یکی از مشکلاتی که شاید برای بعضی از بانوان در زمان بارداری رخ دهد، خارش پوست است. علت اصلی بروز خارش پوست در زمان بارداری، مشکلات هورمونی و ترشح هورمون‌ها در بدن است. شرایط بارداری به خودی خود برای مادر باردار سخت است. در این حالت بروز بیماری‌هایی مثل خارش پوست می‌تواند بسیار آزاردهنده باشد.
البته باید گفت خارش پوست در بارداری برای تمام بانوان ایجاد نمی‌شود و تعداد کمی از زنان باردار به این مشکل دچار می‌شوند. بیشترین خارش پوست، در اطراف پوست شکم ایجاد می‌شود. با رشد جنین، پوست بدن در ناحیۀ شکم و پهلو، کشیده می‌شود و این موضوع باعث بروز خارش می‌شود. در ادامه این مقاله از مجموعه ۳۰ سیب به طور کامل دلایل خارش پوست در زمان بارداری و راه‌های درمان آن را بیان خواهیم کرد.
دلایل بروز خارش پوست در بارداری
خارش پوست در بارداری دلایل متفاوتی دارد. در ادامه برخی از دلایل بروز خارش پوست در زمان بارداری را برای شما بیان می‌کنیم.
۱.ترشح هورمون ها
یکی از دلایل بروز خارش پوست در مادران باردار، ترشح هورمون‌ها در بدن است. به عنوان مثال هنگامی که هورمون استروژن در بدن مادر باردار ترشح می‌شود، باعث ایجاد خارش خواهد شد. این تنها اثر تغییرات هورمونی در زمان بارداری نیست. در واقع ترشح هورمون استروژن و پروژسترون در زمان بارداری، دستخوش تغییر شده و ممکن است حتی بر رفتار و روحیات شخص نیز تأثیرگذار باشد و وضعیت بدنی یا فیزیکی مادر باردار را تغییر دهد.
۲.رشد جنین
پوست شکم مادر باردار در زمان بارداری، کشیدگی بسیار زیادی نسبت به حالت معمولی پیدا خواهد کرد. به طوری که بعد زایمان، این پوست کشیده شده به صورت یک پوست اضافی مشاهده می‌شود که با استفاده از روش‌های خاصی مثل پوشیدن گن طبی یا گن لاغری باید به مرور زمان این کشیدگی یا تورم را از بین ببرید. تغییر سایز در پوست بدن، علائم مختلفی دارد. یکی از نشانه‌های تغییر سایز پوست بدن در ناحیۀ شکم و پهلو، بروز خارش پوستی است.
۳.کلستاز حاملگی
یکی دیگر از دلایل بروز خارش پوستی در زمان بارداری، کلستاز حاملگی است. در واقع این بیماری به مشکلات کبد و صفرا مربوط می‌شود. به صورت عادی در بدن انسان از کیسه صفرا، مایع صفرا ترشح می‌شود که امکان ورود به بخش‌های مختلف بدن انسان را دارد. گاهی اوقات امکان ورود مایع صفرا، به درون کبد وجود ندارد. به همین دلیل به جای تجمع مایع صفرا در بخش‌های داخلی بدن، در زیر پوست جمع شده و باعث بروز مشکلات پوستی از جمله خارش می‌شود.
این بیماری معمولا برای بانوان باردار بسیار آزاردهنده است. چرا که هنگام استراحت در شب، میزان خارش پوست افزایش بسیار زیادی پیدا می‌کند. اما در نقاط زیادی از بدن پخش شده و بسیاری از نقاط را درگیر خواهد کرد. این بیماری باید با مراجعه به پزشک و تجویز دارو کنترل شود. اگر در افراد خانوادۀ شما اشخاصی هستند که در گذشته به بیماری پوستی و خارش مبتلا شده‌اند، ممکن است ژن خارش، وارد بدن شما نیز شده باشد.
۴.مصرف برخی مواد غذایی
گاهی اوقات مصرف مواد غذایی قندی یا غذاهای با ادویه زیاد و فلفلی نیز باعث بروز خارش یا شدیدتر شدن خارش می‌شود.
معمولا پزشکان نمی‌توانند روش درمانی کاملی برای بیماری خارش پیدا کنند. اما به کمک برخی از داروها، شاید بتوان خارش روی سطح پوست را کنترل کرد. گفتنی است که این خارش بلافاصله بعد از اینکه شما زایمان کنید از بین خواهد رفت و از این بابت مشکلی وجود نخواهد داشت. تنها لازم است در زمان بارداری، خارش روی سطح پوست را کنترل کنید.
۵.کشش پوست
یکی دیگر از عواملی که باعث بروز خارش در بارداری می‌شود، کشیده شدن پوست است. در زمان بارداری، جنین در حال رشد است و افزایش سایز جنین باعث می‌شود سطح پوست وسیع‌تر شود. در این حالت این تغییرات به صورت خارش در بدن مادر احساس خواهد شد. معمولاً احساس کشیدگی پوست، در ماه‌های آخر بارداری بیشتر است. بنابراین احتمال اینکه در سه ماهه سوم بارداری، خارش پوست افزایش پیدا کند، بالا خواهد بود.
۶.عطر یا مواد شیمیایی
در زمان بارداری حساسیت بدن مادر افزایش پیدا می‌کند و سیستم ایمنی پاسخ‌های مختلفی را به عوامل محیطی خواهد داد. یکی از مشکلاتی که ممکن است در زمان بارداری باعث بروز خارش شود، تماس پوست با عطر و مواد شیمیایی است. معمولاً به مادران باردار توصیه می‌شود به میزان کمتری از شوینده‌ها یا مواد شیمیایی خطرناک استفاده کنند. این مواد نه تنها برای پوست مادر خطرناک هستند و باعث بروز خارش می‌شوند، بلکه ممکن است به جنین نیز آسیب برسانند.
روش های کنترل خارش در بارداری
اگر چه بیماری خارش معمولاً درمان صددرصد ندارد، اما می‌توان با استفاده از روش‌های مختلف، آن را کنترل کرد. یکی از مسائل مؤثر بر درمان خارش، سلامت روحی و روانی است. شما باید در آرامش مطلق باشید. افرادی که به بیماری خارش مبتلا هستند، به خوبی می‌دانند چگونه در زمان اضطراب و استرس یا در زمان عصبانیت، میزان خارش بدن آنها چندین برابر می‌شود. در ادامه برخی از روش‌های کنترل خارش در بارداری را برای شما بیان می‌کنیم.
۱.عدم استفاده از آب داغ برای استحمام
سعی کنید در زمان بارداری، از آب داغ برای شستشوی بدن یا دوش گرفتن استفاده نکنید. آب داغ می‌تواند در لحظه، خارش بدن شما را بهبود ببخشد، ولی مجدداً باعث می‌شود خارش به سایر نقاط بدن شما نیز انتقال پیدا کرده و دامنۀ خارش بدن افزایش پیدا کند. بهتر است از آب گرم برای شستشوی بدن در زمان بارداری استفاده کنید.
۲.عدم خاراندن محل خارش به صورت شدید
یکی از اشتباهاتی که اکثر افراد مبتلا به خارش، انجام می‌دهند این است که با فشار زیادی ناحیۀ مورد نظر را می‌خارانند. به حدی که پوست بدن آنها زخمی می‌شود. این کار یک اشتباه بسیار بزرگ است.
با این روش، نه تنها خارش بدن شما درمان نمی‌شود، بلکه محل مورد نظر بیشتر خارش پیدا خواهد کرد. همچنین سطح بدن شما زخم می‌شود و ممکن است روش‌های درمانی مثل استفاده از پماد‌ها روی آن نقطه، اثر نداشته باشد.
۳.عدم استفاده از مواد شیمیایی برای شستشوی بدن
سعی کنید از مواد شیمیایی برای شستشوی بدن خود استفاده نکنید. مواد شیمیایی مثل شامپو و صابون‌ها، به خصوص صابون‌ها یا شامپوهایی که دارای بو و رایحه هستند، خارش بدن شما را چند برابر خواهند کرد. سعی کنید از صابون‌هایی استفاده کنید که باعث بروز آلرژی نمی‌شوند و ترکیبات داخل آنها گیاهی است.
۴.پوشیدن لباس های خنک و گشاد
لباس‌های آزاد و نخی بپوشید. هر چه لباس بدن شما چسبنده‌تر باشد، خارش بدن شما چندین برابر افزایش پیدا خواهد کرد. همچنین استفاده از لباس‌هایی با جنس پلی استر یا پلاستیک، میزان خارش را در بدن شما افزایش می‌دهند. بهترین جنس لباس، برای افرادی که به خارش در بارداری مبتلا هستند، لباس‌های نخی است.
خارش در بارداری، در کدام نواحی بدن بروز می کند؟
معمولاً در زمان بارداری، احساس خارش در برخی نقاط خاص بدن بروز می‌کند.
- بیشتر بانوان در زمان بارداری، خارش شکم و سینه را تجربه می‌کنند. زیرا در این نواحی، پوست کشیده شده و خشکی پوست به دلیل ترشح هورمون‌ها افزایش پیدا می‌کند.
- خارشی که در اطراف ترک‌های پوستی ایجاد می‌شود، به احتمال زیاد ناشی از رشد جنین یا تغییرات هورمونی داخل بدن است.
- ولی خارش نواحی دست و پا معمولاً به دلیل تغییرات سوخت و ساز و مکانیسم‌های داخلی بدن است.
- احساس میزان کمی خارش در زمان بارداری، کاملاً طبیعی است. اما اگر در نواحی شکم، بازوها و پاها خارش شدیدی را احساس کردید، باید برای برطرف کردن این موضوع به پزشک مراجعه کنید.
- همچنین برخی از افراد ممکن است در زمان بارداری دچار خارش واژن شوند که نباید نادیده گرفته شود.
چه زمانی خارش در بارداری خطرناک است؟
در زمان بارداری ایجاد خارش در ناحیه شکم یا دست و پا یک امر کاملاً طبیعی است.
- اما اگر علائم کلستاز کبدی را از خود نشان دادید، باید حتماً به پزشک مراجعه کنید. زیرا این نوع خارش با خارشی که در اثر تغییر هورمونی یا کشیده شدن پوست به وجود می‌آید، متفاوت است. بعد از مراجعه به پزشک ابتدا کلستاز کبدی شما با آزمایش خون بررسی می‌شود. همچنین یک تاریخچه پزشکی باید به پزشک تحویل داده شود تا وضعیت بدنی شما ارزیابی شود.
گاهی اوقات بیماری کلستاز کبدی، یک موضوع ژنتیکی و ارثی است. مثلاً ممکن است مادر یا خواهر شما نیز در زمان بارداری به این مشکل دچار شده باشد. در صورتی که شما هم مشکل کلستاز کبدی شدید داشته باشید، مصرف داروهای بدون نسخه هیچ تاثیری بر روند درمان شما نخواهد داشت.
در این حالت پزشک باید داروهای تخصصی برای کاهش خارش و کاهش مقدار اسید صفراوی بدن تجویز کند. راه حل اصلی برای به درمان مشکل کلستاز کبدی و خارش در بارداری، زایمان است. زیرا تنها ظرف چند روز بعد از زایمان این مشکل برطرف می‌شود
- یکی از علائمی که به شما نشان می‌دهد در وضعیت اورژانسی قرار دارید، ادرار تیره است.
- اگر علاوه بر خارش مکرر، کمبود اشتها یا حالت تهوع نیز دارید، باید حتماً به پزشک مراجعه کنید. همچنین در برخی از مادران باردار، زردی پوست و زرد شدن ناحیه سفید چشم نیز مشاهده می‌شود که بسیار خطرناک است.
- حتی گاهی اوقات بیماری خارش، با مشکلاتی مثل افسردگی همراه است.
سخن پایانی
در این مقاله به طور کامل در رابطه با خارش در بارداری صحبت شد. اگر روش‌هایی که در این مقاله بیان شد را انجام دهید، می‌توانید خارش بدن خود را کنترل کنید. همچنین پزشک برای شما پمادهایی، تجویز می‌کند که استفاده از آنها تا حد زیادی، میزان خارش را کاهش خواهد داد. لازم نیست نگران باشید، زیرا پس از زایمان تمامی این مشکلات کاملاً برطرف می‌شود.
