بسته بودن لوله رحم و ناباروری + علل + درمان

زمان مطالعه: 8 دقیقه

عوامل زیادی می‌توانند روی ناباروری تأثیر بگذارند. یکی از این عوامل، بسته بودن لوله فالوپ یا رحم است. این مشکل به دلایل مختلفی رخ می‌دهد. ممکن است این سوال برای شما پیش بیاید که چگونه می‌توان متوجه شد که زنی دچار این مشکل شده است. آیا این مشکل را می‌توان درمان کرد؟ تأثیر آن بر باروری چیست؟ در این مطلب از سی سیب به بررسی ارتباط بسته بودن لوله رحم و ناباروری می‌پردازیم و علل و نحوه درمان آن را بررسی می‌کنیم. با ادامه این مقاله همراه ما باشید.

لوله فالوپ چیست؟

لوله‌های فالوپ لوله‌های عضلانی هستند که با ساختارهای ظریف مو مانند پوشیده شده‌اند. این «موها» به تخمک برای حرکت از تخمدان‌ها به سمت رحم کمک می‌کنند. همچنین به حرکت اسپرم از رحم نیز کمک می‌کنند. هر لوله فالوپ به فیمبریا ختم می‌شود. فیمبریا ساختارهای انگشت مانندی هستند که وقتی تخمدان تخمک را آزاد می‌کند، فیمبریا آن را می‌گیرد و هدایت می‌کند. لوله‌های فالوپ نقش مهمی در لقاح بازی می‌کنند، زیرا بخشی هستند که اکثر تخمک‌ها در آن بارور می‌شوند. با آسیب دیدن بخشی از لوله فالوپ، ممکن است بافت اسکاری ایجاد شود و آن را مسدود کند.

علل بسته بودن لوله رحم

لوله‌های فالوپ ممکن است به دلایل مختلفی مسدود شوند:

• سابقه عفونت لگن
• آپاندیس ترکیده
• ابتلا به یک بیماری مقاربتی مانند سوزاک یا کلامیدیا
• اندومتریوز، وضعیتی که باعث می‌شود پوشش داخلی رحم در خارج از رحم رشد کند
• سابقه جراحی شکم
• هیدروسالپینکس که تورم و مایع در انتهای لوله فالوپ است

مسدود شدن لوله فالوپ ممکن است باعث شود برخی از زنان علائمی مانند درد در لگن یا شکم را تجربه کنند. این درد ممکن است به طور منظم اتفاق بیفتد، مثلاً در حوالی دوره قاعدگی، یا مداوم باشد. گاهی اوقات، انسداد در لوله فالوپ می‌تواند باعث گیرکردن تخمک بارور شده شود. از این عارضه به عنوان حاملگی خارج از رحم یاد می‌شود. حاملگی خارج از رحم ممکن است همیشه علائمی ایجاد نکند و معمولاً در طول اسکن تشخیص داده می‌شود. با این حال، برخی از زنان ممکن است علائم بارداری مانند درد معده در یک طرف بدن یا خونریزی واژینال را تجربه کنند. هر زنی که مشکوک به حاملگی خارج رحمی است باید فورا به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشد.

نحوه تشخیص بسته بودن لوله رحم

تشخیص بسته بودن لوله رحم ممکن است دشوار باشد. لوله‌ها می‌توانند باز و بسته شوند، بنابراین همیشه نمی‌توان به راحتی تشخیص داد که آیا مسدود شده‌اند یا فقط بسته شده‌اند. سه آزمایش کلیدی برای تشخیص انسداد لوله‌های فالوپ وجود دارد:

• آزمایش اشعه ایکس که به عنوان هیستروسالپنگوگرام یا HSG شناخته می‌شود. دکتر یک رنگ بی‌ضرر را به رحم تزریق می‌کند که باید در لوله‌های فالوپ جریان یابد. لکه رنگ در عکس اشعه ایکس قابل مشاهده است. اگر مایع به داخل لوله‌های فالوپ جریان نداشته باشد، ممکن است دچار انسداد شده باشند.
• آزمایش سونوگرافی که به عنوان سونوهیستروگرام شناخته می‌شود. این روش بسیار شبیه به آزمایش HSG است، اما از امواج صوتی برای ایجاد تصویری از لوله‌های فالوپ استفاده می‌کند.
• لاپاراسکوپی که در آن بریدگی کوچکی در بدن ایجاد می‌کنند و دوربین کوچکی را وارد می‌کنند تا از لوله‌های فالوپ از داخل عکس بگیرد و وضعیت آن‌ها را بررسی کنند.

لاپاراسکوپی دقیق‌ترین آزمایش برای تشخیص لوله‌های مسدود شده است. با این حال، پزشکان ممکن است این آزمایش را به عنوان تشخیص اولیه توصیه نکنند زیرا تهاجمی است و نمی‌تواند مشکل را درمان کند.

پزشک ممکن است بتواند تشخیص احتمالی را بر اساس سابقه پزشکی شما ارائه دهد. به عنوان مثال، ممکن است زنی در گذشته دچار پارگی آپاندیس شده باشد. اگر زنی برای باردار شدن مشکل داشته است، می‌توان انسداد لوله‌های فالوپ را به عنوان یک علت احتمالی مطرح کرد.

نحوه درمان بسته بودن لوله رحم

ممکن است بتوان لوله‌های فالوپ مسدود شده را با جراحی باز کرد. با این حال، این بستگی به وسعت جای زخم و محل انسداد دارد. هدف جراحی باز کردن لوله فالوپ با استفاده از یکی از روش‌های زیر است:

• از بین بردن بافت اسکار
• ایجاد یک سوراخ جدید در قسمت بیرونی لوله فالوپ
• باز کردن لوله فالوپ از داخل

راه‌های دیگری هم برای درمان این مشکل وجود دارد که در ادامه آنان را بررسی می‌کنیم.

ترک سیگار

سیگار کشیدن می‌تواند خطر حاملگی خارج از رحم را افزایش دهد. این مشکل زمانی اتفاق می‌افتد که یک جنین در خارج از رحم، در لوله فالوپ رشد می‌کند. وقتی نیکوتین سیگار تجزیه می‌شود، ماده‌ای به نام کوتینین تولید می‌کند. کوتینین تولید یک ژن به نام BAD را در لوله‌های فالوپ کاهش می‌دهد. کاهش ژن BAD محیط لوله فالوپ را تغییر می‌دهد و آن را شبیه به رحم می‌کند. این مشکل می‌تواند باعث شود که جنین به جای حرکت به سمت رحم، در لوله فالوپ شروع به رشد کند. به این حالت حاملگی خارج از رحم گفته می‌شود. حاملگی خارج از رحم می‌تواند باعث زخم و آسیب لوله‌های رحم شود و منجر به انسداد لوله فالوپ و ناباروری شود.

کاهش استرس

در یک تحقیق در سال 2017 اثرات استرس مزمن را بر اندام‌های تولید مثل موش‌های ماده بررسی کردند. محققان دریافتند که استرس مزمن باعث کاهش برگشت‌ناپذیر فعالیت آنتی‌اکسیدانی در لوله‌های فالوپ موش‌ها می‌شود. استرس مزمن ممکن است اثر پایداری بر لوله‌های فالوپ داشته باشد. کاهش سطح استرس تأثیر مثبتی بر باروری دارد. انجمن آمریکایی پزشکی باروری فعالیت‌های زیر را برای کاهش استرس پیشنهاد می‌کند:

• تمرین ذهن آگاهی
• مدیتیشن
• تلاش برای تجسم
• نوشتن افکار
• خواندن کتاب‌های خودیاری
• تمرین یوگا
• پیاده‌روی
• ماساژ درمانی را
• ورزش کردن

فیزیوتراپی لگن

در یک مطالعه در سال 2008 به بررسی اثرات فیزیوتراپی لگن بر ناباروری پرداختند. این مطالعه شامل 28 زن بود که لوله‌های فالوپ آن‌ها به طور کامل مسدود شده بودند. شرکت‌کنندگان در طول یک هفته 20 ساعت فیزیوتراپی داشتند. درمانگران با دستکاری فیزیکی بافت‌های اطراف رحم، درمان را روی لوله‌های فالوپ انجام دادند. این درمان در باز کردن یک یا هر دو لوله فالوپ در 17 نفر از 28 شرکت‌کننده موثر و موفقیت‌آمیز بود. 9 نفر از 17 شرکت‌کننده حاملگی طبیعی از رحم داشتند.

گیاه درمانی چینی

اگر به طب سنتی اعتقاد دارید، می‌توانید از گیاهان دارویی برای درمان استفاده کنید. در ادامه گیاهانی را که برای رفع این مشکل موثر هستند، معرفی می‌کنیم.

زردچوبه

زردچوبه حاوی ماده شیمیایی به نام کورکومین است و خواص آنتی‌اکسیدانی قوی، ضد میکروبی و ضدالتهابی دارد. بر اساس یک منبع معتبر در سال 2017، کورکومین می‌تواند به کاهش شرایط التهابی داخل بدن کمک کند. با این حال، مشخص نیست که آیا کورکومین به طور خاص به درمان لوله‌های فالوپ مسدود شده کمک می‌کند یا خیر. افراد می‌توانند زردچوبه را به صورت مکمل مصرف کنند یا می‌توانند ادویه را به وعده‌های غذایی خود اضافه کنند. افزودن فلفل سیاه باعث افزایش فراهمی زیستی زردچوبه می‌شود، به این معنی که بدن می‌تواند به طور مؤثرتری از زردچوبه استفاده کند.

مصرف ویتامین C

ویتامین C یک آنتی اکسیدان است که به:

• محدود کردن آسیب رادیکال‌های آزاد به سلول‌ها کمک می‌کند
• از عملکرد سیستم ایمنی حمایت می‌کند
• کاهش التهاب در بدن کمک می‌کند
• به تولید پروتئین کلاژن کمک می‌کند که برای بهبود زخم بسیار مهم است

از نظر تئوری، این عوامل ممکن است به کاهش التهاب، عفونت یا ایجاد بافت اسکار در لوله‌های فالوپ کمک کنند. با این حال، در حال حاضر هیچ مدرک علمی برای حمایت از این نظریه وجود ندارد. در هر صورت مصرف ویتامین سی برای بدن ضروری است.

مصرف اسیدهای چرب امگا 3

دانشمندان ارتباط بین مصرف بیشتر اسیدهای چرب امگا 3 و کاهش سطح التهاب در بدن را تایید کرده‌اند. منابع غذایی سرشار از امگا 3 عبارت‌اند از:

• دانه کتان و روغن بذر کتان
• گردو و روغن گردو
• روغن کانولا
• ماهی چرب و روغن ماهی

افزایش دریافت امگا 3 ممکن است به کاهش التهاب در لوله‌های فالوپ کمک کند. با این حال، هیچ مدرک مستقیمی برای تأیید این موضوع وجود ندارد.

اگر گزینه‌های درمانی طبیعی جواب نداد، ممکن است برای رفع انسداد لوله‌های فالوپ، درمان پزشکی لازم باشد. نوع درمان تا حدی به شدت آسیب لوله‌های فالوپ بستگی دارد.

درمان آسیب خفیف

اگر میزان آسیب کم باشد، ممکن است پزشک برای درمان جراحی را توصیه کند. شخص پس از آن در صورت داشتن شرایط زیر می‌تواند به صورت طبیعی باردار شود:

• جوان‌تر بودن
• وجود بافت اسکار کم در لوله‌ها

پس از انجام عمل جراحی روی لوله‌های فالوپ خطری که شخص را تهدید می‌کند، حاملگی خارج از رحم است. اگر خانمی تحت عمل جراحی لوله‌های رحمی قرار گرفته باشد، باید به محض مشکوک شدن به بارداری به پزشک خود مراجعه کند. سپس پزشک می‌تواند بارداری را تحت نظر داشته باشد تا مطمئن شود که جنین به درستی در داخل رحم رشد می‌کند.

درمان آسیب شدید

در صورت داشتن آسیب شدید شاید نتوانید به صورت طبیعی باردار شوید و پزشک ممکن است لقاح آزمایشگاهی (IVF) را برای افزایش شانس بارداری توصیه کند. در برخی موارد، لوله‌های فالوپ آسیب دیده ممکن است با مایعی به نام هیدروسالپینکس پر شوند. این مایع می‌تواند میزان موفقیت درمان IVF را کاهش دهد. در این حالت ممکن است پزشک برای افزایش موفقیت درمان، توصیه کند که لوله‌های آسیب دیده با جراحی برداشته شوند.

ارتباط بین بسته بودن لوله رحم و ناباروری

دستگاه تناسلی زنان از تخمدان‌ها، رحم و لوله‌های فالوپ تشکیل شده است. اگر یک مشکل پزشکی بر هر یک از این سه ناحیه تأثیر بگذارد، ممکن است در باردار شدن اختلال ایجاد شود. هر یک از دو تخمدان توسط یک لوله فالوپ به رحم متصل می‌شوند. تخمدان‌ها تخمک‌ها را ذخیره و به طور تصادفی آزاد می‌کنند و هر ماه یک تخمدان یک تخمک آزاد می‌کند. به عنوان مثال، تخمدان راست ممکن است برای 3 ماه متوالی تخمک آزاد کند و سپس تخمدان چپ ممکن است در ماه بعد یک تخمک آزاد کند.

اگر یک لوله فالوپ مسدود شده باشد، ممکن است هنوز امکان بارور شدن تخمک وجود داشته باشد. اگر هر دو مسدود شوند، این احتمال کمتر است.

لوله‌های فالوپ می‌توانند از دو طریق بر باروری تأثیر بگذارند: با جلوگیری از رسیدن اسپرم به تخمک و جلوگیری از کاشت تخمک بارور شده در رحم. در واقع، لوله‌های فالوپ مسدود شده مسئول 25 تا 30 درصد موارد ناباروری هستند.

سن، طول لوله‌های فالوپ، میزان اسکار لوله‌ها همگی در توانایی زن برای باردار شدن پس از درمان انسداد لوله فالوپ نقش دارند. بین 10 تا 80 درصد از زنانی که درمان آن‌ها موفقیت‌آمیز است، می‌توانند در آینده باردار شوند. در حالی که هیچ تضمینی وجود ندارد که یک زن بتواند پس از درمان انسداد لوله‌ها باردار شود، عوامل خاصی احتمال بارداری را افزایش می‌دهند. زنانی که به جای انسداد ساختاری یا اسکار، نزدیک رحم خود انسداد داشتند، احتمال بیشتری دارد که بعد از درمان باردار شوند. علاوه بر این، زنانی که طول لوله‌های فالوپ آن‌ها حداقل 7.5 سانتی‌متر است، نسبت به زنانی که لوله‌های فالوپ کوتاه‌تری دارند، شانس بیشتری برای باردار شدن دارند.

سخن پایانی

در این مقاله از سی سیب به بررسی بسته بودن لوله رحم و ناباروری پرداختیم و روش‌های تشخیص و درمان این مشکل را توضیح دادیم. لوله‌های فالوپ از مهم‌ترین اعضای دستگاه تناسلی و باروری زنان هستند؛ زیرا فرایندهای مهمی از بارداری در این بخش از بدن رخ می‌دهد. اگر دچار این مشکل شده‌اید، ناراحت و نگران نشوید زیرا روش‌های مختلفی برای درمان آن وجود دارد. لطفاً نظرات، تجربیات و پیشنهادات خود را در بخش دیدگاه با ما در میان بگذارید.

منابع:

medicalnewstoday

medicalnewstoday.com

lomalindafertility

verywellfamily

healthline.com