بررسی جنبه‌های مختلف نفخ در بارداری

بارداری دارای عوارض زیادی است که زنان به صورت‌های متفاوت انان را تجربه می‌کنند. یکی از این عوارض نفخ است. نفخ در بارداری بسیار رایج است و معمولاً علت آن ایجاد گاز ناشی از افزایش سطح هورمون پروژسترون است که تمامی ماهیچه‌ها از جمله ماهیچه‌های دستگاه گوارش را شب می‌کند. همین امر موجب کند شدن فرایند هضم می‌شود. این مشکل را با روش‌های مختلفی می‌توان کنترل کرد. حتی می‌توان تا جای ممکن است از بروز آن پیشگیری کرد. در این مقاله از سی سیب قصد داریم به بررسی جنبه‌های مختلف نفخ در دوران بارداری پردازیم. با ادامه این مطلب ما را همراهی کنید.

دلایل ایجاد نفخ بارداری

این مشکل به دلایل مختلفی رخ می‌دهد. در این بخش علل رایج بروز نفخ بارداری را بررسی می‌کنیم. یکی از رایج‌ترین دلایل نفخ بارداری، نوسانات هورمونی است. هورمون‌های بارداری موجب آرام شدن رحم می‌شوند و ماهیچه‌های گوارشی را شل می‌کنند. همین امر سرعت هضم را کند می‌کند و باعث نفخ می‌شود. این مشکل می‌تواند منجر به یبوست شود. اغلب زنان باردار با این مشکل دست و پنجه نرم می‌کنند.

این مشکل اغلب در سه ماهه اول ایجاد می‌شود و ممکن است در سه ماهه سوم و با شروع هفته ۲۹ بارداری بدتر شود. زیر ا جنین بزرگ‌تر می‌شود و به فضای بیشتری نیاز دارد. در نتیجه به اندام‌های اطراف رحم فشار وارد می‌شود. 

علاوه بر این زنانی که قبل از بارداری به IBS یا سندروم روده تحریک‌پذیر مبتلا هستند هم ممکن است در دوران حاملگی دچار نفخ شوند. IBS موجب درد مکرر در شکم، یبوست، اسهال، نفخ و… می‌شود. البته ذکر این نکته ضروری است که نفخ می‌تواند علامت اصلی رشد بیش از حد باکتری‌های روده کوچک (SIBO) باشد. این مشکل می‌تواند در هر فردی رخ بدهد.

نفخ اوایل بارداری چگونه است؟

همان طور که اشاره کردیم اکثر زنان باردار در اوایل دوران حاملگی خود دچار نفخ می‌شوند. در چنین حالتی وقتی شکم خود را فشار دهید، متوجه می‌شوید که معده شما سفت‌تر از حالت عادی شده است. از نظر پزشکی بروز نفخ مشکلی را برای بارداری ایجاد نمی‌کند اما مسلماً این امر می‌تواند آزاردهنده باشد. برخی از زنان در همان هفته‌های اول دچار نفخ می‌شوند. پس ایجاد نفخ در دوران حاملگی زیاد ربطی به بزرگ شدن شکم ندارد؛ زیرا در اوایل بارداری شکم بزرگ نیست.

آیا ارتباطی بین نفخ بارداری و جنسیت وجود دارد؟

نفخ بارداری نشانه‌ای رایج در بین زنان بارداری است و هیچ ربطی به جنسیت ندارد؛ یعنی شما با میزان نفخ و زیاد یا کم بودن آن نمی‌توانید متوجه جنسیت جنین خود شوید. بهترین راه برای تشخیص جنسیت جنین، استفاده از سونوگرافی است.

روش‌های از بین بردن نفخ در بارداری

روش‌های مختلفی برای کاهش میزان نفخ بارداری وجود دارد. در ادامه این روش‌ها را بررسی می‌کنیم.

نوشیدن آب و مایعات فراوان

بهترین روش مقابله با نفخ نوشیدن آب و مایعات فراوان است. روزانه ۸ تا ۱۰ لیوان آب بنوشید. در کنار آن مایعات دیگری نیز مصرف کنید. اگر میزان نفخ شما شدید است، ممکن است به سندروم روده تحریک‌پذیر یا آی بی اس مبتلا باشید. در این صورت باید آب‌میوه‌هایی بنوشید که دارای میزان کمی از انواع خاصی از گاز و قندهای محرک نفخ به نام FODMAP هستند. 

آب زغال اخته، انگور، آناناس و پرتقال گزینه‌های مناسبی برای افراد مبتلا به سندروم روده تحریک‌پذیر هستند. در زمان نوشیدن آب‌میوه‌ها و نوشابه‌های گازدار حتماً به میزان قند توجه کنید. به خصوص اگر در معرض خطر ابتلا به دیابت بارداری قرار دارید. بهترین حالت این است که آبمیوه‌های طبیعی را در کنار آب بنوشید. هیچ نوشیدنی نباید جای آب را بگیرد. هر گونه نوشیدنی مصنوعی و نوشابه‌های گازدار را حذف کنید زیرا گاز درون این نوشابه‌ها منجر به نفخ بیشتر می‌شود.

تحرک و فعالیت بدنی

فعالیت بدنی و ورزش باید بخشی از برنامه روزانه شما باشد. اگر نمی‌توانید به باشگاه بروید روزانه به مدت ۳۰ دقیقه پیاده‌روی کنید. البته از انجام ورزش‌های سنگین خودداری کنید و پیش از ورزش کردن از متخصص زنان و زایمان در این باره سوال بپرسید. ورزش می‌تواند به پیشگیری از یبوست و تسریع هضم کمک کند.

استفاده از نوشیدنی گرم

هر زمان که دچار نفخ شدید یک فنجان چای بابونه یا یک لیوان آب داغ با لیمو بنوشید. دمنوش نعنا فلفلی نیز می‌تواند به شما کمک کند و معده شما را تسکین بخشد.

تغییر اندازه وعده‌های غذایی

به جای خوردن وعده‌های غذایی بزرگ، تعداد آنان را بیشتر کنید و در هر وعده غذای کمتری بخورید. به عنوان مثال به جای خوردن سه وعده غذایی بزرگ، شش وعده غذایی کوچک یا سه بعدی غذایی متوسط با دو میان وعده در روز مصرف کنید.

چک کردن رژیم غذایی

ممکن است در رژیم غذایی شما موادی وجود داشته باشد که منجر به ایجاد گاز شوند. هر غذاهایی که ممکن است این مشکل را در شما ایجاد کند، حذف کنید و جایگزینی برای آن پیدا کنید. در بخش بعدی به صورت مفصل این مورد را بررسی می‌کنیم.

مصرف فیبر و مکمل‌های آن

فیبر می‌تواند برای افرادی که دچار نفخ می‌شوند بسیار مفید باشد. سعی کنید ۲۵ تا ۳۰ گرم غذاهای با فیبر بالا در رژیم غذایی خود بگنجانید. مصرف فیبر باعث آبرسانی به روده‌ها و نرم شدن مدفوع می‌شود. بسیاری از میوه‌ها مانند آلو، انجیر، موز و سبزیجات و همچنین غلات کامل مانند جو دارای فیبر زیادی هستند.

در صورتی که فیبر غذاها برای شما کافی نبود، می‌توانید از مکمل‌های فیبر مانند پسیلیوم، متیل سلولز یا پلی اتیلن گلیکول ۳۳۵۰ استفاده کنید. قبل از خرید با پزشک خود مشورت کنید.

استفاده از نرم‌کننده‌های مدفوع

همان‌طور که پیشتر اشاره کردیم، نفخ و یبوست همراه است. در صورتی که دچار یبوست شدید می‌توانید از نرم‌کننده‌های مدفوع استفاده کنید. برای انتخاب ملین در دوران بارداری با پزشک خود مشورت کنید.

دوری از استرس

گاهی استرس می‌تواند باعث بروز این مشکل شود. سعی کنید از روش‌های کاهش استرس و اضطراب استفاده کنید. نفس عمیق بکشید از دیگران کمک بگیرید.

مصرف پروبیوتیک ها

پروبیوتیک‌ها باکتری‌های سالم روده را تقویت می‌کنند؛ بنابراین با مصرف محصولاتی مانند ماست و کفیر می‌توانید این باکتری‌ها را به روده خود برسانید. علاوه بر این می‌توانید از پزشک خود بخواهید تا برای شما مکمل پروبیوتیک تجویز کند.

ماساژ شکم

روش دیگر برای کاهش نفخ در بارداری این است که شکم خود را به آرامی و با حرکات دایره‌ای ملایم ماساژ دهید.

سایر روش‌های جلوگیری از بروز نفخ در بارداری:

• کاهش مصرف کافئین
• فاصله انداختن میان شام و خواب
• اجتناب از غذاهای پرچرب
• عدم مصرف الکل

برای کاهش نفخ در بارداری باید از خوردن چه غذاهایی اجتناب شود؟

برخی از مواد غذایی می‌توانند باعث ایجاد گاز شوند. به همین دلیل برای کاهش نفخ باید یک رژیم غذایی متعادل و سنجیده شده داشته باشید. در بسیاری از موارد حذف یک یا دو ماده غذایی می‌تواند باعث حذف یا کاهش نفخ شود. در ادامه مواد غذایی را که ممکن است دارای نفخ باشند، معرفی می‌کنیم.

لوبیا، غلات کامل و برخی سبزیجات مانند انواع کلم و مارچوبه دارای قند رافینوز هستند که باعث ایجاد گاز در بسیاری از افراد می‌شود.

فروکتوز قندی است که به طور طبیعی در برخی مواد غذایی مانند تره فرنگی، پیاز، کنگر فرنگی، میوه خشک، گلابی، عسل، گندم، سس کچاپ و آب میوه وجود دارد. گاهی این قند را به نوشابه‌ها و آبمیوه‌های فرآوری شده اضافه می‌کنند. این قند می‌تواند که باعث ایجاد نفخ می‌شود.

برخی نشاسته‌ها مانند گندم و ذرت اما ممکن است این مشکل را ایجاد کنند. علت این امر نیز نبود آنزیم موردنیاز برای هضم این کربوهیدرات‌های پیچیده است. در نتیجه وقتی این نشاسته‌ها به روده بزرگ می‌رسند، باعث ایجاد گاز می‌شوند.

برخی از غذاهای غنی از فیبر مانند سبوس جو، نخود و بسیاری از میوه‌ها وقتی در روده بزرگ تجزیه می‌شوند، گاز تولید می‌کنند. با این حال سبوس گندم اساساً بدون تجزیه شدن از سیستم گوارش انسان عبور می‌کند. در نتیجه برای افرادی که دچار یبوست شده‌اند مفید است و می‌تواند سیبری مناسب باشد.

محصولات لبنی هم می‌توانند در برخی از افراد این مشکل را ایجاد کنند. افرادی که به لاکتوز حساسیت دارند، با خوردن لبنیات دچار اسهال، دل درد و نفخ می‌شوند. این افراد می‌توانند از لبنیات بدون لاکتوز یا موارد گیاهی و غنی شده با کلسیم استفاده کنند.

غذاهای پرچرب و سرخ شده هم می‌تواند باعث نفخ بارداری شود. هضم این غذاها زمان بیشتری می‌برد و به همین دلیل ممکن است برای مدت بیشتری در روده بزرگ باقی بمانند. همین مسئله باعث ایجاد گاز می‌شود.

در صورت بروز مشکلات زیر فوراً با پزشک خود تماس بگیرید:

• وجود خون در مدفوع
• اسهال یا یبوست شدید
• درد و گرفتگی شکم
• ابتلا به سندروم روده تحریک‌پذیر یا آی بی اس

کلام آخر

در این مقاله از سی سیب به بررسی نفخ در بارداری پرداختیم. بروز این مشکل کاملاً طبیعی است. علت اصلی نفخ در دوران حاملگی نوسانات هورمونی است. در نتیجه ممکن است بسیاری از زنان باردار دچار این مشکل شوند اما با راه‌حل‌های ذکر شده می‌توانید این مشکل را مدیریت کنید. نظر شما در این باره چیست لطفاً نظرات، پیشنهادات و تجربیات خود را در بخش دیدگاه با ما در میان بگذارید.