همه چیز درباره هفته سی ام بارداری

فقط ۱۰ هفته دیگر تا تولد نوزادتان باقی مانده است. این هفته نیز با مشکلات و مسائلی همراه خواهد بود. با آگاهی نسبت به این مشکلات می‌توانید بارداری خود را به خوبی پشت سر بگذارید. چیزی هم به دنیا آمدن فرزندتان نمانده است. پس کافی است کمی صبور باشید. با نزدیک شدن به موعد مقرر، احساسات جدیدی در شما شکل می‌گیرد. در این مقاله قصد داریم به تغییرات بدن مادر، رشد جنین، علائم و توصیه‌های هفته سی ام بارداری بپردازیم. با ادامه این مطلب ما را همراهی کنید.

هفته ۳۰ بارداری چگونه است؟

هفته ۳۰ بارداری بدین معناست که دیگر چیز زیادی تا در آغوش گرفتن کودک‌تان باقی نمانده است و زایمان شما حداکثر ۱۰ هفته دیگر خواهد بود. جنین در هفته سی‌ام بارداری، سایزی به اندازه یک کلم سبز دارد. در هفته ۳۰ ام که معادل ماه هفتم بارداری است، مغز، سیستم عصبی و اندام‌های کودک شما به سرعت در حال رشد هستند. اما او هنوز برای تولد آماده نیست، زیرا ریه‌های جنین در هفته ۳۰ بارداری به اندازه کافی بالغ نشده‌اند تا او بتواند به تنهایی نفس بکشد. اگر در این هفته زایمان کنید، کودک‌تان در بخش مراقبت‌های ویژه بستری خواهد شد با اینحال لازم نیست چندان نگران باشید زیرا اکثر نوزادان نارس متولد شده در هفته ۳۰ بارداری پس از چند روز از بیمارستان مرخص می‌شوند. در هفته سی بارداری، مغز جنین و سلول‌های چربی جدید در حال تنظیم دمای بدن هستند و بنابراین لانوگو (موهای نرم و کرکی که بدن جنین را پوشانده است) شروع به ناپدید شدن می‌کند اما رشد موهای سر جنین آغاز می‌شود. با رشد ابروها و مژه‌های جنین و کاهش چروک‌های صورتش، او روز به روز بیشتر شبیه یک نوزاد تازه متولد شده خواهد شد. در هفته ۳۰ بارداری ممکن است حرکات ریتمیک گاه به گاهی در شکم خود احساس کنید که چند دقیقه طول می‌کشد. جالب است بدانید که اینها می‌توانند سکسکه کودک شما باشند! کوچولوی شما در هفته ۳۰ بارداری می‌تواند چشم‌های خود را باز و بسته کند و حتی تغییرات نور را احساس نماید.

شما در هفته ۳۰بارداری احتمالاً متوجه خواهید شد که راحت‌تر خسته می‌شوید. به خصوص آنکه شب‌ها نمی‌توانید به خوبی بخوابید و این بیخوابی شبانه، سطح انرژی شما در طول روز را کاهش می‌دهد. در طول سه ماهه سوم ممکن است نوسانات خلقی بیشتری را تجربه کنید. علاوه بر این، هورمون‌های تولید شده توسط بدن در این زمان می‌توانند باعث شل شدن مفاصل شما شوند. این امر ممکن است به تورم و بزرگتر شدن پاهایتان منجر شود. برخی از زنان گزارش می‌دهند که پاهایی آنها در طول بارداری یک اندازه یک سایز کفش بزرگ شده است و این معمولا یک تغییر دائمی است.  از این هفته به بعد در هنگام بالا رفتن از پله‌ها دچار تنگی نفس خواهید شد زیرا جنین در حال رشد که جثه بزرگتری پیدا کرده است، به ریه‌های شما فشار وارد می‌کند و باعث می‌شود به نفس نفس زدن بیفتید.

آزمایش های هفته ۳۰ بارداری

مهم‌ترین آزمایش های هفته سی بارداری شامل موارد زیر می‌باشد:

• آزمایش خون و ادرار: پزشک به بررسی ادرار شما از نظر پروتئین و قند و عفونت ادراری می‌پردازد تا مشکلاتی نظیر دیابت بارداری، پره کلامپسی و هر گونه عفونت را بررسی می‌کند. آزمایش خون برای بررسی گلبول‌های  سفید و قرمز (برای کم خونی) و آنتی بادی‌ها نیز انجام می‌شود. در مواردی که Rh خون مادر منفی و Rh پدر مثبت باشد، آزمایش کمبوس غیر مستقیم انجام می‌شود تا اطمینان حاصل شود که خون مادر حاوی آنتی بادی‌های مضر برای جنین نباشد.
• اندازه‌ گیری‌های دیگر: اندازه ‌گیری وزن، فشار خون و ارتفاع پایه یا ارتفاع رحم (فاصله از استخوان شرمگاهی تا بالای رحم) نیز انجام می‌شود. ضربان قلب کودک شما نیز چک خواهد شد که باید واضح و منظم باشد.
• ارزیابی تورم: میزان تورم اندام‌های شما بررسی می‌شود و توصیه‌های رژیمی لازم را دریافت خواهید کرد.
• سونوگرافی: در برخی موارد ممکن است پزشک‌تان انجام سونوگرافی را نیز توصیه کند.

رشد جنین در هفته سی ام بارداری

در این هفته اندازه سر تا باسن جنین حدود ۲۷.۵ سانتی‌متر و اندازه قد کامل او حدود ۴۰ سانتی‌متر است. وزن او نیز حدود ۱۵۲۳ گرم است. در هفته ۳۰، سیستم‌های اصلی بدن کودک شما تشکیل می‌شوند و رشد می‌کنند. اکنون کودک شما سریعاً وزن اضافه می‌کند تا برای زندگی خارج از رحم آماده شود.

سکسکه‌های کودک شما از چند هفته پیش شروع شده است؛ اما میزان آن‌ها در سه ماهه آخر بارداری بیشتر می‌شود. آن حرکات موزون کوچک، انقباضات ماهیچه‌های تنفسی است. مطالعات نشان می‌دهد که از ۱۰ هفته قبل از زایمان، سکسکه موجب برانگیخته شده مغز می‌شود و ممکن است نقش مهمی در رشد آن داشته باشد.

در ۳۰ هفتگی، نوزاد هنوز بسیار نارس است. با کمک مراقبت‌های ویژه NICU حدود ۹۸ درصد از نوزادانی که در این هفته به دنیا می‌آیند، زنده می‌مانند.

وزن جنین در هفته ۳۰ چقدر باید باشد

از آنجایی که پسرها کمی درشت‌تر هستند، وزن جنین ۳۰ هفته پسر کمی بیشتر از جنین ۳۰هفته دختر می‌باشد. به طور کلی وزن جنین در هفته ۳۰ بارداری از ۱۱۰۰ تا ۱۴۰۰ گرم متغیر است. در سه ماهه سوم بارداری، تغذیه مادر به طور مستقیم بر وزن گیری جنین تأثیر می‌گذارد و از آنجایی که روند وزن گیری جنین در سه ماهه سوم بارداری سرعت می‌گیرد، به مادران باردار توصیه می‌شود به رژیم غذایی خود بیشتر توجه کنند و مصرف منابع پروتئینی سالم را افزایش دهند. از هفته ۳۰ بارداری، رشد جنین بیشتر با اضافه کردن وزن ادامه می‌یابد و روند افزایش قد جنین کُند خواهد شد.

سونوگرافی هفته سی ام بارداری

اگر حاملگی بدون عارضه دارید، احتمالاً به سونوگرافی هفته ۳۰ بارداری نیاز پیدا نخواهید کرد. پوست جنین در این هفته صاف‌تر از قبل می‌شود. چین‌های مغز نیز ایجاد شده‌اند. این چین‌ها باعث می‌شوند تا جا برای تمام بافت‌های ضروری مغز باز شود. اکنون فرزند شما آن قدر قوی شده است که می‌تواند با یک دست انگشت دستان دیگر را بگیرد.

کودکان دو قلو نیز با همین سرعت رشد می‌کنند اما ممکن است رشد آن‌ها از الان تا هفته ۳۲ ام کندتر شود. ممکن است پزشک به شما توصیه کند تست NST بدهید. برای انجام این تست حسگرهایی روی شکم قرار داده می‌شود تا انقباضات و ضربان قلب نوزاد بررسی و اندازه‌گیری شود. این آزمایش برای بررسی واکنش ضربان قلب نوزاد هنگام حرکت طراحی شده است. اگر همه چیز در NST و سونوگرافی بدون مشکل باشد، احتمال زایمان زودرس و وجود مشکلاتی در جنین رد می‌شود.

تغییرات بدن و شکم مادر در هفته سی ام بارداری

شکم در این هفته بیش از پیش سفت می‌شود. در این زمان بروز انقباضات براکستون هیکس بسیار رایج است. براکستون هیکس معمولا بعد از ورزش یا رابطه جنسی یا زمانی که خسته یا کم آب هستید اتفاق می‌افتد. اگر این انقباضات با تغییر موقعیت بدن متوقف نشدند و در عرض یک ساعت چهار بار یا بیشتر دچار آن‌ها شدید، به پزشک خود اطلاع دهید زیرا ممکن است این امر نشانه زایمان زودرس باشد. احتمالاً تا کنون حدود ۹ تا ۱۲ کیلوگرم وزن اضافه کرده‌اید. اگر دوقلو باردار هستید، این میزان به ۱۳ الی ۲۰ کیلوگرم هم می‌رسد. اندازه ارتفاع پایه یا فاصله استخوان شرمگاهی تا بالای رحم هم باید حدود ۲۸ تا ۳۲ سانتی‌متر باشد. نگران این افزایش وزن نباشید.

تمامی این افزایش وزن دلیل دارد و بعداً به عنوان ذخیره‌ای عمل می‌کنند تا شما بتوانید راحت‌تر به نوزاد خود شیر بدهید. برای کاهش وزن عجله نکنید و به خود سختی ندهید. تمام این وزن در نه ماه به بدن شما اضافه شده است. پس برای کاهش آن هم باید تقریباً همین قدر صبر کنید. با این حال مراقب وزن خود باشید زیرا افزایش وزن ناگهانی و شدید می‌تواند نشانه عارضه خطرناکی به نام پره اکلامپسی باشد. در این حالت باید فورا به پزشک مراجعه کنید.

سر کودک شما احتمالاً به سمت پایین قرار دارد. او در حدود ۱.۵ لیتر مایع آمنیوتیک شناور است. به نظر می‌رسد که در شکم شما جای کمی برای او وجود دارد اما خیالتان راحت باشد که او می‌تواند با سادگی حرکت کند.

علائم رایج بارداری در هفته سی ام

در این هفته نیز علائمی را تجربه خواهید کرد. این موارد می‌توانند اذیت‌کننده باشند اما با مراقبت از خود می‌توانید از پس آن‌ها بربیایید. در ادامه این نشانه‌ها را بررسی می‌کنیم.

نوسانات خلقی

نوسانات خلقی همچنان همراه شما خواهد بود. خواب شما مختل می‌شود. بدن شما سنگین شده است. ممکن است نگران زایمان خود باشید و استرس داشته باشید. همه این‌ها موجب می‌شود تا احساسات شما مختل شود.

تونل کارپال

سندرم تونل کارپال (CTS) از دیگر مشکلاتی است که ممکن است در سه ماهه سوم به آن دچار شوید. معمولا این مشکل برای افرادی رخ می‌دهد که زیاد با کامپیوتر سر و کار دارند؛ اما زنان باردار نیز ممکن است دچار این مشکل شوند. تا ۶۲ درصد والدین دچار این مشکل می‌شوند. افزایش وزن موجب احتباس آب می‌شود و به عصب میانی مچ دست فشار می‌آورد. همین امر باعث ایجاد درد، سوزن سوزن شدن، بی‌حسی و ضعف در دستان و انگشتان می‌شود. گاهی هم ممکن است گرفتن اشیا برای فرد دشوار شود.

سوزش سردل

اگر سوزش سردل دارید، به غذاهایی که می‌خورید توجه کنید. غذاهای چرب، سنگین، تند و اسیدی می‌توانند چنین مشکلی را ایجاد کنند. تا جایی که می‌توانید از خوردن این غذاها به ویژه پیش از خواب خودداری کنید؛ زیرا این مشکل می‌تواند خوابیدن را برای شما دشوار کند.

مشکل خواب

مشکل خواب نیز از دیگر علائم رایج این زمان است. خستگی و کوفتگی، استرس زایمان و… می‌تواند خواب شما را مختل کند.

تورم

تورم معمولا در پاها مخصوصاً مچ پا دیده می‌شود. برای رفع این مشکل آب زیاد بنوشید و هر زمان که استراحت می‌کنید پاهای خود را برای مدتی بالا نگه دارید. در صورت مشاهده تورم ناگهانی یا شدید فورا به پزشک مراجعه کنید زیرا این مورد می‌تواند نشانه پره اکلامپسی باشد.

تنگی نفس

اکنون ریه‌های شما بسیار درگیر هستند. نوزاد نیز بسیار بزرگ شده و فضای زیادی را اشغال کرده است. همین امر باعث می‌شود تا مادر دچار تنگی نفس شود و نتواند خوب نفس بکشد. هر زمان دچار تنگی نفس شدید، دست از کار بکشید و استراحت کنید.

علائم نیازمند مراجعه به پزشک در هفته ۳۰ بارداری

برای آنکه بارداری ایمنی را تجربه کنید، لازم است از علائم هشداردهنده آگاهی داشته باشید تا در صورت مشاهده آنها بتوانید در اسرع وقت به دنبال کمک‌های پزشکی بروید. علائم ذکر شده در زیر نیازمند مراجعه به پزشک هستند و بی توجهی به این امر ممکن است سلامت کودک و حتی مادر را تهدید نماید.

• در صورت مشاهده علائم زایمان زودرس باید هر چه سریع‌تر نزد پزشک متخصص بروید. این علائم عبارتند از احساس فشار بیش از حد در لگن یا کمردرد شدید،  لکه بینی یا خونریزی واژینال، انقباضات رحمی دردناک و منظم، دردهای شبیه قاعدگی با شدت بیشتر، افزایش حجم ترشحات واژن، تغییر رنگ ترشحات واژن به صورتی یا قهوه‌ای روشن، رقیق شدن ترشحات واژن.
• اگر علائمی نظیر تب و لرز، سوزش ادرار یا ترشحات غیر معمول واژینال دارید، برای بررسی احتمال عفونت‌هایی نظیر عفونت ادرار، عفونت واژینال و … به پزشک مراجعه کنید.
• اسهال شدید که به درمان‌های خانگی پاسخ نداده و بیشتر از یک روز طول کشیده است، به مداخله پزشکی نیاز دارد. زیرا احتمال بروز کم آبی بدن و عوارض ناشی از آن وجود دارد.
• علائمی نظیر تورم ناگهانی دست‌ها و پاها، افزایش شدید فشار خون، تهوع و استفراغ شدید، درد در ناحیه زیر دنده‌ها می‌تواند نشان دهنده پره اکلامپسی یا مسمومیت بارداری باشد که به رسیدگی پزشکی فوری نیاز دارد.
• احساس غم، اضطراب و افسردگی شدید و ادامه دار مادر باید مورد بررسی و درمان قرار گیرد تا سلامت جسمی و روحی مادر و متعاقبا جنین تحت تأثیر قرار نگیرد.
• در صورت مشاهده تنگی نفس شدید، سرگیجه و عدم تعادل که با استراحت برطرف نمی‌شود، با پزشک‌تان تماس بگیرید.
• اگر متوجه شدید حرکات کودک‌تان کاهش یافته است و همانند روزهای قبل نیست، یک خوراکی شیرین بخورید و به پهلو دراز بکشید. اگر میزان تحرک کودک همچنان کم بود، برای بررسی بیشتر به پزشک مراجعه کنید.

عوارض شایع بارداری در هفته سی‌ ام بارداری

اگر می‌‌خواهید همه چیز درباره هفته ۳۰ بارداری را بدانید، باید با عوارض شایع این هفته از بارداری نیز آشنا شوید.  موارد ذکر شده در زیر، شایع‌ترین عوارض هفته سی بارداری هستند. با اینحال با توجه به تفاوت‌های فردی در تمام زنان باردار به یک شدت مشاهده نمی‌شود.

• نوسانات خلقی
• گرفتگی عضلانی
• درد پشت و کمر
• ترشحات واژن در بارداری
• کم آوردن نفس (تنگی نفس)
• گُر گرفتگی
• یبوست
• تکرر ادرار
• ترشح از سینه‌ها
• دردناک شدن سینه‌ها
• انقباضات و دردهای رحمی (انقباضات براکستون هیکس)
• دیابت بارداری
• تورم بدن (دست‌ها، پاها و صورت)
• سوزش سر دل
• تهوع
• فشار خون بالا
• خارش پوست
• بیخوابی
• کم خونی
• دیدن خواب‌های عجیب
• پوست چرب و لکه دار
• هموروئید
• درد در دو طرف بیرون زدگی شکم، ناشی از بزرگ شدن رحم ( معروف به دردهای رباط گرد)
• استرچ مارک
• تورم و خونریزی لثه‌ها
• گرفتگی عضلات پا

توصیه‌ها و دستورالعمل‌های مراقبت از خود

در زمان باقی مانده باید به خوبی از خود مراقبت کنید. مراقبت شما باید جسمی و روحی باشد. درست است که سخت می‌گذرد اما با اجرای نکات و دستورالعمل‌های مناسب می‌توانید از میزان سختی‌ها بکاهید. در ادامه به برخی از توصیه‌های لازم در این زمان می‌پردازیم.

مراقبت از سلامت روان خود

در دوران بارداری دچار فراز و نشیب‌های احساسی زیادی می‌شوید. این امر کاملاً طبیعی است. شما ممکن است حساس‌تر از قبل شوید و برای گذر از مراحل مختلف بارداری به حمایت عاطفی و روانی نیاز داشته باشید. اطرافیان رد این زمان نقش مهمی دارند و باید مادر را درک کنند و به او یاری برسانند؛ زیرا مشکلات روانی شما نیز روی جنین اثر می‌گذارد. جسم و روان شما با یکدیگر در ارتباط هستند و روی هم اثر می‌گذارند. به همین دلیل بهتر است به خوبی استراحت کنید و غذاهای سالم و مفید بخورید. روزانه کمی تحرک داشته باشید و با خانواده و عزیزان خود وقت بگذرانید.

نحوه مقابله با تونل کارپال

برای مقابله با این مشکل می‌توانید موارد زیر را اجرا کنید:

از انجام فعالیت‌هایی که نیاز به حرکات تکراری دست دارند (مثل استفاده از کامپیوتر) خودداری کنید.

برای کاهش فشار عصبی روی دست می‌توانید دور آن آتل ببندید. آتل باید در حالت خنثی دست بسته شود. این کار برای شب‌ها بسیار مفید است؛ زیرا بسیاری از افراد در زمان خواب به صورت ناخودآگاه مچ دست خود را خم می‌کنند و این امر موجب تشدید این مشکل می‌شود. از تمرینات کششی و تقویتی برای دست استفاده کنید. گاهی نیاز است برای درمان از فیزیوتراپی و داروهای مسکن کمک بگیرید.

پوشیدن کفش‌های راحت

از آن جایی که پاهای شما متورم شده‌اند، بهتر است از کفش‌های راحتی استفاده کنید. کفش‌های تنگ می‌توانند مشکلات پا را بدتر کنند.

آمادگی برای زایمان

درست است که ده هفته دیگر فرزند شما به دنیا می‌آید اما ممکن است زایمان زودتر انجام شود. به همین دلیل بهتر است همیشه آماده باشید و لوازم زایمان خود را کنار بگذارید تا در صورت بروز علائم زایمان زودرس، نیازی نباشد که برای پیدا کردن لوازم ضروری وقت بگذارید.

آشنایی با پلاگین مخاطی

دهانه رحم شما با پلاگین مخاطی بسته شده است. همین پلاگین از فرزند شما محافظت می‌کند و جلوی ورود باکتری‌ها به رحم را می‌گیرد. از این زمان به بعد شما کم کم این پلاگین را از دست می‌دهید؛ بنابراین در صورت مشاهده ماده‌ای مخاطی شکل، نگران نشوید. البته میزانی که در این زمان مشاهده خواهید کرد، بسیار کم است.

انجام تمرینات کگل

با انجام تمرینات کگل می‌توانید عضلات وازن و پرینه را قوی کنید. برخی از زنان در این زمان دچار اختلالات ادراری می‌شوند و ممکن است با هر حرکتی متوجه ترشحاتی شوند. تمرینات کگل می‌تواند به شما کمک کند از شر این مشکل نیز خلاص شوید.

سخن نهایی

در این مقاله از سی سیب به بررسی هفته سی ام بارداری پرداختیم. اکنون کودک شما بسیار بزرگ شده و کل شکم شما را گرفته است. حمل یک موجود زنده و فعال در شکم می‌تواند دشوار باشد؛ بنابراین همسر و اطرافیان باید به خوبی مادر را درک کنند و در انجام فعالیت‌ها به وی کمک کنند. این گونه مادر احساس حمایت بیشتری می‌کند و روحیه می‌گیرد. حفظ روحیه نیز برای سلامت هر دوی آن‌ها مهم است. نظر شما در این باره چیست؟ لطفا نظرات، پیشنهادات و تجربیات خود را در بخش دیدگاه با ما در میان بگذارید.