۳ دلیل جوش های ریز روی صورت و بدن نوزاد و درمان آنها

بیشتر نوزادان پس از تولد ممکن است دچار جوش‌های ریز و قرمز رنگ بر صورت و بدن خود شوند. این جوش‌ها برای والدین نگران کننده هستند؛ اما در واقع این جوش و لکه‌هایی که روی پوست صورت و بدن نوزاد ایجاد شده‌اند، نشان دهندۀ وجود بیماری خاصی نیستند و به صورت طبیعی روی پوست ایجاد می‌شوند. بسیاری از این جوش‌ها به مرور زمان و بدون نیاز به درمان، خود به خود بهبود پیدا می‌کنند.

با توجه به اینکه آکنه‌هایی که روی صورت و بدن نوزاد ایجاد می‌شوند، دلایل متفاوت بروز و روش‌های درمان مختلفی دارند، در این مقاله از مجموعه سی سیب قصد داریم دربارۀ جوش های ریز روی صورت و بدن نوزادان و درمان آنها به طور کامل صحبت کنیم.

آکنه یا جوش های ریز روی بدن و صورت کودک چیست؟

یکی از بیماری‌های پوستی رایجی که ممکن است در بسیاری از نوزادان تازه متولد شده‌، ایجاد شود، بروز جوش‌ های ریز روی بدن کودک است. در واقع آکنه نوعی بیماری پوستی رایج میان نوزادان تا سن۲ سالگی است که به شکل موقت یا دائمی روی سطح پوست ایجاد می‌شود. البته در بسیاری از نوزادان با بزرگتر شدن و افزایش سن به مرور زمان از بین می‌رود. آکنه به شکل جوش‌های ریز و کوچک روی سطح پوست ظاهر می‌شود که ممکن است به رنگ قرمز یا سفید باشد. حدود چند درصد از نوزادانی که به تازگی متولد شده‌اند، ممکن است به این عارضه دچار شوند.

البته در اکثر موارد، نیاز به درمان خاصی نیست و این جوش‌ها بدون مراجعه به پزشک برطرف می‌شوند. نوعی آکنه وجود دارد که فقط در چند ماه اول پس از تولد به وجود می‌آید. اما در کودکان شیرخوار نیز احتمال بروز آکنه وجود دارد که با جوش دوران نوزادی تفاوت زیادی دارد. یکی از تفاوت‌های این دو نوع جوش که در سنین متفاوت بروز می‌کند، طول عمر و ماندگاری جوش‌هاست. معمولاً در نوزادان این جوش‌ها به مرور زمان از بین می‌روند. اما در نوزادان شیرخوار، احتمال دارد برای مدتی این جوش‌ها روی پوست باقی بمانند. همچنین احتمال ایجاد جوش سرسیاه نیز در نوزادان شیرخوار وجود دارد.

چه عواملی باعث جوش نوزاد می‌شود؟

علت دقیق جوش نوزاد ناشناخته است؛ اما عوامل زیر می‌توانند روی بروز جوش نوزاد اثر بگذارند:

1. تغییرات هورمونی: نوزادان در رحم و در هفته‌های اول زندگی در معرض سطوح بالایی از هورمون‌های مادری قرار می‌گیرند. این هورمون‌ها می‌توانند تولید چربی در پوست را تحریک کنند و منجر به آکنه شوند.
2. غدد چربی بیش از حد فعال: غدد چربی نوزادان بسیار فعال هستند و همین امر می‌تواند موجب جوش شود.
3. انسداد منافذ: سلول‌های مرده و چربی پوست می‌توانند منافذ را مسدود کنند و منجر به ایجاد آکنه و جوش‌های سرسفید شود.
4. باکتری‌ها: باکتری‌های روی پوست نیز می‌توانند در ایجاد آکنه نوزاد نقش داشته باشند.

عوامل تحریک کننده پوست نوزاد

همانطور که گفته شد، جوش یا همان آکنه، در نوزاد تازه متولد شده به وفور بروز می‌کند. ممکن است در نوزادان شیرخوار نیز تا دو تا سه سالگی شاهد بروز جوش باشیم. با این حال نمی‌توان منشأ دقیق‌ تحریک کننده پوست را مواد غذایی و عوامل محیطی دانست. عوامل داخلی بدن نوزاد یا کودک نیز در ایجاد جوش و آکنه روی پوست صورت دخیل است. جوش صورت نوزاد معمولاً دردناک نیست و قرمز رنگ و پراکنده است.

مکانیسم بدنی نوزاد نسبت به مواد غذایی و آب و هوا و همچنین شرایط محیطی مختلف حساسیت نشان داده و تحریک می‌شود. بروز جوش صورت نوزاد و جوش‌های ریز روی بدن نوزاد نیز به همین عوامل بستگی دارد. بنابراین تا زمانی که تحقیقات کافی در این مورد صورت نگیرد، یک توضیح منطقی و دقیق برای بروز جوش صورت نوزاد وجود نخواهد داشت.

 نشانه ‌های جوش صورت و بدن نوزاد چیست؟

یکی از نشانه‌های ساده که به شما کمک می‌کند این جوش‌ها را روی پوست صورت نوزاد تشخیص دهید، این است که این جوش‌ها معمولاً به رنگ قرمز در ناحیۀ گونه نوزاد ایجاد می‌شوند. تفاوت چندانی میان جوش افراد بزرگسال و جوش نوزادان وجود ندارد و ممکن است این جوش‌ها به شکل سر سفید و سر سیاه ایجاد شوند. در صورتی که چنین جوش‌هایی روی پوست صورت نوزاد به وجود آمده‌اند، باید دقت بیشتری داشته باشید. چرا که در این شرایط ممکن است برخی از شوینده‌های صورت یا لباس‌های زبر و حوله‌های ضخیم فشار بیشتری به جوش صورت نوزاد وارد کرده و با تحریک پوست، شدت آن را بیشتر کنند.

همچنین باید دقت بیشتری در نوع مواد غذایی که به نوزاد می‌دهید، داشته باشید. این جوش‌ها فقط روی پوست صورت ایجاد نمی‌شوند، برخی از جوش‌های ریز روی بدن نوزاد نیز ایجاد می‌شوند که عمدتاً در ناحیۀ کتف، سرشانه‌ها، گردن یا کمر است.

 این جوش‌ها معمولاً برای نوزاد آزاردهنده هستند. به همین دلیل احتمال بروز واکنش‌هایی مثل گریۀ شدید یا افزایش دمای بدن و بیقراری و ناآرامی در نوزاد وجود دارد. اگر با استفاده از روش‌های خانگی، سریعتر جوش نوزاد را درمان کنید، احتمال تشدید جوش صورت نوزاد کاهش خواهد یافت. معمولاً جوش‌هایی که روی بدن نوزاد ایجاد می‌شوند، فقط تا چند روز دوام دارند. در موارد شدیدتر و حساسیت‌های پوستی بالا، نوزاد ممکن است تا یک یا دو سالگی نیز چنین جوش‌هایی روی بدن خود داشته باشد. در این صورت شما باید بیشتر از قبل، از بدن نوزاد مراقبت کنید. زیرا مشخص است که حساسیت پوستی بسیار بالایی دارد.

درمان خانگی جوش صورت و بدن نوزاد

اگر برای سلامتی پوست فرزند خود نگران هستید و تمایل دارید با انجام فرآیندها و روش‌های خانگی، درمان جوش‌ صورت نوزاد را سریع‌تر انجام دهید، باید از چندروش خانگی پرکاربرد استفاده کنید.

۱.دست نزدن به جوش

 نه تنها نباید به آکنه صورت دست بزنید، بلکه باید مانع دست زدن دیگران نیز به این ناحیه از صورت و بدن نوزاد شوید. نوزاد قادر نیست درد و فشاری که در اثر دست زدن یا فشار دادن به جوش صورت و بدن احساس می‌کند را بیان کند. بنابراین شما باید پیوسته مراقب باشید تا دیگران به جوش صورت نوزاد دست نزنند یا آن را دستکاری و فشرده نکنند. همچنین از برخورد وسایل و همچنین لباس‌های زبر و خشن با پوست صورت و بدن نوزاد به شدت خودداری کنید. دست نزدن به جوش صورت یکی از عوامل درمان کننده جوش است. زیرا معمولاً جوش‌های پوستی در افراد بزرگسال نیز با دست زدن و فشردن خیلی زود تحریک می‌شود و شدید‌تر شده و بیشتر روی صورت پخش می‌شوند.

۲.عدم استفاده از کرم و لوسیون

درست است که بسیاری از لوسیون‌ها و کرم‌ها ممکن است به تجویز خود پزشک برای رفع خشکی پوست یا مشکلات ناشی از کشیدگی پوست صورت و بدن نوزاد تجویز شوند، اما زمانی که جوش صورت ایجاد می‌شود، این کرم‌ها و لوسیون‌ها ممکن است یک تحریک کنندۀ قوی پوست باشند و باعث بیشتر شدن جوش‌های صورت شوند. به همین دلیل تا جایی که امکان دارد از کرم‌ها و لوسیون‌ها استفاده نکنید.

کرم‌ها حاوی مواد شیمیایی هستند. مواد شیمیایی مستقیماً وارد منافذ پوست نوزاد می‌شوند و آن را تحریک می‌کنند. با توجه به اینکه پوست نوزاد نسبت به افراد بزرگسال ظریف‌تر و حساس‌تر است، احتمال به وجود آمدن جوش نیز بیشتر خواهد بود. تنها در شرایطی از کرم و لوسیون استفاده کنید که قبل از آن، نوزاد را نزد پزشک برده باشید و پزشک با توجه به صلاحدید خود، برای از بین بردن جوش صورت کرم و لوسیون تجویز کرده باشد.

۳.عدم استفاده از مواد شوینده قوی

برخی از مواد شوینده به حدی قوی هستند که نه تنها به نوزادان، بلکه به افراد بزرگسال نیز آسیب بسیار زیادی وارد می‌کنند. معمولاً شوینده‌هایی که برای نوزادان تولید می‌شوند با شوینده‌های افراد بزرگسال متفاوت هستند. اما این امکان وجود دارد که برخی از مواد شیمیایی موجود در شوینده‌های مناسب نوزادان نیز برای آنها حساسیت‌زا باشند. سعی کنید ترکیبات به کار رفته در ساخت شوینده و شامپوها و صابون‌ها را از روی جلد بیرونی آن بخوانید و با توجه به ترکیبات داخلی آن را خریداری کنید. مواد شوینده قوی را کنار بگذارید.

زیرا حتی اگر جوش صورت و بدن نوزاد به دلیل عوامل مختلف دیگری نیز ایجاد شده باشد، مواد شوینده قوی آن را تشدید کرده و آسیب زیادی به پوست کودک وارد کند. معمولاً شوینده‌هایی که دارای عطر و بوی قوی‌تری هستند، به احتمال زیاد حساسیت بیشتری برای نوزاد ایجاد می‌کنند. زیرا مواد معطر و آروماتیک،  آلرژی‌زا هستند و این مربوط به دورۀ سنی خاصی نمی‌شود.

۴.شستشوی صورت

نگذارید که آلودگی محیط روی پوست صورت نوزاد باقی بماند. به خصوص اگر نوزاد دارای جوش صورت باشد، این آلودگی  وارد منافذ ریز پوست نوزاد شده و میزان جوش را افزایش می‌دهد. بهترین راه حل این است که با استفاده از آب ولرم هر روز پوست صورت کودک را شستشو دهید. نیازی نیست که برای شستشو از شوینده‌ها و صابون‌های قوی استفاده کنید. با آب ولرم و یک پاک کننده ملایم به خوبی پوست صورت را بشویید و همچنین با توجه به اینکه این جوش‌ها و آکنه‌ها ممکن است روی بدن نوزاد نیز به وجود آمده باشند، هر چند روز در میان بدن کودک را در حمام شستشو دهید تا به مرور زمان جوش‌ها از بین بروند.

روش‌های دارویی درمان جوش صورت و بدن نوزاد چیست؟

در صورتی که میزان جوش صورت و بدن نوزاد شدید نباشد، نیازی نیست برای درمان آن به پزشک مراجعه کنید. زمانی که جوش صورت به جوش سرسیاه و چرکی تبدیل شود و روی بیشتر بخش‌های صورت و بدن نوزاد پخش شود، این موضوع نگران کننده خواهد بود و باید حتماً به پزشک مراجعه کنید. جوش اصولاً به مرور زمان برطرف می‌شود و پزشک با تجویز برخی داروها و پمادهای مخصوص برای از بین بردن جوش صورت نوزاد این مشکل را برطرف می‌کند. اما استفاده از پماد و کرمی که توسط پزشک تجویز می‌شود، تنها راه حل برای از بین بردن جوش صورت نوزاد نخواهد بود و شما باید در کنار آن از روش‌های خانگی برای برطرف کردن جوش‌ها استفاده کنید.

سایر مشکلات پوستی شبیه جوش نوزادی و راه درمان هر یک

در ادامۀ این مطلب از مجموعه سی سیب به بررسی دلایلی که باعث بروز جوش صورت و بدن نوزاد می‌‌شود، پرداخته و راه‌های درمان هر یک را به اختصار توضیح خواهیم داد.

۱. میلیا

میلیاها برجستگی‌های کوچک و سفید رنگی هستند که ممکن است روی صورت نوزادان ایجاد شوند. آنها توسط سلول‌های به دام افتاده پوست ایجاد می‌شوند و معمولاً در عرض چند هفته خود به خود از بین می‌روند. جوش صورت و بدن، بدون علت ایجاد نمی‌شود. گاهی وجود یک بیماری خاص در نوزاد ممکن است باعث ایجاد جوش صورت و بدن شود. میلیا یکی از بیماری‌های رایج در نوزادان است که پس از تولد به وجود می‌آید و شباهت بسیار زیادی به جوش صورت دارد. به گونه‌ای که شاید والدین نوزاد نتوانند به راحتی میلیا را از جوش معمولی صورت تشخیص دهند. در واقع میلیا ارتباطی به آکنه دوران نوزادی ندارد و زمانی ایجاد می‌شود که سلول‌هایی که روی سطح پوست قرار می‌گیرند، در یک نقطه تجمع پیدا کنند و به شکل جوش‌های سفید کوچک روی سطح پوست دیده شوند. روش درمان میلیا با آکنه صورت نوزاد کاملاً متفاوت است و باید حتماً تحت معاینه پزشک قرار بگیرد.

۲.اریتما توکسیکوم

اریتما توکسیکوم نیز یکی دیگر از بیماری‌هایی است که شباهت زیادی به جوش و آکنه صورت دارد و ممکن است با جوش معمولی اشتباه گرفته شود. در واقع در بیماری اریتما توکسیکوم، خال‌های قرمز رنگ و برجستگی‌های کوچکی روی سطح پوست دیده می‌شود که شباهت زیادی به جوش صورت دارد. یکی از ویژگی‌های این بیماری این است که معمولاً نیازی به دورۀ درمانی خاصی ندارد و به صورت خود به خودی پس از چند روز از بین می‌رود. این خال‌ها و برجستگی‌های کوچک  روی بدن کمر، سینه و صورت نوزاد نیز دیده می‌شوند. در صورتی که تعداد آنها روی سطح پوسته نوزاد افزایش یابد، باید به پزشک مراجعه کنید. اما در اکثر موارد نیاز به مراجعه به پزشک نیست.

۳.اگزما

اگزما یک بیماری پوستی است که باعث خشکی و خارش پوست می‌شود. گاهی اوقات ممکن است روی صورت ایجاد شود و شبیه جوش نوزادی باشد. اگزما نیز یکی دیگر از بیماری‌های شایع در نوزادان است که به شکل برجستگی‌های کوچک و قرمز بر روی سطح پوست ایجاد می‌شود. این بیماری روی بخش‌های مختلف بدن مثل آرنج یا زانو ایجاد می‌شود و بخش‌های مختلف بدن را درگیر می‌کند. بین نوزادان، اگزما بیشتر از سایر بیماری‌های پوستی شایع بوده و روش‌های درمانی مختلفی برای آن وجود دارد. نوزادانی که به اگزما مبتلا هستند، باید رژیم غذایی خاصی داشته باشند. برخی از مواد غذایی باعث تشدید بیماری آنها می‌شود. در صورتی که علائم مربوط به اگزما روی پوست بدن نوزاد مشاهده کردید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید و از روش‌های درمانی لازم بهره مند شوید.

۴. آکنه نوزادی

آکنه نوزادی شکل شدیدتری از جوش است که می‌تواند در نوزادان بین ۲ ماه تا ۱ سال ایجاد شود. آکنه‌ها شکل بزرگتری از جوش هستند و عمق بیشتری دارند و معمولاً با دانه‌های سر سیاه مشخص می‌شوند.

۵. ایمپتیگو

زرد زخم یک عفونت باکتریایی پوستی است که می‌تواند باعث ایجاد تاول و زخم در صورت شود.

فولیکولیت

فولیکولیت التهاب فولیکول‌های مو است. این بیماری می‌تواند توسط باکتری‌ها، مخمرها یا سایر عوامل تحریک‌کننده ایجاد شود. فولیکولیت اغلب به صورت برجستگی‌های کوچک و قرمز روی پوست ظاهر می‌شود.

کراتوز پیلاریس

کراتوز پیلاریس یک بیماری شایع پوستی است که باعث ایجاد لکه‌های ناهموار در پوست می‌شود. این ضایعات پوستی به دلیل تجمع کراتین، پروتئینی که مو و پوست را می‌سازد، ایجاد می‌شوند.

در ادامه می‌توانید عکس انواع جوش در کودکان را مشاهده کنید.

 جوش نوزادی چقدر طول می‌کشد؟

جوش نوزادی ماندگار نیست و معمولاً طی چند هفته یا چند ماه به صورت خود به خود از بین می‌رود. در برخی موارد هم ممکن است تا یک سالگی ادامه پیدا کند. با این حال از میزان و شدت آن به تدریج کاسته می‌شود.

 چه زمانی باید برای جوش نوزاد به پزشک مراجعه کنید؟

جوش نوزادی معمولی روی صورت و بدن بسیاری از کودکان ایجاد می‌شود. اما گاهی جوش نوزادی هم می‌تواند نگران‌کننده باشد و نشانه مشکلات دیگر در بدن کودک باشد. در چنین شرایطی باید به پزشک مراجعه کنید. این موارد عبارت‌اند از:

• جوش‌ها شدید هستند یا بعد از چند هفته بهبود نمی‌یابند.
• جوش با علائم دیگری مانند تب، چرک یا قرمزی همراه است.
• جوش باعث ناراحتی یا درد در کودک می‌شود.
• در صورتی که نگران ظاهر یا سلامتی کودک خود هستید.

سؤالات متداول

سخن پایانی

در این مقاله از مجموعه ۳۰ سیب به طور کامل دربارۀ جوش روی پوست صورت و بدن نوزاد صحبت کردیم. بروز جوش صورت یکی از مسائلی است که ممکن است بسیاری از نوزادان را پس از تولد درگیر کند. برخی از این جوش‌ها تا چند روز پس از تولد از بین می‌روند. اما برخی دیگر ممکن است که حتی تا یک سال بر روی پوست باقی بمانند. آنچه که اهمیت دارد، میزان مراقبت والدین و رعایت بهداشت پوست است تا این جوش‌ها تبدیل به جوش چرکی و ملتهب نشوند و پوست کودک را بیشتر تحریک نکنند.