تنبلی تخمدان و سندروم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) از رایج‌ترین دلایل ناباروری در زنان هستند. در این مشکل تخمدان‌های زن به طور مرتب تخمک‌گذاری نمی‌کنند و همین امر بارداری را برای فرد سخت می‌کند؛ زیرا برای باردار شدن به تخمک نیاز است. با وجود این که این مشکل باروری را دشوار می‌کند، راه‌های مختلفی برای درمان آن وجود دارد. با همین روش‌ها نیز زنان مبتلا به این عارضه می‌توانند باردار شوند و حتی چند فرزند به دنیا بیاورند. در این مقاله از سی سیب به بررسی روش‌های درمان تنبلی تخمدان می‌پردازیم و داروهای مخصوص آن را معرفی می‌کنیم. با ادامه این مطلب ما را همراهی کنید.
فهرست عناوین مطلب
تنبلی تخمدان چیست؟
تخمدان‌ها تقریباً یک بار در ماه تخمکی آزاد می‌کنند. این عمل تا زمان یائسگی فرد ادامه دارد. حال ممکن است زنی دچار مشکل تنبلی تخمدان شود و این عضو از بدن او نتواند به صورت ماهانه این کار را انجام دهد یا حتی برای مدتی تخمک‌گذاری قطع شود. گاهی هم این عمل قبل از رسیدن زن به سن یائسگی متوقف می‌شود. اگر فرد یائسه شود، دیگر پریود نمی‌شود و نمی‌تواند باردار شود. در صورتی که فردی که دچار این مشکل شده است، می‌تواند همچنان پریود شود اما برای داشتن چرخه قاعدگی منظم باید روش‌های درمانی را اتخاذ کند. این مشکل می‌تواند علائم مختلفی داشته باشد که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم:
- عرق شبانه
- گرگرفتگی
- وجود مشکل در باردار شدن
- رابطه جنسی دردناک به دلیل نازک شدن پوشش واژن
- کاهش میل جنسی
- دوره‌های نامنظم
- آمنوره یا پریود نشدن
- آکنه
- لکه‌های پوستی
- رویش موهای زائد و مردانه
بیشتر بخوانید
در ادامه روش‌های درمان تنبلی تخمدان را معرفی می‌کنیم.
تغییر سبک زندگی
پیش از هر چیزی باید سبک زندگی خود را تغییر دهید و غذای سالم بخورید، به وزن خود توجه کنید و ورزش کنید. کاهش وزن را آهسته آغاز کنید. می‌توانید از رژیم غذایی استفاده کنید که مناسب تنبلی تخمدان است. حتی با کاهش وزن کم می‌توانید تغییراتی را مشاهده کنید و بسیاری از علائم بهبود خواهند یافت. کاهش تنها ۵ تا ۱۰ درصد از وزن بدن می‌تواند بدن شما را نسبت به انسولین حساس‌تر کند؛ زیرا یکی از عوارض این بیماری مقاومت بدن در برابر انسولین است. تنظیم همین مورد می‌تواند در منظم شدن چرخه قاعدگی شما تأثیر زیادی بگذارد و بسیاری از عوارض همچون آکنه و رشد موهای زائد را کاهش دهد. کاهش وزن موجب کنترل بهتر گلوکز و بهبود سطح هورمون آندروژن می‌شود.
سعی کنید در کنار توجه به رژیم غذایی، هفته پنج روز به مدت سی دقیقه ورزش کنید. نیازی نیست ورزش‌های سنگین را انتخاب کنید. همین کار هم می‌تواند روی وزن شما اثر بگذارد. برای داشتن یک رژیم غذایی خوب می‌توانید از متخصص تغذیه کمک بگیرید. بیشتر از میوه‌ها و سبزیجات تازه استفاده کنید. پروتئین بدون چربی بخورید. از میزان کربوهیدرات و غذاهای فرآوری شده کم کنید. از لبنیات کم چرب استفاده کنید.
نکته مهم دیگر این است که از استرس و اضطراب دوری کنید. مسلما انجام این کار سخت است اما سعی کنید از هر چه که موجب استرس شما می‌شود درو شوید. اخبار نخوانید. برنامه کاری و تحصیلی فشرده برای خود نچینید. به چیزهای بیهوده فکر نکنید و… . می‌توانید از مشاور و روانشناس برای کنترل و مدیریت استرس کمک بگیرید. داشتن استرس به اندازه سایر علائم روی ادامه این مشکل تأثیر می‌گذارد.
داروهای درمان اختلال در عملکرد قاعدگی
سندرم تخمدان پلی کیستیک و تنبلی تخمدان باعث ناهنجاری‌های هورمونی می‌شوند و این امر می‌تواند منجر به پریودهای کم (الیگومنوره) یا عدم پریود (آمنوره) شود. برخی از داروهای می‌توانند هورمون‌ها را تنظیم کنند و چرخه قاعدگی را به حالت طبیعی خود برگردانند. دو نوع داروی خوراکی وجود دارد که معمولاً برای درمان بی‌نظمی‌های قاعدگی استفاده می‌شوند:
- قرص‌های ضدبارداری که با جلوگیری از تخمک‌گذاری، چرخه قاعدگی را تحت تأثیر قرار می‌دهند.
- پروورا (مدروکسی پروژسترون)، شکل خوراکی هورمون زنانه پروژسترون است که برای درمان آمنوره ثانویه استفاده می‌شود.
- علاوه بر این داروهای خوراکی، حلقه‌های ضدبارداری واژینال و دستگاه‌های داخل رحمی (IUD) حاوی پروژسترون نیز می‌توانند به درمان بی‌نظمی‌های قاعدگی کمک کنند.
برای مطالعه بیشتر
داروهای درمان ناباروری
در بسیاری از زنان، اختلال عملکرد هورمونی مرتبط با سندروم تخمدان پلی کیستیک می‌تواند باردار شدن را دشوار کند. در واقع فرد نمی‌تواند تخمکی آزاد کند که بتواند باردار شود. داروهایی وجود دارند که شانس باردار شدن را برای این افراد بیشتر می‌کنند و می‌توان از آن‌ها به تنهایی یا به صورت ترکیبی استفاده کرد. این داروها عبارت‌اند از:
- کلومید (کلومیفن سیترات)، رایج‌ترین داروی باروری مورد استفاده برای این منظور است.
- Femara (لتروزول)، دارویی که عمدتاً برای درمان سرطان سینه استفاده می‌شود، می‌تواند روند تخمک‌گذاری را تحریک کند.
- گلوکوفاژ (متفورمین) داروی مربوط به دیابت است که می‌توان از آن در کنار سایر داروها استفاده کرد. این دارو می‌تواند شانس باروری را افزایش دهد و پریودها را منظم کند.
- گنادوتروپین ها، هورمون‌های تزریقی متشکل از هورمون محرک فولیکول (FSH) یا هورمون لوتئینه کننده (LH) هستند و معمولاً زمانی استفاده می‌شوند که Clomid یا Femara باعث تخمک‌گذاری نمی‌شوند و اثربخش نبوده‌اند.
داروهای درمان مقاومت به انسولین
یکی دیگر از راه‌های درمان تنبلی تخمدان این است که از داروهای درمان مقاومت به انسولین استفاده شود. حدود ۵۰ تا ۷۰ درصد از زنان مبتلا به سندروم تخمدان پلی کیستیک به دلیل شروع مقاومت به انسولین (وضعیتی که تحت تأثیر عدم تعادل تولید استروژن است) تا سن ۴۰ سالگی به دیابت یا پیش دیابت مبتلا می‌شوند. این زنان بیشتر در معرض خطر ابتلا به دیابت بارداری قرار دارند، وضعیتی که ناشی از اختلال در متابولیسم گلوکز در دوران بارداری است. داروهای دیابتی که برای درمان مقاومت به انسولین استفاده می‌شوند، عبارت‌اند از:
- گلوکوفاژ (متفورمین)، این دارو می‌تواند دیابت را کنترل کند و شانس کاهش وزن را افزایش دهد.
- Actos (پیوگلیتازون)، یک داروی خوراکی که برای کاهش قند خون بالا استفاده می‌شود.
- آواندیا (روزیگلیتازون)، یک داروی خوراکی در رده پیوگلیتازون است.
- آواندامت، ترکیبی از روزیگلیتازون و متفورمین است.
- ویکتوزا (liraglutide)، دارویی تزریقی که برای کنترل سطح انسولین و گلوکز استفاده می‌شود.
داروهای مربوط به درمان افزایش وزن
تقریباً نیمی از زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک اضافه وزن دارند. سندرم تخمدان پلی کیستیک نه تنها باعث افزایش وزن می‌شود، بلکه کاهش وزن را برای زنان بسیار دشوارتر می‌کند. علاوه بر ورزش و رژیم غذایی، گاهی اوقات از درمان‌های دارویی برای کاهش وزن استفاده می‌شود.
- کنتراو (نالترکسون/بوپروپیون) که با تحریک بخش‌های پاداش و گرسنگی مغز، میل به غذا را مهار می‌کند.
- Qsymia (فنترمین/توپیرامات) که داروی سرکوب کننده اشتها است و مشابه با داروی قبلی عمل می‌کند.
- ساکسندا (لیراگلوتید)، برای درمان مقاومت به انسولین و چاقی استفاده می‌شود.
- Wegovy (سماگلوتاید)، داروی تزریقی که به سرکوب اشتها و به تاخیر انداختن خالی شدن معده کمک می‌کند و از آن یک بار در هفته باید استفاده کرد.
- Xenical (اورلیستات)، دارویی که می‌تواند از جذب چربی جلوگیری کند.
بیشتر بدانید
درمان هیپرآندروژنیسم
زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک اغلب سطوح بالایی از هورمون‌های مردانه (آندروژن ها) از جمله تستوسترون دارند. این بیماری که به آن هیپرآندروژنیسم گفته می‌شود، می‌تواند منجر به شروع ویژگی‌های ثانویه مردانه مانند ریزش مو با الگوی مردانه و هیرسوتیسم (رشد موهای زائد صورت و بدن) شود. هیپرآندروژنیسم معمولاً با داروهایی درمان می‌شود که یا تولید آندروژن را مسدود می‌کنند یا اثرات رشد غیرطبیعی مو را خنثی می‌کنند. این داروها عبارت‌اند از:
- آلداکتون (اسپیرونولاکتون)، دارویی دیورتیک که اثرات ضد آندروژنی قوی دارد.
- پروپشیا (فیناستراید) که برای درمان ریزش مو در زنان مبتلا به سندروم تخمدان پلی کیستیک استفاده می‌شود.
- وانیکا (Eflornithine hydrochloride)، یک کرم موضعی است که برای جلوگیری از رشد مو استفاده می‌شود.
علاوه بر تغییرات در رشد مو، هیپرآندروژنیسم می‌تواند منجر به ایجاد آکنه شود. آکنه ناشی از سندروم تخمدان پلی کیستیک معمولاً با داروهای موضعی مانند بنزوئیل پراکسید، اسید سالیسیلیک، رتینوئیدها یا آنتی‌بیوتیک‌ها درمان می‌شود.
کلام آخر
در این مقاله از سی سیب به بررسی روش‌های درمان تنبلی تخمدان و سندروم تخمدان پلی کیستیک پرداختیم و داروهای مؤثر بر این عارضه را معرفی کردیم. در کل نمی‌توان این مشکل را به صورت قطعی درمان کرد اما با روش‌های زیادی می‌توان آن را کنترل کرد. داروها را نباید سرخود مصرف کنید. تمامی آن‌ها را پزشک باید با توجه به شرایط شما مشخص کند. آیا شما هم دچار این مشکل شده‌اید؟ کدام یک از روش‌ها برای شما مؤثر بوده است؟ لطفا نظرات، پیشنهادات و تجربیات خود را در بخش دیدگاه با ما در میان بگذارید.
بارداری
زایمان