واکسیناسیون نوزاد چگونه است و مراقبت‌های قبل و بعد از هر واکسن چیست؟

یکی از دغدغه‌ها و نگرانی‌های والدین واکسیناسیون نوزادشان است. بسیاری از والدین نمی‌دانند قبل از واکسیناسیون، در حین انجام این کار و بعد از آن باید چه کار کنند. مسلما واکسن زدن می‌تواند روی خلق و خوی نوزاد تاثیر بگذارد. این تغییر خلق و خود طبیعی و گذرا است اما با این حال، می‌تواند نوزاد و والدین را اذیت کند. در این مقاله به بررسی واکسن زدن نوزاد و مراقبت‌های قبل و بعد از آن می‌پردازیم. با ادامه این مطلب ما را همراهی کنید.

چرا باید نوزادان را واکسینه کنیم؟

واکسن‌ها کودکان را در برابر بیماری‌های بسیار خطرناک که قبلا رایج بوده‌اند، محافظت می‌کند. با این حال درد واکسیناسیون می‌تواند ناراحت‌کننده باشد. واکسن‌های دوران کودکی از آن‌ها در برابر انواع بیماری‌های جدی یا بالقوه و کشنده محافظت می‌کند. این بیماری‌ها عبارت‌اند از:

• دیفتری
• هموفیلیوس آنفولانزا نوع B (Hib)
• هپاتیت B
• سرخک
• اوریون
• فلج اطفال
• سرخجه
• آنفولانزای فصلی
• کزاز
• بیماری سل
• سیاه سرفه

این واکسن‌ها حاوی یک عامل غیرفعال یا کشته شده یا یک ارگانیسم زنده ضعیف شده هستند. در نتیجه، به نوزادان کمک می‌کنند تا آنتی‌بادی‌هایی برای محافظت در برابر عفونت‌های خاص تولید کنند. نوزادان بخش زیادی از ایمنی بدنی خود را در برابر بیماری‌ها از مادر دریافت می‌کنند. این امر تا شش ماهگی ادامه پیدا می‌کند.

واکسن‌های نوزاد در سنین پایین‌تر زده می‌شود زیرا در این سنین، نوزادان بیشتر در معرض خطر بیماری‌های جدی قرار دارند. بیماری‌هایی مانند سرخک و آبله می‌توانند برای نوزادان و کودکان بسیار خطرناک باشند. برای همین هم واکسیناسیون زودهنگام که معمولا از بدو تولد آغاز می‌شود، بسیار اهمیت دارد. واکسیناسیون دیرهنگام می‌تواند از میزان ایمنی آن بکاهد.

بسیاری از والدین نگران تب بعد از واکسن هستند. برخی هم معتقد هستند بین مواد تشکیل دهنده واکسن و اوتیسم ارتباط وجود دارد. مسلما واکسن عوارض جانبی دارد اما اکثر آن‌ها بسیار خفیف هستند و امکان بروز عوارض شدید بسیار نادر است. واکسینه نشدن نوزادان می‌تواند منجر به شکل‌گیری اپیدمی‌هایی شود که کشنده هستند و جان انسان‌ها را به خطر می‌اندازند.

به عنوان مثال، قبل از واکسن سرخک، سالانه ۳ تا ۴ میلیون نفر در آمریکا به این بیماری مبتلا می‌شدند. حدود ۴۸۰۰۰ نفر در بیمارستان بستری می‌شدند و سالانه بین ۴۰۰ الی ۵۰۰ نفر هم جان خود را از دست می‌دادند. دفتری یکی از شایع‌ترین علل مرگ کودکان مدرسه‌ای بود. سالانه حدود ۴ میلیون نفر در آمریکا به آبله مرغان مبتلا می‌شوند. بیش از ۱۰۵۰۰ نفر از این افراد در بیمارستان بستری می‌شوند و حدود ۱۰۰ الی ۱۵۰ نفر هم جان خود را از دست می‌دهند.

چه واکسن‌هایی در بدو تولد تزریق می‌شوند؟

واکسن هپاتیت B در بدو تولد و قبل از این که نوزاد را از بیمارستان به خانه ببرید، تزریق می‌شود. هپاتیت B می‌تواند در مرور زمان روی کبد نوزاد تاثیر بگذارد. در واقع، این واکسن برای پیشگیری از مبتلا شدن به این بیماری به نوزاد تزریق می‌شود و از بیماری‌های کبدی و سرطان ناشی از ویروس پیشگیری می‌کند.

همچنین واکسن ب.ث.ژ به منظور پیشگیری از سل تلقیح شده و قطره فلج اطفال نیز به نوزاد خورانده می شود.

چه واکسن‌هایی در دو ماهگی تزریق می‌شود؟

واکسن‌های زیادی در دو ماهگی به نوزاد تزریق می‌شود:

• واکسن پنتا والان : این واکسن کودک شما را در برابر بیماری‌ها دیفتیری، کزاز و سیاه سرفه (DTP)، هپاتیت ب و هموفیلوس انفولانزا محافظت می‌کند. این بیماری‌ها بسیار خطرناک و حتی کشنده هستند.
• واکسن روتاویروس (RV) : این واکسن کودک را در برابر روتاویروس محافظت می‌کند. این ویروس بسیار مسری است.اما در دستور عملی کشوری ما تزریق واکسن به صورت عمومی وجود ندارد.
• واکسن فلج اطفال یا opv : این بیماری مسری، ناتوان‌کننده و بسیار کشنده است. علائم این بیماری متفاوت است و حتی می‌تواند موجب فلج شدن کودک تا آخر عمر شود. این واکسن تا ۹۹ درصد موثر است. این واکسن به صورت خوراکی به کودک داده می شود.
• واکسن PCV13 یا پروانال : این واکسن از کودک شما در برابر بیماری پنوموکوکی محافظت می‌کند.اما در دستور عملی کشوری ما تزریق واکسن به صورت عمومی وجود ندارد و والدین میتوانند خود این واکسن را تهیه و کودک در سن دو ماهگی تزریق کنند.

اقدامات قبل از واکسینه شدن نوزاد

پیش از هر چیزی آرامش خود را حفظ کنید. نوزاد خود را به دکتر ببرید و اطلاعات لازم را از او بپرسید. می‌توانید از گوگل هم برای پیدا کردن اطلاعات استفاده کنید اما بهتر است با پزشک مشورت کنید تا اطلاعات غلط به شما نرسد. در روز واکسیناسیون تمامی مدارک لازم را با خود به همراه داشته باشید. کیفی از لباس، پوشک بچه و لوازم این چنینی همراه خود داشته باشید تا در صورت نیاز از آن‌ها استفاده کنید.

چگونه نوزاد را در هنگام واکسیناسیون آرام کنیم؟

واکسن می‌تواند برای نوزادان درآور باشد. والدین می‌توانند برای تسکین درد نوزاد خود از روش‌های مختلفی استفاده کنند. در این بخش روش‌های تسکین درد در زمان واکسن زدن به نوزاد را بررسی می‌کنیم.

نزدیک نگه‌داشتن نوزاد

طبق تحقیقات انجام شده والدین باید در زمان واکسن زدن نوزادان، آنان را در آغوش خود بگیرند. این گونه حواس نوزاد پرت می‌شود و آرامش بیشتری خواهد داشت. نوزاد را به گونه‌ای بغل کنید که فرد تزریق کننده بتواند به راحتی به بازو یا ران او دسترسی داشته باشد. تا جایی که امکان دارد نوزاد را پوشیده نگه دارید تا پس از تزریق بتوانید زودتر محل را ترک کنید.

تغذیه نوزاد برای تسکین درد واکسن

غذا دادن به نوزاد می‌تواند برای تسکین درد او کمک‌کننده باشد. در تحقیقات انجام شده آمده است که نوزادانی که در حین واکسیناسیون با شیر مادر تغذیه می‌شوند، کمتر گریه می‌کنند. در مجموع، بهتر است تغذیه پس از تزریق انجام شود؛ زیرا بسیاری از نوزادان اگر تازه غذا خورده باشند، پس از واکسن زدن استفراغ می‌کنند.

سرگرم کردن کودک

یکی از موثرترین راه‌های کاهش درد واکسن این است که حواس نوزاد را پرت کنید. وسیله‌ای که می‌دانید نظر نوزاد را جلب می‌کند یا در خانه زیاد با آن بازی می‌کند، همراه خود داشته باشید. پخش صدای موردعلاقه یا انیمیشن کودکان هم می‌تواند راه موثری برای پرت کردن حواس باشد.

استفاده از داروی بی‌حسی برای نوزادان تازه متولد شده

اگر نوزاد شما بسیار حساس است، می‌توانید به دستور پزشک از پماد بی‌حسی استفاده کنید. نحوه استفاده از این پمادها متفاوت است. به عنوان مثال، ممکن است در برخی از انواع پمادها نیاز باشد یک ساعت قبل از تزریق، به پوست مالیده شوند. از اسپری‌های خنک‌کننده پوست هم می‌توانید استفاده کنید. اصولا این اسپری‌ها پس از چند ثانیه تاثیر خود را می‌گذارند. بهترین راه برای انتخاب بی‌حسی مشورت با پزشک است.

ماساژ دادن ناحیه ی مورد نظر

در برخی موارد ماساژ قبل از تزریق می‌تواند کمک‌کننده باشد. چند دقیقه قبل از تزریق بخشی را که قرار است واکسینه شود، ماساژ دهید. این گونه در زمان تزریق درد کمتری احساس می‌شود. این روش حتی روی بزرگسالان هم تاثیرگذار است.

استفاده از جایگزین سوزن در واکسیناسیون

در برخی شرایط، پزشکان می‌توانند با استفاده از دستگاه‌های بدون سوزن مثل دستگاه‌هایی که از هوای فشرده برای قرار دادن دارو در پوست استفاده می‌کنند، درد را کاهش دهند. قبل از انجام واکسیناسیون این مورد را با متخصصین آن بخش در میان بگذارید و ببینید می‌توانند از چنین چیزی استفاده کنند یا خیر. محققان سخت در تلاش هستند تا جایگزین بدون دردی برای سوزن پیدا کنند.

آرامش خود را حفظ کنید

نوزاد می‌تواند ناراحتی شما را احساس کند و در صورتی که در حین واکسیناسیون مضطرب باشید و بی‌قراری کنید، روی نوزاد هم تاثیر خواهید گذاشت. در واقع، حدود پنجاه درصد ناراحتی که نوزاد در حین این فرایند حس می‌کند، به خاطر رفتار والدین است. آرامش خود را حفظ کنید. نفس عمیق بکشید و سعی کنید تمام توجه خود را به نوزاد جلب کنید تا او نیز حواسش از تزریق پرت شود.

اقدامات پس از واکسن زدن

اصولا پس از واکسیناسیون، پوست کودک کمی قرمز می‌شود. ممکن است تب خفیفی هم داشته باشد. اشتهای او کم شود و کمی حالت گیجی و خستگی داشته باشد. البته این نشانه‌ها خوب هستند زیرا نشان می‌دهند سیستم ایمنی نوزاد در حال فعالیت است. عوارض جانبی جدی بسیار نادر هستند. اگر نوزاد دچار تب شدید و تورم صورت شد، حتما به پزشک مراجعه کنید. همچنین اگر گریه او بیش از سه ساعت ادامه پیدا کرد، با پزشک مشورت کنید.

اگر تب او جزئی است، مطمئن شوید که لباس زیادی تن او نکرده‌اید. از کشیدن پتوهای سنگین و بسیار گرم روی بدن او هم خودداری کنید. به آن‌ها نوشیدنی فراوانی بدهید. اگر نوزاد تب بالای ۳۸ درجه دارد حتما به پزشک مراجعه کنید.

در صورتی که نوزاد گریه و ناله می‌کند، صبور باشید. این علائم طبیعی هستند و به مرور از بین می‌روند. در عوض فرزند شما در برابر بیماری‌های خطرناک محافظت می‌شود. به ندرت پیش می‌آید که کسی به واکسن واکنش آلرژیک نشان دهد. اگر این اتفاق بخواهد بیفتد، در عرض چند دقیقه خود را نشان می‌دهد. فردی که نوزاد را واکسینه می‌کند، در این باره آموزش دیده است و در صورت بروز به شما کمک خواهد کرد.

کلام آخر

در این مقاله درباره واکسیناسیون نوزاد توضیح دادیم. بسیاری از والدین در زمان واکسیناسیون نوزاد خود مضطرب می‌شوند زیرا نمی‌دانند باید چه کار کنند و چگونه به فرزند خود کمک کنند. روش‌های مختلفی برای تسکین درد واکسن وجود دارد. با انجام مراقبت‌های قبل و بعد از این فرایند هم می‌توانید به فرزند خود کمک کنید. لطفاً نظرات و تجربیات خود را در بخش دیدگاه با ما در میان بگذارید.