پارگی پرینه در زایمان طبیعی و نحوه بخیه آن

در طول یک زایمان طبیعی، پوست ناحیهٔ پرینه (پوست بین دهانهٔ واژن و مقعد مادر) به تدریج بازتر و نازک‌تر می‌شود تا سر و بدن جنین از کانال زایمان عبور کرده و نوزاد متولد شود. اما در برخی موارد ممکن است حین زایمان طبیعی، عضلات واژن و پرینه، انعطاف پذیری مناسبی نداشته باشند.

در این حالت فشار سر جنین هنگام خروج از واژن، باعث پارگی پرینه خواهد شد. به پوست ناحیهٔ بین واژن تا مقعد، پرینه یا «میان دو راه» گفته می‌شود. اگر در دوران بارداری این ناحیه تقویت نشود، هنگام زایمان حالت کشسانی خوبی ندارد و در نهایت دچار پارگی می‌شود.

 پارگی پرینه که به آن پارگی واژن نیز گفته می‌شود، باعث آسیب به بافت اطراف واژن و راست روده می‌شود. دلایل متعددی وجود دارد که باعث پارگی پرینه هنگام زایمان طبیعی می‌شود. در ادامهٔ این مطلب از مجموعه سی سیب مطلب به بررسی پارگی پرینه در زایمان طبیعی و بخیه زایمان طبیعی خواهیم پرداخت.

پارگی پرینه در زایمان طبیعی

به طور کلی حدود ۹۰ درصد از افراد هنگام زایمان طبیعی دچار پارگی پرینه می‌شوند. توجه داشته باشید پارگی خفیف پرینه در زایمان طبیعی یک روند معمولی است. معمولاً حدود ۹۹ درصد پارگی‌های پرینه خفیف هستند (پارگی پرینه درجه یک) و به سرعت بهبود خواهند یافت. با این حال بسیاری از افراد از پارگی پرینه هنگام زایمان طبیعی واهمه دارند و تمایل دارند به روشی، از پارگی پرینه جلوگیری کنند.

در حقیقت نمی‌توان به طور کامل از پارگی پرینه حین زایمان طبیعی جلوگیری کرد و این کار تقریباً غیر ممکن است. اما می‌توان آسیب شدید پرینه و مقعد را به هنگام پارگی کاهش داد. به همین جهت می‌توانید در اواخر دوران بارداری از طریق ماساژ دادن بافت پرینه، از پارگی شدید پرینه حین زایمان تا حد زیادی جلوگیری کنید.

دلایل پارگی پرینه در زایمان طبیعی

پارگی پرینه در زایمان طبیعی به دلایل مختلفی اتفاق می‌افتد. عواملی که باعث این عارضه می‌شوند عبارتند از:

• هنگامی که جثه جنین بزرگ باشد و نتواند از دهانهٔ واژن خارج شود.
• اگر مادر زایمان طبیعی قبلی نداشته باشد و اولین زایمان او باشد.
• هنگامی که نوزاد در حالت بریچ باشد (حالتی که پاهای جنین در دهانهٔ رحم قرار بگیرد و هنگام زایمان ابتدا پاهای او از دهانهٔ رحم خارج شود).
• استفاده از فورسپس و وکیوم هنگام زایمان (ابزاری که کمک می‌کند نوزاد راحت‌تر و سریع‌تر از دهانهٔ رحم خارج شود).
• هنگامی که مادر حین زایمان اپیزیوتومی انجام دهد (برش پرینه برای بازتر شدن دهانهٔ واژن و خروج راحت‌تر جنین)
• مادرانی که نژاد آسیایی دارند.
• افزایش وزن بیش از حد در بارداری
• خارج شدن سریع نوزاد از دهانهٔ واژن و باز شدن ناگهانی بافت پرینه

انواع پارگی پرینه در زایمان طبیعی

پارگی پرینه در زایمان طبیعی، درجات مختلفی دارد که بر اساس شدت پارگی، دسته بندی می‌شود. این نوع پارگی طی زایمان طبیعی به چهار نوع تقسیم می‌شود که پارگی سطح چهار شدیدترین نوع آن محسوب می‌شود.

پارگی درجه یک

پارگی سطح یک پرینه، کمترین شدت پارگی و کمترین آسیب را به بافت اطراف واژن و ناحیهٔ پرینه وارد می‌کند. در واقع پارگی پرینه درجه یک زمانی اتفاق می‌افتد که پارگی پوست بسیار کوچک بوده و نیاز به بخیه زدن ندارد یا اینکه به تعداد کمتری بخیه نیاز دارد.

پارگی درجه دو

 پارگی درجه دوم پرینه شایع‌ترین نوع پارگی واژن هنگام زایمان طبیعی است. این نوع پارگی کمی عمیق‌تر از پارگی درجه یک خواهد بود و آسیب بیشتری به بافت عضلانی واژن و پرینه وارد می‌کند. در پارگی درجه دوم، علاوه‌ بر پوست پرینه، ماهیچهٔ زیر پرینه نیز آسیب می‌بیند و نیاز به بخیه دارد.

پارگی شدیدتر، در این نوع پارگی معمولاً بسیار کمتر اتفاق می‌افتد و بیشتر به خاطر برش پرینه توسط پزشک خواهد بود. به این برش که حین زایمان طبیعی و توسط پزشک ایجاد می‌شود «اپیزیوتومی» گفته می‌شود. پزشک با برش دادن پرینه کمک می‌کند جنین سریع‌تر از واژن خارج شده و روند زایمان سریع‌تر شود.

پارگی درجه سو

 این نوع پارگی تقریباً شدید بوده و تا مقعد گسترش می‌یابد و باعث آسیب دیدن پوست و بافت عضلانی پرینه و عضلات اسفنکتر مقعد می‌شود. عضلات اسفنکتر ماهیچه‌هایی هستند که حرکات روده را کنترل می‌کنند.

پارگی درجه چهار

 پارگی پرینه درجه چهار شدیدترین نوع پارگی پرینه در زایمان طبیعی بوده و علاوه‌ بر آسیب به بافت پرینه و ماهیچه‌های اسفنکتر مقعد، به سمت راست روده و بافت اطراف مقعد نیز گسترش می‌یابد و به آنها آسیب می‌زند. پارگی‌های درجه سوم و چهارم می‌توانند عملکرد عضلات مقعد و لگن را مختل کنند.

نحوه درمان و ترمیم پارگی پرینه

ترمیم بافت پرینه به شدت پارگی و آسیب وارد شده به آن بستگی دارد. اگر پارگی پرینه از نوع درجه یک باشد ممکن است نیازی به بخیه نداشته باشد. اما اگر از نوع درجه دوم، سوم و چهارم باشد، برای ترمیم نیاز به بخیه دارد. بخیه‌هایی که برای ترمیم پارگی پرینه مورد استفاده قرار می‌گیرد در عرض شش هفته خود به خود جذب پوست می‌شوند و نیازی به مراجعهٔ مجدد به پزشک برای کشیدن بخیه‌ها نیست.

در موارد شدیدتر، زمانی که پارگی پرینه به قدری شدید باشد که به عضلات مقعد گسترش یابد، پزشک مجبور به ترمیم عضلات اسفنکتر مقعد نیز می‌شود. پس از زایمان و زمانی که در حال بهبودی هستید، ممکن است حین انجام برخی کارها احساس درد و ناراحتی کنید. در چنین شرایطی توالت رفتن برای شما کمی دشوار است. بنابراین با انجام چند راهکار ساده می‌توان، درد و ناراحتی ناشی از پارگی پرینه را به حداقل رساند.

1. سعی کنید پس از ادرار، به وسیلهٔ یک آبپاش، ناحیهٔ تناسلی را شسته و تمیز کنید. زیرا فشار آب باعث می‌شود زخم پرینه تحریک شده و درد شدیدی را احساس کنید.
2. پس از شستن دستگاه تناسلی خود، سعی کنید به جای کشیدن دستمال بر روی دستگاه تناسلی و مقعد، خیلی آرام و آهسته خود را خشک کنید.
3. سعی کنید در طول روز با نوشیدن آب فراوان و مصرف ملین‌ها، از بروز یبوست جلوگیری کنید. از این رو مدفوع نرم و روان می‌شود. بنابراین هنگام مدفوع کردن، فشار کمتری به عضلات آسیب دیده وارد می‌شود و در نهایت درد کمتری را احساس خواهید کرد.

احتمال دارد پس از زایمان، پزشک برای شما پدهای خنک کننده‌ای تجویز کند که بتوانید همراه با نوار بهداشتی از آنها استفاده کنید. این پدها به شما کمک می‌کنند با جلوگیری از رطوبت و افزایش دمای ناحیهٔ تناسلی، درد ناشی از پارگی پرینه کاهش یابد.

سعی کنید قبل از مصرف هرگونه داروی مسکن، با پزشک خود مشورت کنید. همچنین سعی کنید برای تسکین درد خود از داروهایی که پزشک برای شما تجویز کرده استفاده کنید. زیرا هنگام شیردهی مهم است که چه داروهایی مصرف می‌کنید.

چه مدت طول می‌کشد تا پارگی پرینه ترمیم شود؟

بسیاری از افرادی که حین زایمان طبیعی، پارگی پرینه را تجربه کردند، حدود دو هفته بعد از زایمان درد آنها تسکین خواهد یافت. همچنین اگر پارگی پرینه از نوع سوم و چهارم باشد، بعد از شش هفته با جذب بخیه‌ها بهبود می‌یابد.

اقدامات مهم برای بهبودی پارگی پرینه

• توجه داشته باشید مهم‌ترین کاری که حین بهبودی پارگی پرینه باید انجام دهید این است که از بروز عفونت در محل زخم ناشی از پارگی جلوگیری کنید. برای این کار باید سعی کنید همیشه لباس زیر خود را خشک و تمیز نگه دارید و هر روز لباس زیر را تعویض کنید.
• یکی دیگر از کارهای مفیدی که می‌توانید برای تسریع روند بهبودی پارگی پرینه انجام دهید این است که حداقل روزی دو بار لباس زیر خود را در بیاورید و بر روی یک زیرانداز تمیز و خشک به مدت ۱۰ دقیقه یا بیشتر دراز بکشید. این کار به شما کمک می‌کند تا پارگی پرینه خیلی زودتر ترمیم شود. بعضی از افراد به دلیل پارگی پرینه، هنگام برقراری رابطه جنسی درد زیادی دارند از این رو اگر حین رابطه جنسی احساس درد و ناراحتی داشتید حتماً تا زمان بهبودی کامل از برقراری رابطه جنسی خودداری کنید و برای حل این مشکل با پزشک خود مشورت کنید.

بررسی نهایی

در بیشتر موارد حین زایمان طبیعی، پارگی پرینه رخ می‌دهد و به نوعی جزئی از روند زایمان طبیعی محسوب می‌شود. بیشتر پارگی‌ها بدون اینکه عوارض طولانی مدتی داشته باشند، بهبود می‌یابند. اما اگر پارگی پرینه شدید باشد، باعث ایجاد درد طولانی مدت، اختلال در روابط جنسی و بسیاری از موارد دیگر می‌شود. طبق مشاهدات، بیش از ۹۸ درصد از افراد، هنگام زایمان طبیعی دچار پارگی پرینه می‌شوند که حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد از آنها به بخیه نیاز دارند.

بیشتر پارگی‌های پرینه را می‌توان به عنوان پارگی درجه یک و دو طبقه بندی کرد. پارگی پرینه در زایمان اول بسیار شایع است. اما در زایمان‌های بعدی، احتمال پارگی پرینه و شدت آن به طور قابل توجهی کاهش می‌یابد. از علل پارگی پرینه در زایمان طبیعی می‌توان به موارد بسیاری اشاره کرد. به عنوان مثال، وزن زیاد جنین، نژاد آسیایی مادر، تجربهٔ اولین زایمان طبیعی مادر، افزایش سن حاملگی، استفاده از فورسپس و وکیوم برای زایمان، اپیزیوتومی و بسیاری از موارد دیگر در پارگی پرینه نقش بسزایی دارند.

 در برخی موارد اگر پس از زایمان طبیعی نکات بهداشتی لازم را رعایت نکنید، زخم ناشی از پارگی پرینه دچار عفونت خواهد شد. بنابراین می‌توان با انجام چند راهکار ساده از بروز این عارضه جلوگیری کرد. از جمله اینکه باید سعی کنید همیشه لباس زیر خشک و تمیز بپوشید. بلافاصله پس از خیس شدن لباس زیر، آن را با یک لباس تمیز و خشک عوض کنید. همچنین در طول روز چند بار لباس زیر خود را درآورده و زخم ناحیهٔ تناسلی را در معرض هوای آزاد قرار دهید تا به تسریع روند بهبودی و جلوگیری از عفونت کمک کنید. برخی از علائم شایع عفونت زخم پرینه عبارتند از؛ ترشحات بد بو، تب و درد شدیدی که با مصرف دارو نیز کاهش پیدا نمی‌کند.