طی میلیون‌های سال تکامل، بدن زنان به خوبی خود را با زایمان طبیعی تطابق داده است. به گونه‌ای که علی‌رغم پیشرفت روش‌های پزشکی، همواره در سراسر جهان، زایمان طبیعی انتخاب اول زنان محسوب می‌شود. اگرچه زایمان طبیعی به دلیل مزایای آن بهترین روش زایمان محسوب می‌شود، با این حال برای بسیاری از زنان سوالاتی پیرامون آن دارند. اغلب مادران نسبت به مراحل زایمان طبیعی، مواردی همچون باز شدن دهانه رحم و زایمان سخت دغدغه‌هایی دارند. در این مقاله از سی سیب توضیحاتی در خصوص صفر تا صد زایمان طبیعی ارائه می‌دهیم که به شما کمک می‌کند پیش از رسیدن زمان موعود نسبت به آن آگاهی داشته باشید. با ادامه این مقاله همراه ما باشید.
فهرست عناوین مطلب
زایمان طبیعی چقدر طول می‌کشد؟
یکی از اولین سوالاتی که اغلب برای مادران باردار پیش می‌آید این است که زایمان طبیعی چقدر طول می‌کشد؟ به طور کلی باید در نظر داشته باشید که تولد هر نوزادی بسته به عواملی مانند اندازه، موقعیت نوزاد و پیشرفت باز شدن دهانه رحم در مادر می‌تواند برای مدت زمان متفاوتی طول بکشد.
برای زنانی که اولین فرزند خود را به دنیا می‌آورند، زایمان ممکن است بین ۱۲ تا ۱۸ ساعت و شاید حتی بیشتر طول بکشد. این زمان برای مادرانی که قبلا زایمان کرده‌اند، ممکن است کوتاه‌تر باشد؛ اما نکته مهم این است که هرکس شرایط و تجربه خاص خود را از زایمان دارد و استاندارد ثابتی برای آن موجود نیست.
مراحل زایمان طبیعی
به طور کلی این نوع زایمان در سه مرحله اتفاق می‌افتد که شرایط و علائم هر یک در ادامه شرح داده خواهد شد. همه زنانی که زایمان طبیعی دارند، هر سه مرحله زایمان را تجربه خواهند کرد اما مدت زمان آن از فردی به فرد دیگر متفاوت است. به طور کلی در نظر گرفتن زمان و شدت انقباضات می‌تواند کمک کند تا متوجه شوید که در کدام مرحله از زایمان هستید. همچنین معاینات فیزیکی پزشک، پرستار یا ماما نیز در تشخیص این مراحل بسیار مهم است. برای اینکه نوزاد به دنیا بیاید، دهانه رحم باید شکل‌پذیر، نرم و کشیده شود.
مرحله اول زایمان طبیعی
این مرحله برای زنانی که اولین فرزند خود را به دنیا می‌آورند ممکن است تا ۱۳ ساعت طول بکشد. با این حال مرحله دوم برای کسانی که فرزند دوم یا سوم خود را به دنیا می‌آورند نسبتا در مدت زمان کمتری انجام می‌شود و ممکن است طی هفت تا هشت ساعت اتفاق بیفتد. در این مرحله انقباضاتی رخ می‌دهد که به گشاد شدن دهانه رحم کمک می‌کند. مرحله اول خود دارای سه مرحله فرعی است که شامل مرحله اولیه، مرحله زایمان فعال و مرحله انتقالی می‌شود.
مرحله اولیه
این مرحله طولانی‌ترین مرحله زایمان است. در این مرحله انقباضات پیش‌رونده و متداوم رحم باعث باز شدن دهانه رحم می‌شود. این مرحله می‌تواند چندین ساعت طول بکشد. در این فرآیند اندازه دهانه رحم از صفر به ۶ سانتی‌متر می‌رسد. طی این مرحله رحم شروع به انقباض می‌کند و انقباضات در ابتدا در فواصل ۱۵ دقیقه‌ای ظاهر می‌شوند. سپس، به آرامی بر تعداد انقباضات افزوده می‌شود تا زمانی که فاصله آن‌ها به هر ۵ دقیقه برسد. اغلب توصیه می‌شود که با شروع مرحله اول در خانه بمانید، یا به طور کل هر جایی که راحت‌تر هستید، باشید. در این مرحله ممکن است کیسه آب مادر پاره شود. اگر چه معمولا این اتفاق در مرحله دوم زایمان رخ می‌دهد. زمانی که انقباضات مادر مکرر و قوی‌تری می‌شود و او دیگر نمی‌تواند در حین انقباضات صحبت کند، می‌توان گفت که به مرحله بعدی منتقل شده است.
زایمان فعال
در این مرحله دهانه رحم مادر باردار ممکن تا ۷ سانتی‌متر باز شود. در این زمان مادر باید به بیمارستان منتقل شود. در مرحله زایمان فعال انقباضات هر ۳ تا ۴ دقیقه اتفاق می‌افتد و هر یک از آن‌ها حدود ۶۰ ثانیه طول می‌کشد. این انقباضات نشان می‌دهد که دهانه رحم با سرعت در حال بازتر شدن است و سرعت آن به حدود ۱ سانتی‌متر در ساعت می‌رسد. با پیشرفت زایمان، در این مرحله احتمال بیشتری وجود دارد که کیسه آب مادر پاره شود. هنگامی که کیسه آب پاره می‌شود، انقباضات سرعت می‌یابد. مادر باردار در این مرحله نیاز به آرامش دارد و می‌تواند ماساژهای ملایم یا کمپرس گرم و سرد دریافت کند. مادر می‌تواند به آرامی راه برود یا صاف بنشیند تا مرحله سخت ماجرا زودتر تمام شود. آرامش هنگام بیشتر و شدیدتر شدن انقباضات بسیار مهم است و به کاهش درد مادر کمک می‌کند.
مرحله انتقالی
در این مرحله دهانه رحم بین ۷ تا ۱۰ سانتی‌متر باز می‌شود. این مرحله سخت‌ترین، دردناک‌ترین و استرس‌زاترین بخش زایمان برای اکثر زنان است؛ زیرا دهانه رحم تا حد امکان باز شده و بدن برای به دنیا آمدن فرزند آماده است. در این مرحله انقباضات هر دو تا سه دقیقه اتفاق می‌افتد. طی این فرآیند مادر فشار زیادی را در ناحیه رکتوم و سوزش در ناحیه واژن را احساس می‌کند.
سر نوزاد به آرامی به سمت دهانه واژن حرکت می‌کند؛ اما مادر نباید در این مرحله برای به دنیا آمدن نوزاد فشار بیاورد. هنگامی که دهانه رحم به طور کامل باز شد، از مادر خواسته می‌شود که با زور زدن فرآیند به دنیا آمدن نوزاد را تسریع کند. در این مرحله مادر باردار ممکن است احساس خستگی کند یا حالت تهوع داشته باشد، یا حتی تب و لرز را تجربه کند. تنفس آهسته و آرام در این دوره بسیار موثر است و به ریلکس شدن مادر و در نتیجه سریع‌تر باز شدن دهانه رحم کمک می‌کند.
مرحله دوم زایمان
هنگامی که دهانه رحم به طور کامل باز شد، مرحله دوم زایمان آغاز می‌شود. انقباضات در این مرحله همچنان قوی هستند. انقباضات مکرر به فشار دادن سر نوزاد از طریق کانال زایمان کمک می‌کند. ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی ممکن است از مادر بخواهد که با هر انقباض به خود فشار بیاورد. مادر در این حین احساس اجابت مزاج و فشار شدیدی را در ناحیه رکتوم تجربه خواهد کرد. در این مرحله مادر بسیار خسته خواهد بود و همچنین ممکن است حالت تهوع داشته باشد. مادر ممکن است با بیرون زدگی سر نوزاد از دهانه واژن، درد شدیدی را در اطراف واژن و نواحی اطراف لگن تجربه کند.
با ورود سر نوزاد به واژن، پوست و ماهیچه‌های شما کشیده می‌شود و لابیا و پرینه به نقطه حداکثر کشش می‌رسند. در این مرحله است که پزشک معالج یا ماما ممکن است تصمیم بگیرد برشی در ناحیه بین واژن و راست روده ایجاد کند تا دهانه واژن باز شود و نوزاد بتواند به آرامی بیرون بیاید. همان‌طور که سر کودک بیرون می‌آید، فشار کاهش می‌یابد، اگرچه احتمالاً هنوز کمی احساس ناراحتی خواهید کرد.
پرستار، ماما یا پزشک ممکن است از شما بخواهد، در حالی که دهان و بینی کودک را از مایع آمنیوتیک و مخاط پاک می‌کند که زور زدن را یک لحظه متوقف کنید. انجام این کار قبل از شروع نفس کشیدن و گریه کودک بسیار مهم است. مادر باید به آرامی با بیرون آمدن بقیه سر و بدن نوزاد فشار بیاورد تا زمانی که کودک در نهایت متولد شود.
مرحله دوم سوم زایمان
با به دنیا آمدن نوزاد فرآیند زایمان تمام نمی‌شود چرا که هنوز جفت نوزاد باقی مانده است. در مرحله سوم خروج جفت از رحم اتفاق می‌افتد. در مرحله سوم انقباضات رحم تا بیرون راندن جفت ادامه پیدا می‌کند. زایمان جفت ممکن است از چند دقیقه تا نیم ساعت پس از تولد نوزاد طول بکشد. ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی ممکن است از مادر بخواهد که نوزاد را روی سینه خود بگذارد، زیرا این کار باعث تحریک انقباضات رحمی می‌شود. از طرف دیگر، ممکن است به آرامی شکم مادر را ماساژ دهند تا به تحریک و جدا شدن جفت کمک کند.
بیشتر نوزادان بلافاصله پس از تولد آماده شیر خوردن هستند. هرچند ممکن است برای برخی نوزادان شیردهی کمی بیشتر طول بکشد. ارائه‌دهندگان مراقبت‌های بهداشتی معمولاً از مادر می‌خواهند که در صورت تمایل و خسته نبودن بیش از حد مادر در اسرع وقت پس از تولد کودک را شیر دهد؛ چرا که شیردهی بلافاصله پس از تولد نیز به انقباض رحم و کاهش میزان خونریزی کمک می‌کند.
زایمان سخت
یکی از دغدغه‌های مادران هنگام زایمان طبیعی وقوع شرایط پیش‌بینی نشده و سخت‌زایی است. به هر حال ممکن است که زایمان مدت زمان بیشتر طول بکشد یا با مشکلاتی همراه باشد که در ادامه به چند مورد از آن‌ها اشاره می‌کنیم.
دیستوشی شانه
این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که شانه‌های کودک نمی‌توانند از کانال زایمان عبور کنند. در حالی که سر کودک قبلاً از آن عبور کرده است. این امر به ویژه زمانی اتفاق می‌افتد که نوزاد درشت‌تر از اندازه عادی است. به هر حال این امر برای همه نوزادان درشت اتفاق نمی‌افتد و نیازی نیست که از قبل نگران این موضوع باشید.
تظاهرات غیرطبیعی
در حالت ایدئال، ابتدا باید سر نوزاد از لگن خارج شود و صورت نوزاد به سمت پشت مادر باشد. حالت‌های دیگر تولد نوزاد غیر از این معمولا زایمان را سخت می‌کند.
ناهنجاری‌های لگنی
کانال زایمان در برخی از زنان هنگام تولد نوزاد می‌چرخد. این اتفاق ممکن است به این دلیل رخ دهد که لگن برای زایمان خیلی باریک باشد. معمولا پزشک لگن مادر را در اوایل بارداری ارزیابی می‌کند تا بررسی کند که آیا در معرض خطر مشکلات کانال زایمان قرار دارد یا خیر.
فیبروم‌های رحمی
فیبروم‌ها توده‌های غیر سرطانی در رحم هستند که می‌توانند کانال زایمان زنان را مسدود کنند. در نتیجه ممکن است در این حالت زایمان سزارین ضروری باشد.
بیشتر بخوانید
در زایمان طبیعی بچه از کجا خارج می‌شود؟
با قرار گرفتن سر نوزاد در لگن، کودک بیشتر به سمت پایین لگن حرکت می‌کند تا روی دهانه رحم قرار بگیرد و آماده تولد شود. در طول زایمان نوزاد باید از استخوان‌های لگن شما عبور کند تا به دهانه واژن برسد و نهایتا نوزاد با عبور از مجرای تولد از واژن مادر خارج شود.
برخی از حالت‌های بدن یا قرار گرفتن نوزاد این امکان را فراهم می‌کند که کودک شما راحت‌تر از این مسیر تنگ عبور کند. بهترین حالت برای عبور نوزاد از لگن این است که سر او به سمت پایین باشد و صورت او به سمت پشت مادر قرار گیرد. در مادرانی که برای اولین بار نوزاد خود را به دنیا می‌آورند، ممکن است سر نوزاد در هفته ۳۶ بارداری وارد لگن شده باشد. با این حال، این اتفاق ممکن است در اواخر بارداری یا حتی در حین زایمان اتفاق بیفتد.
برای مطالعه بیشتر
ریکاوری بعد از زایمان طبیعی
اگر در حین زایمان پارگی واژن شدید باشد، ممکن است بعد از زایمان نیاز به بخیه داشته باشید. حتی کمی پارگی پوست اطراف ورودی واژن نیز ممکن است نیاز به بخیه داشته باشد. پارگی واژن در اولین زایمان و همچنین در زایمان‌های زودرس که بافت اطراف واژن زمان کمتری برای کشیده شدن داشته است، بیشتر مشاهده می‌شود.
معمولا تا حداقل دو هفته پس از زایمان طبیعی واژن دردناک و حساس باقی می‌ماند.
شما ممکن است که انرژی خود را در عرض ۷ تا ۱۰ روز بازیابی کنید؛ اما دستیابی به بهبودی کامل، به خصوص اگر در حین زایمان، پارگی پرینه (ناحیه بین مقعد و واژن) را تجربه کرده باشید، بیشتر طول می‌کشد. همچنین بسته به وضعیت سلامت کلی خود شما ممکن است بازیابی سلامتی‌تان شش هفته یا کمی بیشتر طول بکشد؛ بنابراین شش هفته اول پس از زایمان را می‌توان به عنوان یک دوره نقاحت در نظر گرفت.
در هفته اول پس از زایمان، احتمالاً خونریزی واژینال، گرفتگی عضلات، خستگی، درد در ناحیه پرینه، مشکل در ادرار کردن،در در زمان اجابت مزاج، درد سراسری و سایر علائم فیزیکی را تجربه کنید.
از نظر عاطفی، در هفته‌های اول پس از تولد، ممکن است دچار احساساتی همچون ناراحتی، عصبانیت، هیجان یا ناامیدی شوید؛ اما این علائم با گذشت زمان، کاهش می‌یابند، پس تمرکز را روی ارتباط خود با نوزاد بگذارید. کم کم با کودک خود به خوبی پیوند برقرار خواهید کرد.
همچنین در چند هفته اول ممکن است علائمی همچون مشکلات خواب، از دست دادن اشتها، تحریک‌پذیری، کناره‌گیری اجتماعی، نگرانی بیش از حد و حتی بیزاری از کودکتان را تجربه کنید. در این حالت بهتر است با پزشک خود صحبت کنید و در صورت لزوم درمان دارویی مناسب خود را دریافت کنید.
اولین اجابت مزاج پس از زایمان می‌تواند بسیار دردناک باشد. برای کمک به یبوست یا ورم شکم، می‌توانید پیاده‌روی‌های کوتاه انجام دهید، مایعات زیادی بنوشید و غذاهای سرشار از فیبر مصرف کنید. تمرینات کگل می‌تواند به سفت شدن عضلات لگن کمک کند و به بی‌اختیاری ادرار و بازیابی عملکرد رکتوم کمک می‌کند.
مدت زمان خونریزی بعد از زایمان طبیعی نیز کاملا از فردی به فرد دیگر متفاوت است. بسیاری از زنان برای چند هفته خونریزی را تجربه می‌کنند که طبیعی است اما اگر میزان خونریزی افزایش یافت، با پزشک خود تماس بگیرید.
کلام آخر
در مطلبی که از نظر گذراندید توضیح داده شد که زایمان طبیعی بسته به ویژگی‌های فرد ممکن است مدت زمان متفاوتی طول بکشد. همچنین هر فرد بر اساس دفعات زایمان، موقعیت قرار گرفتن فرزند، وزن نوزاد، وضعیت لگن و عوامل دیگر ممکن است شرایط متفاوتی را نسبت به دیگری در زایمان طبیعی پشت سر بگذارد.
با این حال اطلاع از شرایط خود در مراحل مختلف زایمان می‌تواند تا حد زیادی به شما کمک کند تا نسبت به موقعیت خود هنگام تولد نوزاد عملکرد بهتری را نشان دهید. به هر رو زایمان طبیعی کم‌خطرترین روش زایمان است و بدن زنان برای آن طی هفته‌های بارداری کاملا آماده می‌شود. اگرچه ممکن است برای بسیاری از زنان که اولین زایمان خود را پشت سر می‌گذارند پیش‌بینی منفی از زایمان طبیعی استرس‌زا باشد. نظر شما در این رابطه چیست؟ اگر تجربه این نوع زایمان را دارید ما را از نظرات خود نسبت به تجربه خود آگاه کنید.
بارداری
زایمان
چیکار کنم تا زایمان طبیعی داشته باشم
چه طوری باید زایمان طبیعی کرد