همه چیز درباره مدفوع سبز نوزاد

زمان مطالعه: ۸ دقیقه

به طور کلی، در روزها و ماه‌های اول زندگی یک نوزاد، تغییر رنگ و قوام (سفتی) مدفوع نوزاد، کاملاً طبیعی است. عوامل متعددی در تغییر رنگ مدفوع نوزاد نقش دارند (که از اصلی‌ترین دلایل آن، سن، رژیم غذایی و وضعیت سلامتی نوزاد هستند). در حالت طبیعی، مدفوع نوزاد تقریباً سیاه رنگ است (مدفوع نوزادان یا کودکان بزرگتر، معمولاً زرد یا قهوه‌ای رنگ خواهد بود). مدفوع سفید یا قرمز رنگ نوزاد، نشان دهندهٔ یک مشکل در سلامت نوزاد است.

از این جهت، به غیر از رنگ سفید و قرمز، مدفوع نوزاد هر رنگی که باشد طبیعی خواهد بود. زیرا با توجه به تغدیهٔ نوزاد در دوره‌های مختلف زندگی، رنگ مدفوع نیز تغییر می‌کند. در ادامهٔ این مطلب از مجموعۀ سی سیب، به طور مفصل، رنگ‌های مختلف مدفوع نوزاد و عواملی که منجر به تغییر رنگ مدفوع نوزاد می‌شوند را شرح می‌دهیم.

مدفوع سیاه رنگ نوزاد

رنگ مدفوع نوزادانی که سن کمتر از یک هفته دارند، سیاه رنگ است. این رنگ، برای نوزادانی با این سن، کاملا طبیعی است. اما اگر پس از این مدت، رنگ مدفوع نوزاد همچنان سیاه باشد، نشان دهندهٔ یک مشکل سلامتی در نوزاد خواهد بود. در صورت مشاهدۀ این عارضه، وضعیت سلامت نوزاد باید هر چه سریع‌تر توسط پزشک متخصص بررسی شود. مدفوع سیاه رنگ نوزاد، به دلیل وجود مکونیوم (مایع آمنیوتیک و مخاطی که جنین در دوران بارداری می‌بلعد) در بدن نوزاد است. نوزاد مکونیوم وارد شده در بدن خود را  در طی ۲۴ ساعت اول تولد خود، دفع می‌کند.

بنابراین در روزهای اول تولد نوزاد، دفع مدفوع سیاه رنگ، طبیعی خواهد بود. از آنجایی که مکونیوم استریل است، معمولاً بو ندارد. دفع مکونیوم تا چند روز ادامه دارد و پس از آن، رنگ مدفوع نوزاد از رنگ سیاه به رنگ سبز تیره و سپس به رنگ زرد تغییر می‌کند. اما اگر پس از گذشت یک هفته از تولد نوزاد، مدفوع نوزاد سیاه رنگ باقی ماند، باید هر چه زودتر به پزشک متخصص مراجعه کنید. زیرا امکان وجود مقداری خونریزی در دستگاه گوارش نوزاد وجود دارد.

در این مطلب از مجموعۀ سی سیب، به طور ویژه‌ای به بررسی مدفوع سبز رنگ نوزاد می‌پردازیم. اما لازم است بدانید بسیاری از والدین، به دلیل شباهت مدفوع سبز نوزاد به مدفوع زرد و قهوه‌ای رنگ، ممکن است تشخیص اشتباهی در رابطه با رنگ مدفوع نوزاد داشته باشند. به همین دلیل، قبل از بررسی علت سبز رنگ بودن مدفوع نوزاد، مدفوع زرد و قهوه‌ای رنگ نوزاد را بررسی می‌کنیم.

مدفوع زرد رنگ نوزاد 

مدفوع زرد تیره رنگ، برای نوزادی که از شیر مادر تغذیه می‌کند، معمولی و طبیعی است. همچنین ممکن است در این دوران، لکه‌های کوچکی در مدفوع نوزاد وجود داشته باشد که کاملاً بی ضرر بوده و به دلیل هضم شیر مادر به وجود می‌آیند. به همین خاطر، به مدفوع نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند، مدفوع بذر دار گفته می‌شود.

مدفوع قهوه‌ای رنگ نوزاد

رنگ قهوه‌ای مدفوع، رنگ معمولی مدفوع نوزادانی است که از شیر خشک تغذیه می‌شوند. مدفوع نوزادانی که شیر خشک مصرف می‌کنند، قهوه‌ای روشن یا نارنجی خواهد بود. مدفوع این دسته از نوزادان ممکن است کمی تیره‌تر و سفت‌تر از مدفوع نوزادانی باشد که از شیر مادر تغذیه می‌کنند.

مدفوع سبز رنگ نوزاد

بسیاری از نوزادان، در برخی از مواقع، مدفوع سبز رنگ دارند. بنابراین مدفوع سبز رنگ در بسیاری از نوزادان طبیعی خواهد بود. مدفوع سبز رنگ نوزاد در بعضی موارد هیچ گونه مشکلی نخواهد داشت (در صورتی که نوزاد به طور طبیعی در حال رشد و وزن گیری (افزایش وزن) باشد). نکتهٔ قابل توجهی که وجود دارد این است که استفاده از مکمل‌های آهن برای نوزادان، باعث سبز شدن مدفوع آنها می‌شود. خوردن غذاهای سبز رنگ مانند اسفناج، نخود فرنگی و غیره نیز یکی از دلایل سبز شدن مدفوع نوزاد خواهد بود. به طور کلی، مدفوع سبز رنگ نوزاد، علل مختلفی دارد. در این بخش، دلایل سبز شدن مدفوع نوزاد را نام می‌بریم.

برخی از دلایل سبز رنگ شدن مدفوع نوزاد عبارتند از:

• هضم کند غذا (به این دلیل که نوزاد بیش از حد معمول غذا خورده است).
• تغذیهٔ مادر با غذا و گیاهان سبز رنگ
• سرماخوردگی
• آلرژی و عدم تحمل مواد غذایی
• مصرف آنتی بیوتیک برای نوزاد یا مادر (مادران شیرده)
• مصرف داروهای درمان زردی نوزاد
• حساسیت نوزاد به شیر گاو
• شیردهی ناکافی به نوزاد
• واکسیناسیون نوزاد
• عوض کردن سریع سینه هنگام شیردهی

تا اینجا متوجه شدیم که مدفوع سبز، زرد و قهوه‌ای رنگ نوزاد، در بسیاری از موارد، کاملا طبیعی بوده و به راحتی با عوض کردن رژیم غذایی یا شیر خشک نوزاد، مشکل رنگ مدفوع نوزاد بر طرف می‌شود. همان طور که گفته شد، مدفوع قرمز یا سفید رنگ نوزاد، نشان دهندۀ بروز یک مشکل در سلامت نوزاد هستند. در این بخش، به طور مختصر، مدفوع قرمز و سفید رنگ نوزاد را بررسی می‌کنیم.

مدفوع قرمز رنگ نوزاد

این رنگ مدفوع برای نوزاد، نشان دهندهٔ وجود یک مشکل در سلامت نوزاد است. زیرا هنگامی که در مدفوع خون وجود داشته باشد، به رنگ قرمز در می‌آید. این اتفاق ممکن است زمانی رخ دهد که نوک سینهٔ مادر ترک خورده و زخم شده باشد و نوزاد مقداری از خون را بلعیده باشد. یکی دیگر از دلایل قرمز شدن مدفوع نوزاد، زخم شدن و خونریزی مقعد نوزاد خواهد بود.

بنابراین اگر مدفوع نوزاد قرمز رنگ شود باید به پزشک مراجعه کرد تا علت قرمز بودن مدفوع نوزاد مشخص شده و درمان شود. البته باید در نظر داشته باشید که وجود مواد غذایی قرمز رنگ (مانند گوجه فرنگی و چغندر) در رژیم غذایی نوزاد یا مادر، یکی دیگر از دلایل قرمز شدن رنگ مدفوع نوزاد است.

مدفوع سفید رنگ نوزاد

دفع مدفوع سفید رنگ برای نوزاد، غیر طبیعی بوده و نشان دهندهٔ مشکل کبدی خواهد بود. به همین دلیل، این رنگ مدفوع برای نوزاد مناسب نیست. ابتلا به زردی در نوزادان بسیار شایع است. به طوری که حدود ۸۰ درصد از نوزادان در روزهای اول تولد به آن مبتلا می‌شوند و پس از گذشت دو هفته، بیماری زردی از بین می‌رود. اگر شک دارید که نوزاد شما پس از گذشت ۱۴ روز همچنان به بیماری زردی مبتلا است یا خیر، می‌توانید رنگ مدفوع نوزاد را بررسی کنید. زیرا همانطور که اشاره کردیم، مدفوع سفید یا کم رنگ، نشان دهندهٔ بیماری کبدی و زردی نوزاد است.

در صورتی که مدفوع کودک سفید یا کم رنگ باشد، ممکن است پزشک سطح بیلی روبین (ترکیبی که به بدن نوزاد کمک می‌کند تا مواد زائد را دفع کند) نوزاد را آزمایش کند. بیلی روبین دو نوع دارد و هنگامی که سطح یک نوع از آن بیش از حد معمول باشد، منجر به بروز مشکلاتی برای سلامت نوزاد خواهد شد.

بافت‌های مختلف مدفوع نوزاد و دلایل آن

مدفوع نوزاد، با توجه به تغذیه‌ای که مصرف می‌کند متفاوت است. معمولاً قبل از اینکه نوزاد شروع به خوردن غذاهای جامد کند، مدفوع بسیار نرمی دارد. نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌کنند، مدفوع کاملا شل و رشته‌ای دارند. در حالی که نوزادانی که از شیر خشک تغذیه می‌کنند، مدفوع سفت‌تری نسبت به بقیهٔ نوزادان خواهند داشت. علاوه‌بر این، وجود مخاط در مدفوع نوزاد، شایع بوده و به ندرت ممکن است نشانهٔ یک بیماری یا بروز یک مشکل در سلامت نوزاد باشد. با این حال، اگر همراه با وجود مخاط در مدفوع نوزاد، علائم دیگری را در نوزاد خود مشاهده کردید، باید در این باره با پزشک متخصص مشورت کنید.

اگر مدفوع نوزاد بیش از حد سفت یا خشک باشد، به این معنی است که به اندازهٔ کافی مایعات نمی‌نوشد یا اینکه دچار یک بیماری شده است. همچنین اگر پس از اینکه نوزاد شروع به خوردن غذاهای جامد می‌کند، دارای مدفوع سفت باشد، ممکن است به یبوست مبتلا شده باشد. زیرا بسیاری از نوزادان با خوردن غذاهای سفتی که بدن نمی‌تواند به درستی آنها را هضم کند، دچار یبوست می‌شوند. مدفوع آبکی در نوزاد، در بیشتر مواقع، نشان دهندهٔ اسهال است. نوزادانی که به اسهال مبتلا می‌شوند دمای بدنی بالایی دارند و بیشتر از حد معمول مدفوع می‌کنند.

 مدفوع سالم نوزاد

مدفوع نوزاد در صورتی که سالم باشد، می‌تواند به رنگ سبز، قهوه‌ای یا نارنجی و همچنین طیف کم رنگ زرد باشد. همچنین بافت مدفوع نوزاد معمولاً باید روان تا نسبتا سفت باشد. اما نباید بیش از حد سفت یا آبکی باشد. رنگ مدفوع نوزاد می‌تواند نشان دهندهٔ وضعیت سلامت یا وجود یک بیماری در نوزاد باشد. مدفوعی که نرم و قهوه‌ای خاکی رنگ است، کاملا سالم خواهد بود. به طور کلی، تا زمانی که نوزاد در حال رشد است و وزن اضافه می‌کند، نیاز به تغذیهٔ بیشتری دارد. بنابراین مشاهدهٔ طیف رنگ‌های مختلف در مدفوع نوزاد طبیعی است.

برخی دیگر از دلایل سبز رنگ بودن مدفوع نوزاد

هنگامی که نوزاد با شیر خشک تغذیه می‌شود، دارای مدفوع سبز یا قهوه‌ای متایل به سبز خواهد بود. علاوه‌بر این، مدفوع سفت‌تری نسبت به نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌کنند، خواهند داشت. همچنین نوزادانی که از غذاهای سبز رنگ مانند اسفناج و نخود فرنگی تغذیه می‌کنند، دارای مدفوع سبز تیره هستند. در برخی موارد، مدفوع سبز رنگ نوزاد نشان دهندهٔ این است که مواد غذایی که نوزاد مصرف می‌کند، به سرعت از دستگاه گوارش او عبور می‌کند. برخی از نوزادان، به شیر گاو حساسیت دارند و هنگامی که از شیر گاو تغذیه می‌کنند، حساسیت آنها با مدفوع سبز نمایان می‌شود.

در صورتی که نوزاد شما به اندازهٔ کافی سیر نشود یا اینکه در طول روز، حداقل ۳ تا ۴ بار مدفوع نکند، در نهایت، مدفوع سبز رنگی خواهد داشت. بنابراین در چنین شرایطی باید به پزشک مراجعه کرده و علت آن را بررسی کنید. برخی از عوامل کمتر شناخته‌ شده‌ای وجود دارند که باعث سبز رنگ شدن مدفوع نوزاد خواهند شد. به عنوان مثال بسیاری از والدین بعد از واکسیناسیون نوزاد، متوجه می‌شوند که مدفوع نوزاد سبز رنگ شده است.

بسیاری از مادران، هنگام شیردهی به نوزاد، سینه‌ای که با آن به نوزاد شیر می‌دهند را به طور سریع و مداوم عوض می‌کنند. اما باید توجه داشت که همین عامل، منجر به عدم تعادل در دستگاه گوارش نوزاد و سبز شدن مدفوع او خواهد شد. به این ترتیب، هنگام شیردهی به نوزاد، باید سینه‌ها را یکی یکی خالی کرد تا تعادل سالمی در دستگاه گوارش نوزاد ایجاد شود.

بررسی نهایی

در این مطلب از مجموعۀ سی سیب، به این نتیجه رسیدیم که با رشد نوزاد، رنگ مدفوع او نیز تغییر خواهد کرد. به عنوان مثال، زمانی که نوزاد شروع به خوردن غذا می‌کند، مواد غذایی مصرفی می‌توانند بر روی رنگ مدفوع نوزاد تأثیر گذار باشند. همچنین ممکن است غذایی که به درستی هضم نشده باشد نیز باعث تغییر رنگ مدفوع نوزاد شود. بنابراین، مدفوع سبز رنگ نوزاد در برخی از موارد، نشان دهندهٔ وجود یک مشکل در سلامتی نوزاد نیست (بلکه به خاطر تغذیهٔ نوزاد است). از این جهت، رنگ مدفوع نوزاد با توجه به غذایی که می‌خورد نیز ممکن است برای مدت کوتاهی تغییر رنگ داده و سپس به رنگ معمولی بازگردد.

در پایان لازم است یاد آور شویم، شناسایی علل و درمان مدفوع سبز رنگ نوزاد، امری مهم محسوب می‌شود. با این حال در بیشتر موارد، مدفوع سبز رنگ نوزاد خود به خود برطرف می‌شود. اما اگر مدفوع سبز رنگ نوزاد همراه با تب، استفراغ، بی قراری در حین غذا خوردن و کم آبی بدن همراه باشد، باید هر چه سریع‌تر به پزشک اطفال مراجعه کنید.