دیگر چیزی به دنیا آمدن فرزند شما نمانده است. کم کم باید لوازم مورد نیاز برای پس از زایمان را فراهم کنید. ممکن است فرزند شما زودتر از هفته چهلم به دنیا بیاید. برای همین بهتر است در آمادگی کامل قرار داشته باشید. در این مقاله سی سیب قصد داریم به بررسی رشد جنین، تغییرات بدن مادر، علائم و دستورالعمل‌های مورد نیاز هفته سی و سوم بارداری بپردازیم. با ادامه این مطلب ما را همراهی کنید.
رشد جنین در هفته سی و سوم بارداری
در این هفته اندازه سر تا پایین باسن جنین حدود ۳۰ سانتی‌متر است. اندازه قد کامل او حدود ۴۳ سانتی‌متر است. اکنون او حدوداً ۲۱۰۳ گرم وزن دارد. استخوان‌های جنین به صورت کامل رشد کرده‌اند اما همچنان کمی نرم و شکننده هستند. صفحات جمجمه هنوز بسیار نرم هستند. این استخوان‌ها باید انعطاف‌پذیر باقی بماند تا کودک بتواند از کانال باریک زایمان عبور کند. در واقع یک یا دو بخش از استخوان‌ها حتی تا یک سال پس از زایمان نرم باقی می‌ماند. این نواحی فونتانل نام دارند. این بخش‌ها شکاف‌هایی طبیعی هستند که فضایی را برای ادامه رشد مغز کودک فراهم می‌کنند.
از هفته بیست و هشتم بارداری جنین می‌تواند عمل مکیدن را انجام دهد. اکنون فرزند شما می‌توانند هماهنگی میان مکیدن و را تمرین کند. در این زمان او می‌تواند با چرخاندن سر و باز کردن دهان به لمس صورت و گونه واکنش نشان دهد.
نوزادی که در این هفته به دنیا می‌آید، نسبتاً نارس است. این کودکان قبل از رفتن به خانه نیاز به مراقبت‌های ویژه دارند. خطرات ناتوانی ناشی از نارس بودن همچنان وجود دارد اما نوزادانی که در این مرحله به دنیا می‌آیند تا ۹۹ درصد شانس زنده ماندن دارند و سالم باقی می‌مانند.
سونوگرافی هفته سی و سوم بارداری
اگر به تصویر جنین در این هفته نگاه کنید، متوجه می‌شوید که وقتی کودک بیدار است چشمان خود را باز نگه می‌دارد. سونوگرافی هفته سی و سوم بارداری معمولاً به عنوان بخشی از پروفایل بیوفیزیکی یا bpp انجام می‌شود. این آزمایش در سه ماهه سوم بارداری و برای افرادی که بیماری پرخطر دارند انجام می‌شود.
ممکن است انجام آن به زنانی که دوقلو باردار هستند هم توصیه شود. همچنین ممکن است برای افرادی که هفته چهلم را پشت سر گذاشتند اما هنوز زایمان کردند هم آزمایش انجام شود. در این زمان تنفس، تون عضلانی و میزان مایع آمنیوتیک اندازه‌گیری می‌شود.
بخش دیگر پروفایل بیوفیزیکی تست بدون استرس است که در آن تغییر ضربان قلب جنین در زمان حرکت یا انقباضات را اندازه‌گیری می‌کنند. اگر بارداری شما بدون عوارض و بی‌خطر است، نیازی نیست این کارها را انجام دهید. همه چیز به توصیه پزشک شما بستگی دارد.
تغییرات بدن و شکم مادر در هفته سی و سوم بارداری
احتمالاً تا این زمان حدود ۱۱ تا ۱۴ کیلو وزن اضافه کرده‌اید. اگر دوقلو باردار هستید این رقم به ۱۶ تا ۲۱ کیلوگرم نیز می‌رسد. در نتیجه شکم شما بسیار بزرگ شده است ست و گاهاً حرکت کردن با آن نیز سخت می‌شود. حتی ممکن است برخی از کارهای روزمره و ساده را هم نتوانید به سادگی انجام دهید و برای انجام دادن برخی از کارها به کمک دیگران نیاز پیدا کنید.
معمولاً در این زمان انقباضات براکستون هیکس را تجربه خواهید کرد. این انقباضات دردناک نیستند و معمولاً پس از برقراری رابطه جنسی یا ورزش کردن رخ می‌دهند. این انقباضات تفاوت‌هایی با انقباضات اصلی زایمان دارند و شما می‌توانید با تغییر موقعیت بدنی خود آن‌ها را متوقف کنید. صورتی که انقباضات واقعی زایمان ادامه پیدا می‌کنند و شدیدتر می‌شوند. هر زمان که ۵ انقباض و بیشتر را در یک ساعت تجربه کردید، هر چه سریع‌تر به بیمارستان مراجعه کنید زیرا این حالت نشان‌دهنده انقباض واقعی زایمان است.
شما باید در این زمان به شدت مراقب نشانه‌هایی که حس می‌کنید باشید زیرا ممکن است این موارد علائم زایمان زودرس باشند. گرفتگی‌هایی شبیه به دردهای دوران قاعدگی، خونریزی واژینال، ترشحات غیرمعمول و نشت ترشحات آبکی از نشانه‌های زایمان زودرس هستند. هر زمان دچار علائم شدید که شما را نگران می‌کند، به دستشویی بروید و مثانه خود را خالی کنید. به پهلوی چپ دراز بکشید و آب بنوشید. فورا هم با پزشک خود تماس بگیرید.
در این هفته سر کودک شما به سمت پایین است. اگر هم در این وضعیت قرار نداشته باشد، به زودی می‌چرخد و سر او نیز به سمت دهانه رحم قرار می‌گیرد. همین امر باعث می‌شود تا فکر کنید که شکم شما کمی پایین آمده است. اگر متوجه تغییری نشدید، نگران نشوید زیرا برخی از جنین‌ها تا آخرین لحظه صبر می‌کنند و سپس پس به این موقعیت تغییر حالت می‌دهند. از طرفی هم ممکن است فرزند شما ما تغییر موقعیت ندهد و مجبور شوید برای زایمان سزارین کنید.
نشانه‌های رایج بارداری در هفته سی و سوم
همان‌طور که پیشتر ذکر کردیم شکم شما ما بسیار بزرگ شده است این امر می‌تواند انجام بسیاری از کارها را برای مادر دشوار کند. با توجه به وضعیت کنونی ممکن است دچار دردهای مختلفی مثل درد دنده، درد کمر و … شوید. در این بخش به نشانه‌های بارداری در این هفته می‌پردازیم.
درد دنده
دنده‌های شما در دوران بارداری منبسط می‌شوند و ممکن است رحم به سینه‌های شما فشار وارد کند. از طرفی هم جنین به استخوان‌های دنده شما فشار می‌آورد و ممکن است به آن‌ها لگد بزند. این موارد می‌توانند باعث ایجاد درد استخوان، غضروف و دیواره قفسه سینه (کوستوکندریت) شوند.
تنگی نفس
حدود ۶۲ درصد از زنان باردار دچار تنگی نفس می‌شوند. بارداری و هورمون‌ها باعث ایجاد تغییراتی در کل بدن شما از جمله سیستم تنفسی می‌شوند. در این زمان رحم شما فضای زیادی از شکم را اشغال کرده است و همین امر باعث می‌شود تا به دیافراگم و ریه‌های شما فشار وارد شود. در نتیجه دچار تنگی نفس خواهید شد.
گرگرفتگی
با توجه به افزایش متابولیسم بدن و بیشتر کار کردن آن ممکن است گرمای شدیدی را تجربه کنید. این امر طبیعی است و نیاز به نگرانی نیست.
سردرد
نوسانات هورمونی در هفته سی و سوم بارداری می‌تواند باعث ایجاد سردرد شود. علاوه بر این استرس و کم آبی بدن نیز باعث ایجاد چنین مشکلی می‌شود.
فراموشی بارداری
بسیاری از زنان در این دوران دچار فراموشی‌های عجیب و غریبی می‌شوند. علت این امر می‌تواند استرس و اضطراب این دوران باشد و می‌توان گفت تغییرات فیزیولوژیکی بدن شما نقش کمتری در بروز این مشکل دارند.
پره اکلامپسی چیست؟
مسمومیت بارداری یا پره اکلامپسی یک نوع بیماری خطرناک و جدی است که بر فشار خون مادر و همچنین اندام‌های مختلفی همانند کلیه، کبد و سیستم عصبی مرکزی اثر می‌گذارد. بین ۲ تا ۸ درصد از زنان باردار دچار این مشکل می‌شوند. این عارضه معمولاً در سه ماهه سوم بارداری ظاهر می‌شود. با این حال باید در تمام دوران بارداری مراقب علائم خود باشید زیرا ممکن است زودتر از این نیز رخ بدهد. پزشک شما در هر ویزیت علائم را بررسی خواهد کرد. اگر شما هم متوجه بروز نشانه‌های عجیب و خاصی شدید، بهتر از هرچه سریع‌تر به پزشک خود اطلاع دهید. معمولاً زنانی که دارای موارد زیر هستند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به مسمومیت بارداری قرار دارند:
- زنانی که اولین فرزند خود را باردار هستند
- زنانی که در زمان بارداری کمتر از ۲۰ سال یا بیشتر از ۳۵ سال سن دارند
- زنانی که وزن بسیار بالایی دارند
- زنانی که دارای یکی از مشکلات سلامتی مانند فشار خون بالا، بیماری کلیوی، دیابت یا یک اختلال خود ایمنی هستند.
- زنانی که دوقلو یا چند قلو باردار هستند
- زنانی که در بارداری پیشینه خود این مشکل را تجربه کرده‌اند
- در صورتی که مادر یا خواهر فرد باردار قبلا دچار این مشکل شده است.
یکی از نشانه‌های رایج مسمومیت بارداری تورم ناگهانی یا شدید بدن است. ورم کردن دست و پا و سایر بخش‌های بدن در بارداری طبیعی است؛ اما احتباس آب را در صورتی می‌توان طبیعی خواند که به مرور ایجاد شده باشد و شدت آن زیاد نباشد. این در حالی است که زنانی که دچار این مشکل می‌شوند به صورت ناگهانی دچار تورم قابل توجهی در دست، صورت یا پا می‌شوند. از دیگر نشانه‌های این بیماری فشار خون بالا است. در ادامه به دیگر علائم این مشکل اشاره می‌کنیم:
- مشکلات تنفسی
- سردرد
- تهوع و استفراغ
- احساس درد در قسمت بالای شکم یا شانه‌ها
- افزایش وزن ناگهانی
- تغییر در بینایی
اگر شدت این بیماری در فرد خفیف باشد، پزشک به صورت منظم فشار خون و ادرار فرد را بررسی می‌کند. همچنین ممکن است از فرد خواسته شود تا در خانه به صورت منظم فشار خون خود را چک کند. علاوه بر این باید لگدها و ضربات جنین خود را به صورت مرتب زیر نظر داشته باشید. البته این کار را تمامی زنان باردار باید در این دوران انجام دهند. اکثر افرادی که دچار مسمومیت بارداری می‌شوند با تشخیص، کنترل و درمان به موقع می‌توانند نوزادان سالمی را به دنیا بیاورند. البته ناگفته نماند که مسمومیت بارداری شدید باید در بیمارستان درمان شود. شاید فرد مجبور شود زودتر زایمان کند تا از عوارض خطرناک این بیماری مانند تشنج یا سندروم HELLP جلوگیری شود.
نکات و توصیه‌های هفته سی و سوم بارداری
با رعایت برخی نکات و دستورالعمل‌ها می‌توانید سختی‌های این دوران را راحت‌تر پشت سر بگذارید. در ادامه این توصیه‌ها را بررسی می‌کنیم.
نحوه مقابله با درد دنده و تنگی نفس
این دو مشکل می‌توانند بسیار آزاردهنده باشند. شما می‌توانید با انجام کارهای زیر از بروز این مشکل جلوگیری کنید یا تا حد زیادی آن را کنترل کنید:
- هر زمان که دچار این مشکل شدید موقعیت خود را تغییر دهید.
- به وضعیت بدن خود توجه کنید. صاف بنشینید. سپس دست‌ها را بالا ببرید. می‌توانید این کار را در حالت ایستاده نیز انجام دهید. این کار باعث می‌شود تا ریه‌های شما فضای بیشتری پیدا کنند و بتوانند هوا را بهتر جذب کنند.
- از تکنیک‌های تنفسی زایمان استفاده کنید و آن‌ها را تمرین کنید.
- حرکات کششی انجام دهید و از ورزش‌های دوران بارداری و یوگا استفاده کنید.
- تا می‌توانید استراحت کنید.
- لباس راحت و گشاد بپوشید.
- با پزشک خود در مورد راه‌های جایگزین تسکین درد صحبت کنید.
درست است که تنگی نفس در این زمان رایج است اما در صورتی که این مشکل به صورت مداوم رخ می‌دهد، در قفسه سینه احساس درد می‌کنید یا بدن شما متورم شده است، همچنین اگر درد شما از بین می‌رود یا بدتر می‌شود، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید.
داشتن خواب خوب شبانه
اگر در طول روز خیلی خسته می‌شوید و مدام دچار فراموشی می‌شوید، بهتر است از روش‌هایی استفاده کنید که به شما کمک می‌کنند تا راحت‌تر در شب بخوابید. به عنوان مثال همیشه در اتاقی آرام و تاریک بخوابید. می‌توانید از دستگاهی که نویز سفید پخش می‌کند استفاده کنید. برای پنجره‌ها پرده ضخیم تهیه کنید تا نور وارد اتاق نشود و اتاق کاملاً تاریک بماند. همچنین می‌توانید از اسانس اسطوخودوس استفاده کنید و آن را روی بالش و ملحفه خود بپاشید زیرا این اسانس بسیار آرام بخش است. هوای اتاق نیز نباید گرم باشد زیرا باعث می‌شود تا در طول شب دچار تعریق شوید و از خواب بیدار شوید.
مقابله با فراموشی
اگر فکر می‌کنید دچار فراموشی شده‌اید و کارها را از یاد می‌برید، بهتر است همیشه یک دفترچه به همراه داشته باشید و کارهای روزانه خود را در آن یادداشت کنید. همچنین می‌توانید از برنامه‌های مخصوص گوشی استفاده کنید و کارهای روزانه خود را در آن‌ها برنامه‌ریزی کنید.
استفاده از کمپرس سرد
اگر دچار سردرد، درد سینه‌ها و… می‌شوید، می‌توانید از کیسه‌های کمپرس سرد استفاده کنید. این کار باعث کاهش گرگرفتگی نیز می‌شود.
آماده شدن برای روزهای پس از زایمان
اکنون تمام فکر و ذکر شما درگیر بارداری و زایمان است. در کنار این موارد حواستان باید به دوره نقاهت پس از زایمان نیز باشد. بهتر از قبل برای این زمان برنامه‌ریزی کنید و برخی از لوازم مورد نیاز آن را تهیه کنید.
پیشنهاد می‌کنیم از بالش مخصوص نشستن استفاده کنید. این بالش را تهیه کنید تا پس از زایمان از میزان فشار به ناحیه واژن و پرینه بکاهید.
همچنین می‌توانید یک بطری اسپری تهیه کنید تا بعدا آن را با آب ولرم پر کنید و در زمان ادرار کردن آن را به ناحیه واژن خود اسپری کنید. این کار باعث می‌شود تا بافت این ناحیه تسکین پیدا کند و از میزان درد احتمالی کاسته شود.
نکته مهم دیگر تهیه نرم‌کننده مدفوع چیست. اولین اجابت مزاج پس از زایمان می‌تواند کمی ترسناک باشد مخصوصاً اگر دچار هموروئید (بواسیر) شده باشید و پس از زایمان چندین بخیه در ناحیه واژن شما زده شده باشد. برای اجابت مزاج راحت‌تر می‌توانید از داروها یا دمنوش های مخصوص استفاده کنید. پیش از تهیه با پزشک خود مشورت کنید.
حتما کرم نوک پستان و پدهای شیردهی را تهیه کنید. نوک پستان بسیاری از زنان در این زمان بسیار حساس می‌شود. در نتیجه ممکن است در زمان شیردهی احساس درد کنید یا نوک پستان شما زخم شود. این کرم‌ها از میزان درد می‌کاهند و باعث بهبود سریع‌تر زخم‌ها می‌شوند. پدهای شیردهی نیز به شما کمک می‌کنند تا نیاز نباشد همیشه لباس خود را به دلیل نشت شیر اضافه عوض کنید.
برای شیردهی راحت‌تر می‌توانید از سینه‌بند مخصوص شیردهی استفاده کنید. این سینه‌بندها دارای دکمه یا زیپی در ناحیه نوک سینه هستند. در نتیجه نیازی نیست برای شیردهی لباس خود را کامل دربیاورید.
تا چند هفته بعد از زایمان باید لباس‌های راحت بپوشید. فرقی ندارد که چگونه زایمان کرده‌اید. لباس می‌تواند به بدن شما فشار وارد کند و دچار درد شوید. همچنین بهتر است از شلوارهایی استفاده کنید که کمری شل و قابل تنظیم دارند. این شلوارها برای زنانی که سزارین کرده‌اند، بسیار مفید هستند.
نکته مهم دیگری که باید به آن توجه کنید این است که تا چند هفته پس از زایمان ممکن است خونریزی واژینال را تجربه کنید. اکثر زنان تا ۶ هفته بعد از زایمان این مشکل را خواهند داشت. برای جلوگیری از کثیف شدن لباس می‌توانید از پدهای مخصوص استفاده کنید.
سخن آخر
در این مقاله است سی سیب به بررسی تغییرات بدن مادر، رشد جنین و… در هفته سی و سوم بارداری پرداختیم. چیزی تا پایان بارداری نمانده است. حتی ممکن است فرزند شما زودتر هم به دنیا بیاید. در این زمان آرامش خود را حفظ کنید و مراقب بدن و روان خود باشید تا بتوانید زایمان راحتی داشته باشید. نظر شما در این باره چیست؟ لطفاً نظرات، پیشنهادات و تجربیات خود را در بخش دیدگاه با ما در میان بگذارید.
