا بگویید فکرش را می‌کردی که در جشن تولد دوستت آنقدر به تو خوش بگذرد؟ با یادآوری این خاطره‌های خوش، به تدریج از حالت عصبی خود فاصله گرفته و راحت‌تر وارد جمع می‌شود.
به کودک درونگرا کمک کنید به دنبال علایقش برود
باید به کودکان درونگرا کمک کنیم در دنیای برونگراها موفق شود. بنابراین باید کمک کنیم به دنبال علایق و استعدادهایش رفته و آن‌ها را پرورش بدهد.
با معلم فرزند خود در ارتباط با درونگرایش صحبت کنید
معلم فرزندتان باید بداند چطور با او ارتباط برقرار کند. بعضی از معلمان به غلط تصور می‌کنند کودکی که زیاد در کلاس صحبت نمی‌کند علاقه‌ای به درس ندارد و بی توجه است. همچنین اگر از درونگرایی کودک شما مطلع باشد می‌تواند به او کمک کند آرام آرام با سایر بچه‌ها دوست شود.
به او یاد بدهید از حق خودش دفاع کند
به کودک خود یاد بدهید که اگر کودک دیگری اسباب بازی‌اش را گرفت، (اگر تمایلی به قرض‌دادن اسباب‌بازی‌اش ندارد!) شجاعانه نه بگوید و اگر در مدرسه مورد آزار و اذیت قرار گرفت، از حق خودش دفاع کند.
حرف‌هایش را بشنوید
به صحبت‌های کودک درونگرای خود گوش دهید و گاهی از او سوالاتی در رابطه با حرفش بپرسید. به این صورت به او احساس شنیده شدن می‌دهید.
بدانید که ممکن است فرزندتان درخواست کمک نکند
درونگراها دوست دارند مشکلات خود را به صورت درونی حل کنند. اگر کودک شما در موقعیت دشواری در مدرسه یا با دوستش قرار دارد، ممکن است با شما صحبت نکند، حتی اگر نیاز داشته باشد کمکش کنید. بنابراین خود شما باید از روحیات او آگاه بوده و به یاری‌اش بشتابید.
حرف آخر
درونگرایی به معنی بی استعدادی یا اختلال شخصیتی نیست. افراد موفق زیادی داریم که درونگرا بوده و با وجود این ویژگی توانستند علایق و استعدادهای خود را رشد دهند و به موفقیت برسند؛ اما باید بدانید که شما به عنوان والدین باید بستر مناسب را برای رشد این استعدادها فراهم کنید. اگر فرزند خود را مجبور به حضور در جامعه و فعالیت‌های اجتماعی کنید شاید نتیجه عکس گرفته و مشکلات روانی زیادی برای کودک خود به وجود آورید.
امیدواریم مطالعه این مقاله به شما کمک کند بتوانید رفتار درست را با فرزندتان آموخته و به او در رشد و موفقیتش کمک کنید.
