برخی از زنان به صورت ناخواسته پس از بارداری، جنین خود را از دست می‌دهند. در واقع جنین آن‌ها سقط می‌شود. این مشکل می‌تواند به دلایل مختلفی رخ بدهد. گاهی تعداد سقط‌های بارداری یک زن زیاد می‌شود و وی چند بارداری خود را به صورت ناخواسته و به این دلیل از دست می‌دهد. حال ممکن است این سوال برای شما پیش بیاید که چرا یک فرد دچار سقط مکرر می‌شود؟ آیا این مشکل قابل درمان است؟ آیا زنانی که دچار این مشکل می‌شوند، می‌توانند بچه‌دار شوند؟ در این مقاله از سی سیب به این سوالات پاسخ می‌دهیم. با ادامه این مطلب ما را همراهی کنید.
سقط مکرر چیست؟
سقط مکرر یا سقط راجعه زمانی رخ می‌دهد که یک زن دو یا چند سقط بالینی متوالی داشته باشد. پزشکان حاملگی بالینی را به عنوان حاملگی تعریف می‌کنند که شواهد بالینی بارداری در آن وجود دارد، منظور از شواهد بالینی نشانه‌های بصری یا آزمایشگاهی کیسه حاملگی (کیسه مایع اطراف جنین)، جفت یا قطب جنین (ضخیم شدن در حاشیه کیسه زرده یک جنین) در سونوگرافی اولیه است.
بارداری‌های بالینی با حاملگی‌های شیمیایی متفاوت هستند که در طی آن‌ها سقط جنین قبل از اینکه شواهدی مبنی بر بارداری وجود داشته باشد (به غیر از بارداری مثبت یا آزمایش خون) رخ می‌دهد. از کل حاملگی‌های بالینی، ۱۵ تا ۲۰ درصد به سقط ختم می‌شود.
سقط مکرر چقدر شایع است؟
سقط جنین، شایع‌ترین عارضه بارداری است و به معنای از دست دادن خود به خود بارداری قبل از رسیدن جنین به هفته ۲۴ بارداری است. (در برخی از نقاط جهان هفته ۲۰ بارداری را حساب می‌کنند). سقط جنین در ۱۲ تا ۲۴ درصد از حاملگی‌های شناخته شده رخ می‌دهد. ۱ درصد از زوج‌هایی که قصد بارداری دارند، سقط‌های مکرر دارند. حدود ۰.۳۴٪ از زوج‌ها نیز سه سقط پشت سر هم را تجربه می‌کنند. پس از سه سقط متوالی، خطر سقط جنینِ بیشتر، حدود ۴۰ درصد است. یک زن ممکن است بعد از یک بارداری موفق نیز دچار سقط مکرر شود.
علل سقط مکرر
علل احتمالی سقط جنین زیاد است، شایع‌ترین آن‌ها یک مشکل ژنتیکی تصادفی در جنین در حال رشد است که بدن آن را رد می‌کند، زیرا یک فرد سالم و زنده نخواهد بود. هیچ کاری نمی‌توان برای این نوع سقط جنین انجام داد زیرا این روش طبیعت برای ایجاد انسان‌های سالم است. بسیاری از زنان این نوع سقط جنین را تجربه می‌کنند و سپس یک بارداری سالم و بدون عارضه خواهند داشت.
از سوی دیگر سقط‌های مکرر زمانی اتفاق می‌افتد که فردی دو، سه یا چند سقط جنین پشت سر هم داشته باشد. در ادامه شایع‌ترین علل سقط‌های مکرر را بررسی می‌کنیم و سپس متداول‌ترین آزمایش‌هایی را است که می‌توان برای یافتن علت سقط‌های متعدد انجام داد، معرفی می‌کنیم.
علل تشریحی
متأسفانه سقط‌های مکرر که در این دسته قرار می‌گیرند، حوزه‌ای هستند که به احتمال زیاد درمان‌های طبیعی هیچ تأثیری روی آن‌ها نخواهد داشت. اگر چیزی در ساختار بدنی رحم باعث سقط جنین شود، به آن «علت تشریحی» می‌گویند. نمونه‌هایی از این موارد عبارت‌اند از: رحم بدشکل، نارسایی دهانه رحم، فیبروم‌های رحمی بزرگ یا سندرم آشرمن شدید.
علل ژنتیکی
گاهی اوقات سقط‌های مکرر به دلیل نقص ژنتیکی در تخمک یا اسپرم رخ می‌دهند. زنان و مردان بالای ۳۵ سال بیشتر در معرض بروز این مشکل قرار دارند زیرا تخمک‌ها و اسپرم‌ها ممکن است به اندازه سال‌های جوانی سالم نباشند. اکثر پزشکان غربی می‌گویند که شما نمی‌توانید در این مورد کار زیادی انجام دهید، اما به نظر می‌رسد که بتوان کاری در این زمینه کرد. تغییر شیوه زندگی، رژیم غذایی پر از مواد مغذی و باروری طبیعی بر سلامت اسپرم و تخمک تاثیر خواهد گذاشت.
لخته شدن خون
خونی که بیش از حد غلیظ است یا تمایل به لخته شدن دارد (مانند اختلال لخته شدن خون) می‌تواند باعث سقط جنین شود. با ایجاد لخته‌های خون کوچک در رحم، جفت می‌تواند قطع شود. در نتیجه اکسیژن و مواد مغذی مورد نیاز برای زنده ماندن جنین به او نخواهد رسید. این امر می‌تواند باعث سقط جنین خود به خودی شود.
اگر بارداری شما از هفته بیست و چهارم گذشته باشد، سپس لخته خون ایجاد شود، مرده زایی یا زایمان زودرس ممکن است رخ بدهد. در این حالت هیچ علامت هشداردهنده‌ای در بدن مشاهده نخواهد شد و سقط ناگهانی رخ می‌دهد. برای جلوگیری از بروز این اتفاق باید قبل از بارداری غربالگری انجام دهید. علاوه بر این، درمان‌های طبیعی وجود دارد که نشان داده شده است که برای این نوع مسائل مفید هستند.
سطح هموسیستئین بالا
اگر حداقل یک بار سقط جنین داشته‌اید، یا پزشکتان تشخیص داده است که شما در معرض خطر بیشتری برای سقط جنین نسبت به اکثر زنان هستید، ممکن است بخواهید میزان هموسیستئین خود را مورد آزمایش قرار دهید. هموسیستئین یک آمینواسید معمولی حاوی گوگرد است که در بدن یافت می‌شود.
در حالی که در سطوح طبیعی مضر نیست، اما زمانی که این سطوح بیش از حد بالا می‌رود (مخصوصاً در دوران بارداری)، می‌تواند باعث ایجاد شرایطی به نام انعقاد بیش از حد شود؛ یعنی خون شما خیلی راحت‌تر از آنچه باید لخته می‌شود. این مشکل نه تنها می‌تواند شما را در معرض خطر حمله قلبی و سکته مغزی قرار دهد، بلکه می‌تواند کودک شما را نیز در معرض خطر قرار دهد. سطوح هموسیستئین بالاتر از ۱۰-۱۰.۷ میکرومول در لیتر، احتمال سقط جنین را تا ۳۸ درصد افزایش می‌دهد.
اختلالات ایمونولوژیک
به دلایل ناشناخته برای پزشکان و دانشمندان، بدن گاهی اوقات به جنین یا اسپرم حمله می‌کند. گاهی اوقات به دلیل افزایش سلول‌های کشنده طبیعی یا ناسازگاری HLA ایجاد می‌شود. این مشکل یک اختلال ایمنی است و سقط جنین مبتنی بر سیستم ایمنی نامیده می‌شود. در گذشته، تنها گزینه‌های موجود برای درمان این مشکل همان درمان‌ها و داروهایی بود که بیماران پیوند عضو دریافت می‌کردند (که اکثر پزشکان انجام نمی‌دهند)، اما اکنون درمان‌های طبیعی وجود دارد که به نظر می‌رسد رد این زمینه موثر هستند.
عدم تعادل هورمونی
ارتباط زیادی بین عدم تعادل هورمونی و سقط مکرر وجود دارد. سیستم هورمونی یک گروه پیچیده از هورمون‌ها است که بر اساس یک برنامه زمانی بسیار مشخص عمل می‌کنند. اگر یکی از این هورمون‌ها از تعادل خارج شود، می‌تواند بقیه چرخه را تحت تأثیر قرار دهد و احتمالاً بر اوایل بارداری تأثیر بگذارد. برخی از این عدم تعادل‌ها ممکن است عبارت‌اند از:
- پروژسترون کم
پروژسترون به دلایل زیادی برای بارداری ضروری است، اما یکی از اصلی‌ترین آن‌ها این است که پوشش رحم را حفظ می‌کند تا جنین جدید بتواند در حین تشکیل جفت بچسبد و تغذیه شود. اگر پروژسترون کم باشد، پوشش ریزش می‌کند و باعث شروع قاعدگی می‌شود.
- استروژن بالا
اگر سطح استروژن در بدن بالا باشد، می‌تواند مشکلات زیادی را ایجاد کند. به ویژه می‌تواند دلیل کاهش پروژسترون باشد.
- افزایش پرولاکتین
پرولاکتین هورمونی در بدن است که در دوران شیردهی به وفور یافت می‌شود. علاوه بر افزایش جریان شیر برای مادر، پرولاکتین ممکن است تخمک‌گذاری را نیز سرکوب کند.
- مقاومت به انسولین (PCOS)
مقاومت به انسولین به خودی خود یک عدم تعادل هورمونی است که با بالا بردن سطح قند خون، استروژن و تستوسترون و در عین حال کاهش سطح پروژسترون باعث عدم تعادل هورمونی بیشتر در بدن می‌شود. این مشکل ممکن است به نوبه خود باعث شکست لانه گزینی و یا سقط جنین شود. اگر مقاومت به انسولین مورد توجه قرار نگیرد، ممکن است دیابت و بیماری قلبی ایجاد شود. مقاومت به انسولین در زنان ارتباط نزدیکی با سندروم تخمدان پلی کیستیک دارد.
- اختلالات تیروئید
بیماری تیروئید تشخیص داده نشده و درمان نشده می‌تواند دلیلی برای ناباروری، سقط مکرر و از دست دادن سه ماهه دوم/سوم بارداری باشد.
نقص فاز لوتئال
فاز لوتئال دوره زمانی پس از تخمک‌گذاری است که در آن جنین مسیر خود را به سمت لوله‌های فالوپ طی می‌کند و خود را در دیواره رحم می‌کارد. اگر این مرحله برای لانه گزینی و اتصال مناسب جنین خیلی کوتاه باشد، ممکن است سقط جنین رخ دهد. بسیاری از زنان نمی‌دانند که این اتفاق می‌افتد، مگر اینکه نمودار باروری را مشخص کنند و بتوانند بگویند فاز لوتئال آن‌ها چقدر است. شایع‌ترین علت نقص فاز لوتئال سطح پایین پروژسترون است.
آزمایشات موردنیاز برای پیدا کردن علت سقط مکرر
آزمایش‌های زیادی وجود دارد که می‌تواند به تعیین علت سقط‌های مکرر کمک کند. انجام آزمایش می‌تواند هم ترسناک باشد (نیافتن علت) و هم امیدوارکننده (تشخیص علت). فقط به یاد داشته باشید که ممکن است علت سقط جنین را پیدا کنید و بتوانید با درمان و آگاهی از نحوه مراقبت از خود در دوران بارداری پیش بروید. اگر هیچ دلیلی پیدا نشد، بدانید که ۷۰ درصد از زوج‌هایی که سقط‌های مکرر بدون علت شناخته شده را تجربه می‌کنند، حاملگی سالم و موفقی خواهند داشت. در ادامه رایج‌ترین آزمایشات را معرفی می‌کنیم.
هیستروسالپنگوگرام (HSG)
در این آزمایش یک رنگ به داخل رحم تزریق می‌شود و برای مشاهده شکل رحم، انسداد لوله‌ها، رشد و سایر ناهنجاری‌هایی که می‌توانند باعث ناباروری یا سقط جنین شوند، عکس‌برداری با اشعه ایکس انجام می‌شود. HSG معمولاً اولین آزمایشی است که هنگام مراجعه به یک متخصص غدد تولید مثلی انجام می‌شود.
آزمایش خود ایمنی
سندرم آنتی فسفولیپید (APS) یک عدم تعادل خود ایمنی است که باعث می‌شود سیستم ایمنی بدن به برخی از مواد طبیعی در خون واکنش نشان دهد، موادی که می‌توانند احتمال تشکیل لخته‌های خون را افزایش دهد. تخمین زده می‌شود که ۱۰ تا ۲۵ درصد از زنان دارای سقط مکرر به APS مبتلا هستند که همین امر انجام آزمایش را بسیار مهم می‌کند. پزشکان به طور کلی این وضعیت را با دوز پایین آسپرین کودک و تزریق هپارین (رقیق کننده خون) در دوران بارداری درمان می‌کنند.
زمان پروترومبین
این آزمایشی برای بررسی سرعت لخته شدن خون در بدن انجام می‌شود.
پانل تیروئید
کم کاری تیروئید در تمام سه دوره سه ماهه بارداری با سقط جنین مرتبط است. زنان مبتلا به کم کاری تیروئید ۴ برابر بیشتر در معرض خطر سقط جنین سه ماهه دوم هستند. برای درک اعداد تیروئید (TSH) باید بدانید که ۰.۳ تا ۳.۰ سطح TSH محدوده طبیعی برای تشخیص و مدیریت کم کاری تیروئید است. برخی از متخصصان غدد بر این باورند که درصدی از زنان ممکن است برای باردار شدن یا حفظ بارداری در سطح TSH بالای ۲.۰ مشکل داشته باشند. این مسئله یکی از شرایطی است که بهتر است با داروهای هورمون تیروئید درمان شود. همچنین باید در طول بارداری تحت نظر باشید تا مطمئن شوید که سطح این عدد در محدوده طبیعی است و دارو به طور منظم بر اساس تغییرات بدن شما تنظیم می‌شود. مصرف داروهایی که برای درمان کم کاری تیروئید استفاده می‌شود در دوران بارداری بی‌خطر است.
پروژسترون
سطح کافی پروژسترون برای حفظ یک بارداری سالم حیاتی است. سطوح پایین پروژسترون با سقط جنین مرتبط است. به طور کلی، شما در حدود روز ۲۱ از یک چرخه ۲۸ روزه برای تعیین سطح پروژسترون خود می‌توانید آزمایش دهید.
کاریوتایپینگ
نوعی آزمایش برای بررسی کروموزوم‌ها از نظر مسائل ژنتیکی است. این آزمایش بهتر است روی هر دو والدین انجام شود.
آزمایش بافت جنین
اگر جنین سقط شده است، می‌توانید روی بافت جمع آوری شده آزمایشات لازم ر ا انجام دهید تا متوجه شوید چه مشکلات ژنتیکی وجود داشته است. پزشکان می‌توانند این آزمایش را از نمونه‌های زیر انجام دهند:
خون، مایع آمنیوتیک یا بافت جفت.
۴ گام برای کاهش احتمال سقط‌های مکرر
راه‌های مختلفی وجود دارند که با اجرای آن‌ها می‌توانید احتمال بروز سقط مکرر را کاهش دهید. بهتر است حداقل سه ماه قبل از بارداری بدن خود را برای آن آماده کنید. در ادامه این موارد را بررسی می‌کنیم.
آمادگی برای لقاح
اولین قدم این است که بدن خود را با پاکسازی و آماده کنید. پاکسازی باروری به معنای این است که کبد بدن را از سموم قدیمی و هورمون‌های اضافی پاک می‌کند، در این حالت رحم از محتویات «قدیمی» پاک می‌شود، گردش خون در رحم افزایش می‌یابد.
انتخاب رژیم غذایی مناسب و مغذی
داشتن یک رژیم غذایی مناسب برای باردار شدن بسیار مهم است. شما باید از قبل از بارداری فکر به حال تغذیه خود بکنید. آنچه می‌خورید بر موارد زیر تأثیر می‌گذارد:
- سلامتی تخمک
- تعادل هورمونی
- ایجاد جفت سالم
- کاهش احتمال سقط جنین
- ساختن ذخیره مواد مغذی برای کودک
- ایجاد سیستم تناسلی سالم
قبل از شروع تلاش برای باردار شدن حداقل به مدت ۹۰ روز از رژیم باروری سالم به طور مداوم استفاده می‌کنید.
ماساژ باروری
یکی دیگر از عناصر مهم برای ترویج یک بارداری سالم، افزایش گردش خون در رحم است. سبک زندگی مدرن اغلب پر استرس و پرمشغله است، امکان ورزش کردن وجود ندارد و معمولاً مجبور می‌شویم تمام روز پشت میز بنشینیم که همین امر می‌تواند گردش خون را کاهش دهد. سطوح بالای استرس باعث می‌شود در حالت جنگ یا گریز زندگی کنیم و مغز به بدن ما سیگنال می‌دهد که تمام خون را برای فرار یا جنگیدن به عضلات و مغز بفرستد که نتیجه آن کاهش گردش خون به رحم است.
ماساژدرمانی می‌تواند گردش خون را در این بخش از بدن افزایش دهد. شما را آرام کند و مغز را از استرس رها سازد. دو نوع ماساژ را می‌توانید استفاده کنید. از یک ماساژور حرفه‌ای برای این کار استفاده کنید یا خودتان حرکات ساده ماساژ باروری را انجام دهید.
یک بنیاد سالم بسازید
یکی از گام‌های اساسی برای افزایش شانس بارداری سالم، مصرف برخی ویتامین‌های اساسی، مواد معدنی و EFA (اسیدهای چرب ضروری) است. ویتامین‌ها و مواد معدنی خاصی وجود دارند که برای سلامت سیستم تناسلی، تعادل هورمونی و تخمک‌گذاری ضروری هستند. اسیدهای چرب ضروری نیز برای پیشگیری از سقط جنین بسیار مهم هستند. EFA، به ویژه امگا ۳، مسئول تنظیم پاسخ التهابی، بهبود یکپارچگی سلولی و حفظ تعادل هورمونی هستند. بهتر است در این زمینه با پزشک خود مشورت کنید و پیشنهاد او را برای مصرف مکمل‌ها اجرا کنید.
سخن پایانی
در این مقاله از سی سیب به بررسی چیستی «سقط مکرر» پرداختیم و علل آن را بررسی کردیم. اگر شما نیز دچار این مشکل شده‌اید، معمولاً با پیگیری و درمان می‌توانید آن را رفع کنید و باردار شوید. آن چه مهم این است که بدانید شما مقصر بروز این مشکل نیستید و بسیاری از زنان و زوج‌های دیگر هم این مشکل را تجربه می‌کنند. لطفا نظرات، پیشنهادات و تجربیات خود را در بخش دیدگاه با ما در میان بگذارید.
