بواسیر یا هموروئید بارداری شیوع نسبتا بالایی دارد و گاهی روند درمانی آن تا دوران شیردهی ادامه می‌یابد. در عارضه بواسیر عروق مقعد و انتهای راست روده تحت فشار قرار دارند و اجابت مزاج برای افراد دردناک میشود. گاهی اوقات ابتلا به بواسیر بدون علائم و خاموش است و با تحولات جسمی و افزایش وزن دوران بارداری بروز می‌کند.در این مقاله از سایت سی سیب، درمان هموروئید در دوران شیردهی را برای شما به تفصیل شرح داده‌ایم و به معرفی روشهای درمانی پرداخته‌ایم. شما را خواندن این مقاله مفید دعوت می‌کنیم.
بواسیر یا هموروئید چیست؟
هموروئید یا بواسیر به حالتی گفته میشود که سیاهرگ‌های قسمت انتهایی مقعد و رکتوم متورم و دردناک شود. این سیاهرگها ظاهری شبیه به رگهای واریسی دارند. به تورم عروق خونی در داخل راست روده بواسیر داخلی و در صورتی که تورم عروق در زیر پوست اطراف مقعد باشد بواسیر خارجی گفته میشود.
علائم بواسیر خارجی:خارش یا سوزش در ناحیه مقعد
درد و ناراحتی هنگام دستشویی رفتن و نشستن‌های طولانی
تورم در اطراف مقعد
خونریزی حین اجابت مزاج
علائم بواسیر داخلی:
هموروئید داخلی در داخل راست روده قرار دارد. معمولاً نمی توانید آنها را ببینید یا احساس کنید و به ندرت باعث ایجاد درد و ناراحتی می شوند. اما زور زدن یا تحریک در هنگام دفع مدفوع می تواند باعث موارد زیر شود:
خونریزی بدون درد هنگام دفع مدفوع
احساس وجود توده کوچک در میانه مقعد
چه عواملی باعث بروز هموروئید میشود؟
- فشار به روده هنگام دفع مدفوع
- حاملگی
- سابقه خانوادگی هموروئید (ژنتیک)
- یبوست یا اسهال طولانی مدت یا مزمن
بواسیر در دوران شیردهی
بسیاری از زنان در دوران بارداری و زایمان به هموروئید مبتلا می شوند. ابتلا به بواسیر از دوران بارداری آغاز میشود و تا دوران شیردهی نیز می‌تواند تداوم پیدا کند. بواسیر به علت تغییرات هورمونی در ۳ ماهه دوم و سوم حاملگی و فشار ناشی از رشد جنین ایجاد میشود. زور زدن برای بیرون راندن نوزاد هنگام زایمان نیز فشار مضاعفی بر این رگ های خونی وارد می‌کند. بواسیر در برخی از موارد پس از زایمان بهبود می‌یابد و در موارد شدیدتر در دوران شیردهی و پس از آن نیز ادامه دار است و بهبود آن به درمانها و اقدامات دارویی نیاز دارد.
راه‌های تشخیص هموروئید
برای تشخیص بواسیر پزشکان از آزمایشات زیر استفاده می‌کنند:
- معاینه بدنی
این کار برای بررسی مقعد و راست روده و بررسی رگ های خونی متورم که نشانه هموروئید هستند انجام می شود.
- معاینه دیجیتال رکتوم (DRE)
در این آزمایش پرستار انگشت دستکش‌دار و چرب شده (روغن‌کاری شده) را وارد رکتوم بیمار می‌کند تا هرگونه مشکلی را بررسی کند.
- آنوسکوپی
یک لوله توخالی و روشن برای دیدن هموروئید داخلی در مقعد قرار می‌گیرد.
- پروکتوسکوپی
یک لوله روشن در مقعد قرار داده میشود تا نمایی از کل رکتوم را نشان دهد.
- سیگموئیدوسکوپی
در این آزمایش یک لوله کوتاه، منعطف و روشن (سیگموئیدوسکوپ) از طریق رکتوم وارد روده می شود. این لوله هوا را به روده می دمد تا آن را متورم کند تا درون روده راحت‌تر دیده شود.
- کولونوسکوپی
این آزمایش طول کامل روده بزرگ را بررسی می کند. یک لوله بلند، منعطف و روشن به نام کولونوسکوپ در رکتوم قرار داده می شود تا پوشش روده بزرگ دیده شود وگاهی نمونه‌ای از بافت (بیوپسی) برای آزمایش آن خارج شود.
درمانهای ایمن بواسیر در دوران شیردهی
درمان بواسیر شامل تغییرات در سبک زندگی، تغذیه مناسب و درمانهای دارویی و پزشکی است. در واقع بهترین درمان پیشگیری است، با یک رژیم غذایی سالم و فعالیت بدنی مناسب، فعالیت منظم روده‌ها تضمین میشود و مشکلات دستگاه گوارش به حداقل می‌رسد. در صورتی که برای درمان بواسیر نیاز به درمانهای دارویی و موضعی باشد و هم اکنون در دوران شیردهی هستید باید از انتخاب دارو و مضر نبودن آن برای شیردهی اطمینان کامل داشته باشید. توجه داشته باشید برای انتخاب نوع محصول دارویی و روش درمان حتما به پزشک متخصص مراجعه نمایید.
- پماد ام جی باریج (موضعی-مقعدی)
پماد ام-جی باریج تهیه شده از گیاه مورد است. سایر ترکیبات پماد ام-جی باریج آلفا پینن، آلفا تریپنئول، لیمونن و لنالیل استات است. پماد ام-جی برای درمان بواسیر داخلی و خارجی کاربرد دارد.
عصاره گیاه مورد کاربردهای درمانی بسیاری دارد و در تهیه محصولات درمانی و دارویی استفاده میشود. ماده موثره این گیاه تسکین دهنده التهاب و درد است، از خونریزی جلوگیری می‌کند و مانع از عفونتهای باکتریایی و قارچی میشود. عصاره مورد، خونریزی ناشی از بواسیر را کاهش می‌دهد و درد هنگام اجابت مزاج را التیام می‌دهد. استفاده از پماد ام-جی در دوران شیردهی منعی ندارد و ایمن است.
نحوه مصرف پماد ام-جی:
نحوه مصرف این پماد طبق دستور پزشک و برگه راهنمای محصول است. دوره درمان این دارو به مدت ۲ هفته، هر روز ۲ بار و توسط اپلیکاتور درون مقعد استفاده شود.
- پماد دیلتیژل
دیلتیازم ماده موثره اصلی پماد دیلتیژل است. کاربرد اصلی دیلتیازم برای درمان فشار بالای خون و آنژین است. دیلتیازم مانع از انقباض عروق میشود و به این ترتیب برای درمان بواسیر نیز کاربرد دارد. دیلتیازم دریچه‌های انتهایی روده و مقعد را شل و منبسط می‌کند و به این ترتیب مانع از فشار و درد در این ناحیه میشود. دیلتیازم در برخی از افراد موجب بروز حساسیت پوستی و آلرژیک میشود و در صورت ادامه حساسیت باید به پزشک متخصص مراجعه شود. مصرف دیلتیژل در دوران بارداری ممنوع است و در دوران شیردهی نیز حتما باید با تجویز پزشک استفاده شود زیرا مصرف این پماد با شیردهی تداخل دارد.
نحوه مصرف:
قبل از مصرف دستان خود را به خوبی بشویید، شما می‌توانید از دستکش نیز استفاده کنید. سپس مقداری از پماد را در موضع درد (مقعد) بمالید. دفعات استفاده از این پماد دوبار در روز است. دوره درمان دارو تا بهبودی کامل و یا کاهش درد است.
- شیاف آنتی هموروئید
شیاف آنتی هموروئید نوعی درمان موضعی برای بهبود درد های مقعدی، بواسیر و التهاب روده به شمار می‌آید. شیافهای آنتی هموروئید با اسامی تجاری مختلف تولید می‌شوند و ماده موثره اصلی این شیافها فنیل افرین است که خاصیت ضددرد و ضدالتهاب دارد و تورم عروق خونی مقعد را کاهش می‌دهد.
معمولا شیافهای آنتی هموروئید فاقد عوارض هستند و تنها عوارض جزئی مانند احساس سوزن سوزن شدن و خارش پس از مصرف وجود دارد. در صورتی که عوارض جدی مانند بثورات پوستی، تپش قلب، سردرد و لرزش داشتید باید حتما به پزشک متخصص اطلاع دهید. استفاده از شیاف آنتی هموروئید در دوران شیردهی ایمن است زیرا ترکیبات سازنده پماد وارد جریان خون مادر نمی‌شود و دلایل علمی اثبات شده‌ای نیز برای منع مصرف شیاف وجود ندارد.
نحوه مصرف:
زمان استفاده شیاف بهتر است پس از اجابت مزاج باشد و روده خالی شده باشد. مقدار مصرف آن باید طبق تجویز پزشک و یا برگه راهنمای محصول باشد. قبل از مصرف، مقعد را به خوبی شسته و دراز بکشید. یک پا را داخل شکم جمع کرده تا شیاف به راحتی وارد مقعد شود. این کار را می‌توانید در حالت ایستاده و قرار دادن یک پا روی صندلی نیز انجام دهید. برای سهولت کار می‌توانید از مواد روان کننده نیز استفاده کنید.
- پماد پراموکسین
داروی پراموکسین به اشکال لوسیون و پماد تولید میشود. پماد پراموکسین-کالامین دارای خاصیت بی حس کنندگی است و درد و سوزش بواسیر را از بین می‌برد، التهابات مقعدی را کاهش می‌دهد و سوزش پوست ناحیه مقعد را تسکین می‌دهد. مصرف پماد پراموکسین-کالامین در دوران شیردهی بدون تجویز پزشک ممنوع است.
نحوه مصرف:
پیش از استفاده برگه راهنمای محصول را حتما مطالعه کنید. میزان مصرف پماد براساس شدت درد و بیماری تجویز میشود و دوز مصرفی نباید خودسرانه معین شود. مصرف این پماد معمولا بین ۳ تا ۵ بار در روز تجویز میشود.
- هیدروکورتیزون
داروی هیدروکورتیزون در گروه داروهای کورتونی قرار دارد و سرکوب کننده سیستم ایمنی است. هیدروکورتیزون به اشکال خوراکی و موضعی تولید میشود. استفاده از این دارو موجب کاهش درد، حساسیت و تورم ناشی از بواسیر میشود.
پماد هیدروکورتیزون برای استعمال خارجی و درمان بواسیر کاربرد دارد. ترکیبات بکار رفته در این دارو از طریق خون وارد شیرمادر میشود و مصرف پماد هیدروکورتیزون در دوران شیردهی بدون تجویز پزشک ممنوع است.
نحوه مصرف:
برای استفاده از پماد هیدروکورتیزون حتما از اپلیکاتور مخصوص و یا درب نازل پماد استفاده کنید و هرگز دارو را با دست به مقعد وارد نکنید. نوک نازل پماد باید به اندازه یک و نیم الی ۲ سانتی متر وارد مقعد شود. مقدار مصرف این دارو طبق تجویز پزشک مشخص میشود.
- پماد مقعدی رکتول
نحوه مصرف پماد رکتول مانند شیاف است و بعد از اجابت مزاج استعمال میشود. پماد رکتول مانند سایر درمانهای موضعی بواسیر، موجب بهبود درد، جمع شدن عروق مقعدی و قطع خونریزی میشود. خارش و سوزش مقطعی از عوارض پماد رکتول است و در صورتی که عوارض تشدید شود باید به پزشک مراجعه کرد. استفاده از پماد رکتول در دوران شیردهی باید تحت نظر پزشک باشد و از مصرف خودسرانه این محصول اجتناب شود.
نحوه مصرف:
نحوه مصرف پماد رکتول با توجه به شدت بیماری و طبق دستور پزشک مشخص میشود.
هموروئید درجه ۲ و ۳: چهار روز اول هر ۱۲ ساعت یک بار و بعد از آن هر ۲۴ ساعت یک بار محتوی ۲,۵ گرمی یک اپلیکاتور در داخل مقعد قرار دهید.
هموروئید درجه ۱: هر ۱۲ ساعت محتوی ۲,۵ گرمی یک اپلیکاتور به مدت ۴ روز مورد استفاده قرار گیرد.
فیشر: ۲ مرتبه از پماد ضد جوش مقعدی در طول شبانه روز استفاده شود.
- ملین‌های خوراکی
ملین‌های خوراکی شامل ترکیبات گیاهی و شیمیایی هستند.
ملین های گیاهی:
دانه‌های اسفرزه یکی از رایج‌ترین داروی گیاهی جهت بهبود یبوست و کاهش درد بواسیر است و مصرف آن در دوران شیردهی بی خطر است. هنگامی که دانه‌های اسفرزه در آب حل می‌شوند مقدار زیادی آب را به خود جذب می‌کنند و حرکات روده را تسهیل می‌کنند که در نهایت دفع مدفوع با درد و ناراحتی کمتری همراه است.
نحوه مصرف:
دانه‌های اسفرزه را در آب ولرم حل کنید. هر صبح ناشتا یک لیوان میل کنید.
ملین های شیمیایی:
شربت لاکتولوز در گروه داروهای ملین قرار دارد. شربت لاکتولوز موجب آسان شدن و افزایش حرکات روده میشود و از ابتلا به یبوست جلوگیری می‌کند. عوارض لاکتولوز شامل دردها و گرفتگی‌های شکمی، اسهال، نفخ شدید و احساس تشنگی شدید است. مصرف شربت لاکتولوز در دوران شیردهی باید تحت نظر پزشک باشد زیرا موجب بروز مشکلات دستگاه گوارش و اسهال شدید در شیرخوار میشود.
نحوه مصرف لاکتولوز: مقدار مصرف لاکتولوز براساس شدت یبوست تعیین میشود. برای بزرگسالان ۲بار در روز کافیست.
سخن آخر
افزایش وزن و فشار به دستگاه گوارش در دوران بارداری موجب ابتلا به بواسیر میشود. یبوست بارداری با داشتن رژیم غذایی مناسب، مصرف فیبر و میوه‌های تازه و تحرک بدنی کافی بهبود می‌یابد. در صورتی که فشار و درد حین اجابت مزاج ادامه یابد احتمال ابتلا به بواسیر بارداری و طولانی شدن آن تا دوران شیردهی وجود دارد. بواسیر در موارد شدید به مداخلات درمانی، دارویی و جراحی دارد. برای استفاده از داروها و پمادهای موضعی بواسیر حتما به ایمن بودن آن در دوران شیردهی دقت کنید.
