بررسی جامع همه علل عفونت چشم نوزاد وعلایم و درمان های آن

به دلیل حساسیت بالای چشم نوزادان به خصوص در ماه‌های اول پس از تولد، احتمال بروز عفونت چشم نوزاد بسیار زیاد است. عفونت چشم نوزاد با روش‌های مختلفی قابل تشخیص است که در این مقاله به طور کامل بیان می‌شود. در واقع علت بروز عفونت در چشمان نوزاد به دلیل حساسیت بالا و واکنش پذیر بودن پوست و اندام‌های بدن نوزاد نسبت به عوامل باکتریایی و ویروسی است. والدین ممکن است با تشخیص عفونت چشم نوزاد، دچار نگرانی شدید ‌شوند؛ اما در اکثر مواقع بیشتر عفونت‌ها با استفاده از روش‌های خانگی قابل درمان هستند. در موارد شدیدتر نیز می‌تواند از طریق پماد یا قطره‌هایی که توسط پزشک تجویز می‌شوند، درمان نوزاد خود را انجام دهید. در این مقاله از مجموعه ۳۰ سیب قصد داریم دربارۀ عفونت چشم نوزاد، علل بروز و درمان آن به طور کامل صحبت کنیم.

 نشانه‌های بروز عفونت چشم نوزاد

برای اینکه بتوانید عفونت چشم نوزاد را تشخیص دهید، ابتدا باید از نشانه‌ها و علائم این بیماری آگاهی کامل داشته باشید. در صورتی که مشاهده کردید ترشحات مخاط بسیار زیادی روی سطح چشم نوزاد تشکیل می‌شود، احتمال بروز عفونت را در نظر بگیرید. این ترشحات می‌توانند به رنگ‌های زرد یا سبز باشند. ترشحات سبز رنگ نشان دهندۀ بروز عفونت روی سطح چشم هستند. 

یکی دیگر از نشانه‌های بروز عفونت در چشم نوزاد، چسبندگی پلک‌های چشم به یکدیگر است. به عنوان مثال هنگامی که نوزاد صبح بیدار می‌شود، نمی‌تواند چشمان خود را باز کند. عفونت و ترشحات شدید می‌تواند باعث بروزاین اتفاق شود؛ بنابراین در صورتی که فرزند شما به چنین مشکلی مبتلا شده است، هر روز صبح یا هر چند ساعت یکبار در روز سعی کنید چشمان فرزند خود را کاملاً تمیز کنید تا از تجمع مخاط روی سطح چشم جلوگیری شود. 

به همین دلیل می‌توان یکی دیگر از نشانه‌های ایجاد عفونت در چشم را ایجاد ترشحات مکرر روی سطح چشم دانست. زمانی که شما ترشحات و مخاط چشم را کاملاً پاک می‌کنید، پس از چند ساعت مشاهده می‌کنید که مجدداً روی چشم و مژه‌ها، ترشحاتی وجود دارد؛ در این حالت می‌توانید مطمئن شوید که علت این مشکل، عفونت چشمی است.

اثر باکتری در عفونت چشم

معمولاً یکی از علت‌های شایع بروز عفونت چشم نوزاد، تجمع و رشد باکتری روی سطح چشم است. باکتری‌ها می‌توانند در فضای دهان و دندان، بخش‌های داخلی بدن یا حتی درون فضای چشم تجمع پیدا کنند. معمولاً افراد بزرگسال مقاومت و سیستم ایمنی قوی‌تری نسبت به باکتری‌ها دارند. به همین دلیل تجمع باکتری‌ها روی سطح چشم افراد بزرگسال، کمتر بوده یا در صورت بروز به مرور زمان از بین می‌رود؛ اما متأسفانه بدن نوزادان مقاومت افراد بزرگسال را ندارد. باکتری‌ها در صورتی که وارد فضای چشم نوزاد شوند، می‌توانند به سرعت تکثیر کرده و یک توده را روی سطح چشم ایجاد کنند که تبدیل به عفونت چشمی خواهد شد. 

بنابراین عفونت باکتریایی یکی از مهمترین و رایج‌ترین علت‌های بروز عفونت چشم نوزاد است. اگر قصد دارید متوجه شوید چه زمانی چشمان نوزاد شما دچار عفونت باکتریایی شده است، باید زمانی که کودک از خواب بر می‌خیزد، فضای اطراف چشم را به طور کامل بررسی کنید. در صورتی که پلک‌ها به یکدیگر چسبیده بودند یا ترشح مخاطی زیادی پس از بیدار شدن روی چشم نوزاد مشاهده شد، می‌توان گفت علت آن عفونت باکتریایی است. عفونت باکتریایی ممکن است در یکی از چشم‌ها شدیدتر باشد.

ویروس عامل ایجاد عفونت چشم نوزاد

تنها باکتری‌ها باعث ایجاد عفونت چشم نوزاد نیستند، بلکه ویروس‌ها نیز ممکن است به درون فضای چشم وارد شده و تجمع یافته و تکثیر شوند. اگر نوزاد خود را در محیطی آلوده همچون فضایی که گرد و غبار و بیماری‌های مختلفی وجود دارد، قرار دهید؛ این احتمال وجود دارد که ویروس‌ها وارد فضای چشم نوزاد شوند. همچنین به دلیل اینکه فرزند شما معمولاً در سن نوزادی بیشتر در آغوش اطرافیان قرار دارد، ممکن است در اثر برخورد دست یکی از اطرافیان با چشم نوزاد، این ویروس‌ها وارد چشم شوند و باعث بروز عفونت شدید چشم شوند. با توجه به مشخصات ظاهری بیماری ویروسی، عفونت چشم می‌توان به راحتی این مشکل را تشخیص داد. 

برای اینکه وجود ویروس در فضای داخلی چشم را تشخیص دهید، به بخش‌های سفید چشم نوزاد خود نگاه کنید. اگر رنگ سفید چشم‌ها به صورتی متمایل درآمده بود، می‌توان حدس زد علت بروز این تغییر رنگ، ویروس‌ها هستند. ابتدا مقداری آب از چشم سرازیر می‌شود و درون چشم پر از اشک خواهد شد. این علائم را می‌توان در افراد بزرگسال نیز مشاهده کرد. به عنوان مثال زمانی که به سرماخوردگی یا آنفولانزا مبتلا می‌شوید، اگر در آینه به چشمان خود نگاه کنید، می‌توانید متوجه صورتی شدن سفیدی چشم‌ها و وجود اشک در چشم‌ها شوید. عفونت ویروسی نسبت به عفونت باکتریایی ترشحات مخاطی کمتری روی سطح چشم ایجاد می‌کند.

بسته بودن مجرای اشکی

 یکی دیگر ازدلایل شایع برای بروزعفونت چشم نوزاد، انسداد مجرای اشکی است. در این حالت، هنگام گریه کردن نوزاد، اشکی سرازیر نمی‌شود؛ زیرا به دلیل تجمع سلول‌های مرده در بخش ورودی مجرای اشکی، این مجرا کاملاً مسدود شده است و اشک از آن تخلیه نمی‌شود. عدم تخلیۀ اشک، از درون فضای چشم، ممکن است بسیار خطرناک باشد و باعث بروز عفونت شود. 

از نشانه‌های بسته بودن مجرای اشکی، ترشح مخاط سبز رنگ روی سطح چشم است که معمولاً روی مژه تجمع پیدا کرده و پوسته پوسته می‌شود؛ این ترشحات به مرور خشک می‌شوند. همچنین نوزاد بیشتر از قبل چشمان خود را میمالد و چشم‌ها قرمز و متورم خواهند شد. در صورت مشاهدۀ این علائم می‌توانید انسداد مجرای اشکی نوزاد را تشخیص داده و به درمان عفونت بپردازید. معمولاً بهترین درمان برای انسداد مجرای اشکی استفاده از ماساژ است. در موارد شدید می‌توان از طریق پماد و قطرۀ تجویز شده توسط پزشک نیز مجرای اشکی را باز کرد.

ورودی شی خارجی

 به طور معمول نوزادی که به تازگی متولد شده است را زیاد از منزل خارج نمی‌کنند، یا در محیط‌های مختلف نمی‌برند. زیرا چشم نوزاد حساسیت بسیار بالایی دارد.ممکن است گرد و غباری که در خیابان یا جاده‌ها وجود دارد، برای افراد بزرگسال به هیچ وجه خطرناک نباشد. اما همۀ این گرد و غبار و آلودگی‌ها ممکن است وارد بافت چشم نوزاد شده و باعث بروز عفونت شدید در چشم نوزاد شوند. 

همچنین نوزاد در سنین چند ماهگی، جنب و جوش و فعالیت بیشتری دارد و می‌تواند با خاک یا آلودگی‌های محیط اطراف خود تماس برقرار کرده و سپس دستان خود را به چشم بمالد که این  کار باعث ایجاد عفونت درون چشم می‌شود. به عنوان مثال در صورتی که ذرات گرد و غبار و خاک وارد چشم نوزاد شود، در زیر پلک بالایی به دام می‌افتد که اگر خارج نشود، ابتدا کاملاً چشم را قرمز می‌کند و سپس چرک تولید می‌شود. 

همچنین برخورد یک شیء تیز مثل نوک مداد یا مواردی اینچنینی نیز ممکن است باعث آسیب به چشم و ایجاد تورم و عفونت شود. در اغلب موارد به خصوص در زمانی که گرد و غبار و آلودگی‌ها وارد چشم می‌شود، پزشک قطرۀ چشمی که حاوی مواد آنتی بیوتیکی و ضد باکتری است و می‌تواند فضای داخلی چشم را کاملاً ضد عفونی کند، تجویز می‌کند.

خارج کردن بخشی از مخاط

کودکان و نوزادان نیز مانند افراد بزرگسال داری مقدار کوچک مخاط و ترشح در گوشۀ داخلی چشم هستند. افراد بزرگسال معمولاً با دست شسته و بدون آلودگی این مخاط و آلودگی را از بخش‌های داخلی چشم خارج می‌کنند. اما نوزادان و کودکان ممکن است به وسایل و مواد آلودۀ بسیار زیادی دست بزنند و با خارج کردن این مقدار کوچک مخاط از گوشه چشم، آلودگی‌ها دقیقاً از همان قسمتی که می‌تواند عفونت‌زا باشد وارد چشم شوند. 

ترشحاتی که در این حالت از چشم خارج می‌شود، به جای اینکه رنگ زرد یا سبز داشته باشد، به رنگ کرمی یا زرد تیره است. در این موارد، تنها باید چندین بار چشم را شستشو داد و از قطره‌های آنتی بیوتیک استفاده کرد. این حالت برای چشم نوزاد خطرناک نیست و ممکن است برای بسیاری از نوزادان ایجاد شود، بنابراین هیچ‌گونه جای نگرانی وجود نخواهد داشت. 

سلولیت

یکی از بیماری‌هایی که می‌تواند باعث ایجاد عفونت چشم نوزاد شود، بیماری سلولیت پلک است که  ممکن است در بخش‌هایی از چشم، عفونت ایجاد کند. این عفونت می‌تواند به بخش‌ها و بافت‌های اطراف لب و چشم منتقل شود. در نتیجه به سرعت چشم نوزاد قرمز شده و التهاب شدیدی در آن دیده می‌شود. همچنین ممکن است برای نوزاد دردناک باشد؛ به گونه‌ای که با تماس دست به چشم، نوزاد گریه کند. 

هنگامی که «سینوس اتموئید» در چشم  دچار عفونت شود، احتمال بروز سلولیت افزایش پیدا خواهد کرد. گاهی سلولیت در یکی از چشم‌ها و در برخی شرایط نیز در هر دو چشم رخ می‌دهد. معمولاً بهتر است برای درمان این نوع از عفونت چشم نوزاد، خودسرانه عمل نکنید و با راهنمایی و تجویز پزشک برای درمان نوزاد اقدام کنید.

روش‌های درمان عفونت چشم نوزاد

در ادامۀ این مطلب از مجموعه ۳۰ سب به بررسی روش‌های درمان عفونت چشم پرداخته و برای هریک، توضیحی مختصر بیان خواهیم کرد.

کمپرس آب گرم

استفاده از کمپرس آب گرم یکی از روش‌های خانگی برای درمان عفونت چشم نوزاد است. در صورتی که میزان عفونت و آلودگی محدودی را در چشم نوزاد مشاهده کردید، می‌توانید به راحتی با استفاده از کمپرس آب گرم تا حدودی درمان عفونت چشم نوزاد را انجام دهید. البته باید گفت که استفاده از کمپرس آب گرم تنها زمانی تأثیر بسیار زیادی در درمان عفونت چشم دارد که میزان آلودگی و عفونت چشم نوزاد کم باشد. کمپرس آب گرم می‌تواند نوعی مسکن موقت برای درد عفونی چشم باشد. همچنین استفاده از کمپرس آب گرم می‌تواند رطوبت چشم را افزایش داد. در نهایت مشکل مربوط به بسته بودن مجرای اشکی را تا حدودی حل کند. این روش به عنوان یک درمان کامل و صد در صد شناخته نمی‌شود.

استفاده از چای کیسه ‌ای 

با وجود اینکه نمی‌توان استفاده از چای کیسه‌ای برای درمان عفونت چشم را یک روش مفید و استاندارد دانست، اما این روش از قدیم الایام به خصوص میان افراد ایرانی، مشهور بوده است. در واقع چای تا حدودی خاصیت خنک کنندگی و تسکین دهندگی عفونت چشم را داشته و در درمان مؤثر خواهد بود؛ اما برای درمان عفونت شدید چشم، مثلاً برای زمانی که حدود چند ماه هر روز صبح پلک‌ها چسبنده و متصل هستند، نمی‌توان از این روش استفاده کرد. تحقیقاتی که بر چای انجام شده است، نشان می‌دهد که این ماده می‌تواند ورم و التهاب ناشی از عفونت روی چشم را کاهش دهد.

آنتی بیوتیک 

روش‌های خانگی و ساده برای درمان عفونت چشم نوزاد، وجود دارد. اما گاهی ممکن است شما با انجام دادن این روش‌ها، به نتیجۀ مطلوب نرسید و درمان انجام نشود. در این حالت مشخص است که باکتری‌هایی قوی، درون چشم نوزاد قرار دارند که عفونت‌های شدیدی را ایجاد کرده‌اند. به همین دلیل باید از داروهای درمانی قوی‌تری برای از بین بردن باکتری‌ها استفاده کنید. این متریال قوی همان آنتی بیوتیک‌ها هستند که توسط پزشک تجویز می‌شوند. آنتی بیوتیک‌ها دارای متریال درمانی، ضد التهابی و ضد میکروبی هستند که می‌توانند به سرعت بخش عظیمی از باکتری‌های عفونی سطح چشم نوزاد را نابود کنند. همچنین برای درمان بهتر، پزشک متخصص پماد یا قطره‌های خاصی برای درمان چشم نوزاد،تجویز می‌کند که می‌توانید از آنها نیز استفاده کنید.

علاوه بر این روش‌ها، روش‌های دیگری نیز به صورت سنتی وجود دارد که ممکن است برای درمان عفونت چشم نوزاد مؤثر باشند. به عنوان مثال گاهی از آب نمک به علت خاصیت آنتی باکتریال و ضد عفونی کنندگی استفاده می‌شود. برخی افراد معتقدند که شیر مادر دارای خواص و موادی است که می‌تواند تا حدودی عفونت چشم نوزاد را از بین ببرد. این راه‌کارها تأیید نشده و و تنها بر اساس تجربیات افراد مختلف حاصل شده‌اند. البته درمان عفونت چشم با استفاده از این روش‌ها تا حد زیادی به نوع عفونت و شدت عفونت نیز بستگی دارد.

سخن پایانی

در این مقاله از مجموعه سی سیب دربارۀ عفونت چشم نوزاد و علت‌ها و راه‌های درمان آن به طور کامل صحبت شد. با توجه به حساسیت بالای چشم نوزادان، امکان بروز عفونت در بسیاری از آنها وجود دارد و مسئلۀ نگران کننده‌ای نیست؛ بنابراین والدین می‌توانند با خونسردی کامل با استفاده از روش‌های خانگی برای درمان عفونت اقدام کنند. درصورتی که روش‌های خانگی تأثیر مثبتی بر درمان عفونت نداشتند، باید به پزشک مراجعه کرد.

منابع:

pregnancybirthbaby

healthychildren