هر آن چیزی که باید درباره قی چشم نوزاد بدانید

گاهی ممکن است ترشحات چشمی یا قی چشم نوزاد برای والدین کلافه کننده باشد. با وجود مراقبت‌های بسیار زیادی که گاهی مادر در نظافت و شستشوی چشم‌های نوزاد انجام می‌دهد، ممکن است که باز هم هر روز صبح مقدار زیادی ترشحات غلیظ که به رنگ‌های زرد یا سبز هستند بر روی چشم نوزاد ایجاد شده باشد. یکی از علت‌های شایع برای بروز این مشکل،انسداد مجرای اشکی است که ممکن است در بسیاری از نوزادان اتفاق بیافتد. 

با وجود اینکه ترشحات حاصل از بسته شدن مجرای اشکی در نوزاد، به مرور زمان از بین می‌رود، اما در صورتی که میزان این ترشحات زیاد باشد، باعث  نگرانی و کلافگی در والدین خواهد شد؛ زیرا چند ساعت پس از تمیز کردن چشم‌ها، مجدداً بر روی چشم‌های نوزاد ترشحات ایجاد می‌شود. در این مقاله از مجموعه ۳۰ سیب قصد داریم به طور کامل دربارۀ قی چشم نوزاد و ترشحات چشم نوزاد به طور کامل صحبت کنیم. 

قی چشم نوزاد چیست؟

قی چشم نوزاد همان ترشح مخاطی است که به رنگ‌های زرد و سبز روی چشم نوزاد ایجاد می‌شود. معمولاً دلیل اصلی این اتفاق، باریک یا بسته بودن مجاری اشکی است.  غشای اشکی چشم یک عضو مهم در بدن است که وظیفۀ ترشح قی چشم را بر عهده دارد. میبوم ماده‌ای روغنی است که از چربی پلک ترشح می‌شود و همراه با ملتحمه یا موسین می‌تواند قی چشم را ایجاد کند. در نهایت قی چشم می‌تواند به شکل آبکی و چسبنده تشکیل شود.

ممکن است نوعی مخاط چشم به رنگ خاکستری یا سبز تشکیل شود که نشان دهندۀ بروز عفونت در چشم است و علت اصلی بروز این عفونت، ملتحمه باکتریایی است. نوعی باکتری‌های گرم مثبت در چشم تجمع پیدا می‌کنند که باعث بروز عفونت باکتریایی شده و در نهایت  منجر به تولید چرک می‌شود که رنگ این چرک نیز سبز خواهد بود.

مخاط زرد رنگ چشم اکثراً همراه با یک توده ظاهر می‌شود که علت آن گل مژه است. همچنین احتمال وجود مخاط کروی شکل و سفید رنگ روی سطح چشم نیز وجود دارد که علت آن عفونت کیسه مجرای اشک است؛ بهترین درمان برای این بیماری انتی بیوتیک است. 

تشخیص قی چشم نوزاد توسط والدین

یکی از موضوعاتی که برای والدین اتفاق می‌افتد، این است که آنها نمی‌توانند این نوع ترشحات روی چشم  نوزاد را از سایر بیماری‌های چشمی تشخیص دهند؛ زیرا در بیماری‌های مختلف مثل بیماری «چشم صورتی» بروز عفونت در چشم‌ها و ترشح مخاط وجود خواهد داشت. همچنین در ۹۰ درصد مواقع چشم دچار قرمزی و التهاب می‌شود؛ بنابراین تشخیص علت قی چشم نوزاد از دیگر بیماری‌ها، کار راحتی نخواهد بود. 

تنها کسی که می‌تواند به راحتی مشکل قی چشم را تشخیص دهد، پزشک است. هر کدام از بیماری‌های چشمی روش‌های درمان مخصوص به خود را دارند. به عنوان مثال پمادی که برای بیماری «چشم صورتی» تجویز می‌شود، با پماد و آنتی ویروسی که برای ترشح مخاط از چشم تجویز می‌شود، کاملاً متفاوت است. به همین دلیل والدین نباید خودسرانه به داروخانه مراجعه کرده و قطره‌ها یا داروهای رفع التهاب و تورم چشم را دریافت کنند. همچنین گاهی مواد شوینده برای چشم نوزاد خطرناک است و نباید خودسرانه از آنها استفاده شود. 

دلیل تشکیل قی چشم نوزاد

همانطور که گفته شد، علت اصلی ترشح مخاط چشم نوزاد، بسته شدن مجرای اشک است. در بخش داخلی پلک بالایی چشم، غده‌هایی وجود دارد که باعث تشکیل اشک می‌شوند. در زمانی که نوزاد در حال گریه کردن نیست، این غده به صورت پیوسته سطح روی چشم را مرطوب نگه دارد. این غده‌ها در پلک بالایی چشم قرار گرفته‌اند و هنگام گریه کردن، مقدار زیادی اشک از آن‌ها آزاد شده و از چشم سرازیر می‌شود و بخش اضافی این اشک وارد بینی می‌شود. به طور کل علت بسته بودن مجرای اشکی چشم، هنوز به طور کامل مشخص نشده است. اما در هر صورت مشکلی است که در بسیاری از نوزادان وجود دارد. سلول‌های مرده در محل ورودی مجرای اشکی تجمع می‌یابند. این سلول‌ها باعث می‌شوند مسیر خروج اشک کاملاً بسته شود. 

ترشحات چشمی می‌تواند علت‌های مختلفی داشته باشد. اکثراً به دلیل بیماری‌های مربوط به چشم که باعث تجمع عفونت و آلودگی و باکتری می‌شوند، ترشحات چشم به وجود می‌آیند. حتی اگر برای مدت طولانی چشمان فرزند خود را تمیز کنید، تجمع آلودگی‌ها و میکروب‌ها و به خصوص سلول‌های مرده در بخش‌های داخلی چشم می‌تواند قی چشم نوزاد را ایجاد کند. بیماری «چشم صورتی»، یکی از علت‌های ایجاد ترشحات مخاطی بر سطح چشم نوزاد است. 

این بیماری می‌تواند در عین حال بسیار خطرناک باشد؛ زیرا عفونت شدیدی را روی سطح چشم ایجاد می‌کند. به گونه‌ای که چشم‌ها دائماً قرمز و ملتهب هستند. ورم ملتحمه می‌تواند باعث ایجاد آلرژی روی سطح چشم نوزاد شده و نوعی مخاط سفید رشته‌ای را بوجود بیاورد. اما اگر ورم ملتحمه ناشی از تجمع ویروس‌ها باشد، در این حالت مخاط ترشح شده کاملاً آبکی و بی رنگ است. بنابراین تجمع ویروس و باکتری می‌تواند نتایج متفاوتی ایجاد کند.

ماندگاری قی چشم نوزاد

این که ترشحات مخاط موجود روی چشم نوزاد از چه زمانی ماندگار می‌شود، به نوع انسداد مجرای اشکی و همچنین روش‌های درمانی که شما به کار می‌گیرید، بستگی دارد. معمولاً این مشکل تا یک سالگی نوزاد همراه او خواهد بود. اگر چه در بسیاری از موارد به صورت خود به خودی مشکل قی چشم نوزاد برطرف می‌شود؛ اما یکی از مهمترین وظایف والدین این است که ترشحات مخاط چشم را به صورت مکرر از روی چشم نوزاد پاک کنند. ممکن است نوزاد بالای یک سال نیز ترشح مخاط داشته باشد، در این صورت برای جلوگیری از بروز عفونت، ممکن است پزشک از قطره یا پماد برای درمان استفاده کند.

استفاده از ماساژ برای درمان قی چشم نوزاد

با توجه به این که علت اصلی ایجاد قی چشم نوزاد، انسداد مجرای اشکی است، باز شدن این مجرا به نوعی یک روش درمانی برای کاهش و جلوگیری از ترشح مخاط زرد یا سبز بر روی چشم نوزاد است. بهترین روش درمان خانگی که تاکنون به والدین پیشنهاد شده است، روش ماساژ درمانی است که با استفاده از آن می‌توان مجرای اشکی را کاملاً باز کرد. گاهی ترشح قی چشم به دلیل انسداد مجرای اشکی نیست، در این شرایط پزشک از روش‌های دیگری برای درمان استفاده می‌کند. 

توجه داشته باشید، انجام ماساژ باید با دقت صورت بگیرد. معمولاً پزشکان روش انجام ماساژ را به والدین آموزش می‌دهند تا به مجرای اشکی چشم نوزاد فشار زیادی وارد نشود. 

برخی مواقع عفونت، تورم و ترشح مخاط چشم به حدی افزایش می‌یابد که تنها راه درمان استفاده از روش‌هایی مثل جراحی خواهد بود. بنابراین در صورت مشاهدۀ قی چشم بیش از حد معمول سریعاً به پزشک متخصص مراجعه کنید.

روش تمیز کردن قی چشم نوزاد

در صورتی که ترشحات مخاط روی چشم نوزاد شما قرار گرفته است، باید هر بار با مشاهدۀ این ترشحات، چشم را تمیز کنید؛ زیرا در غیر این صورت، نوزاد نمی‌تواند چشمان خود را باز کند. این ترشحات بسیار چسبنده هستند و باعث می‌شوند پلک‌ها محکم به یکدیگر چسبیده شوند؛ به گونه‌ای که امکان بازکردن چشم وجود نداشته باشد. به همین دلیل تمیز نگه داشتن چشم‌ها اهمیت بسیار زیادی دارد. 

یک روش قدیمی وجود دارد که در آن با استفاده از چای یا شیر چشم را تمیز می‌کنند؛ اما این روش، روش چندان استانداردی برای تمیز کردن ترشحات مخاطی چشم نیست. در گذشته معمولاً والدین برای از بین بردن قی چشم نوزاد از چای استفاده می‌کردند. آنها مقداری پنبه را به چای آغشته کرده و با استفاده از آن، چشم نوزاد را شستشو می‌دادند. این یک روش قدیمی برای درمان این مشکل بود که گاهی ممکن است مفید باشد؛ اما یک روش علمی و استاندارد نیست. باید از گاز استریل برای تمیز کردن سطح چشم استفاده کنید. در گذشته معمولاً از پنبه برای پاک کردن ترشحات مخاطی چشم استفاده می‌شد.؛اما پنبه ممکن است به مخاط چشم چسبیده و آلودگی را پخش کند. بنابراین ابزار مناسبی برای از بین بردن ترشحات نخواهد بود. 

سپس مقداری آب را بجوشانید و صبر کنید تا دمای آب کاملاً خنک شود و چشمان نوزاد را با آب بشویید و سپس چشم نوزاد را خشک کنید. گاز استریلی که از داروخانه تهیه کرده‌اید را وارد آب گرم کنید و روی چشم نوزاد قرار دهید و به آرامی قی چشم را پاک کنید. برای تمیز کردن ترشحات مخاطی چشم ‌نوزاد از سمت داخلی چشم شروع کنید و از بیرون چشم به آرامی این کار را انجام دهید. همچنین سعی کنید فشار زیادی به چشم نوزاد وارد نکنید.

سخن پایانی

طی این مقاله از مجموعه ۳۰ سیب به طور کامل دربارۀ قی چشم نوزاد و علت‌ها و روش درمان آن صحبت شد. در بسیاری از نوزادان ممکن است پس از تولد به علت بسته بودن مجرای اشکی، شاهد ترشحات مخاطی در سطح چشم آنها باشیم. می‌توان با استفاده از گاز استریل و آب ولرم تا حدود زیادی این ترشحات را از روی چشم پاک کرد. در صورتی که ترشحات مخاطی زرد یا سبز رنگ روی سطح چشم برای مدت طولانی ایجاد شود، تبدیل به عفونت خواهند شد و یکی از روش‌های درمان آن، استفاده پماد و قطره‌هایی است که توسط پزشک تجویز می‌شود. علاوه بر این، ایجاد ترشح مخاطی روی سطح چشم ممکن است علاوه بر انسداد مجرای اشکی به دلیل مسائل ویروسی و باکتریایی نیز باشد. بنابراین لازم است ابتدا با کمک پزشک علت ایجاد ترشحات را تشخیص داده و سپس برای درمان اقدام کنید.