تشخیص زردی نوزاد امری حیاتی برای نوزادان مبتلا به زردی است، علائم زردی افزایش سطح بیلی روبین سرم، زرد رنگ شدن پوست و سفیدی چشم هستندمی شوند. بیلی روبین رنگدانه ای به رنگ نارنجی متمایل به زرد است که در نتیجه تجزیه طبیعی گلبول های قرمز خون آزاد میشوند و از کبد عبور کرده و از بدن دفع می شوند.
اکثر نوزادان سالم دارای زردی فیزیولوژیکی(طبیعی) هستند. این امر به این دلیل اتفاق می افتد که گلبول های قرمز نوزادان تازه متولد شده بیشتر از بزرگسالان است و این سلول های خونی عمر طولانی ندارند و به هنگام عبور از مویرگ ها میشکنند و تجزیه می شوند،بنابراین بیلی روبین بیشتری هنگام تجزیه آنها وارد سرم می شود.
این نوع زردی ۲-۴ روز پس از تولد نوزاد ظاهر می شود و تا ۲ هفتگی نوزاد از بین می رود زیرا بدن نوزاد تکامل لازم برای دفع بیلی روبین اضافی را پیدا می کند. بنابراین، وزاد باید تا ۷۲ ساعت پس از تولد، با معاینه بدنی از نظر زردی بررسی شود.
اکثر انواع زردی به خودی خود برطرف می شوند. اما برخی دیگر برای کاهش سطح بیلی روبین نیاز به درمان دارند، که راه های درمان زردی نوزاد متفاوت هستند. هم چنین روش های مختلفی برای تشخیص ابتلا نوزاد به زردی و میزان آن وجود دارد، که می توان از آن ها هم در بیمارستان و هم در منزل استفاده کرد. در ادامه به بررسی همه ی انواع روش های تشخیصی زردی نوزاد می پردازیم. پس با ما تا انتها مقاله همراه باشید.
تشخیص زردی با بررسی و معاینه علائم ظاهری در نوزاد:
اولین و ساده‌ترین روش تشخیص، بررسی پوست نوزاد است. زردی از صورت شروع می شود و سپس به اندام ها گسترش پیدا می کند. این بررسی علاوه بر مراکز درمانی، در منزل هم می تواند انجام شود. نوزاد خود را در شرایط نوری مناسب، ترجیحاً در نور طبیعی روز به روش زیر معاینه کنید:
با انگشت روی پوست نوزاد (مخصوصا نوک بینی یا پیشانی) کمی فشار بیاورید. اگر در جایی که فشار داده اید پوست زرد به نظر می رسد، به احتمال زیاد نوزاد شما دارای زردی است و اگر پوست خیلی زرد به نظر آید، ممکن است نوزاد دچارزردی با وخامت بیشتری باشد.
اگر نوزاد شما زردی نداشته باشد،رنگ پوست باید برای لحظه ای کمی روشن‌تر از رنگ معمولی خود یا سفید رنگ به نظر برسد.
موارد دیگری که ممکن است بررسی شوند عبارتند از:
- زرد بودن پوست شکم ، بازوها یا پاهای نوزاد شما
- سفیدی چشم نوزاد (مخصوصا در نوزادانی که رنگ پوست تیره تری دارند.)
- رنگ لثه
- رنگ مدفوع و ادرار (داشتن ادرار تیره رنگ و مدفوع بی رنگ)
- بی حال بودن و خواب آلودگی نوزاد
- مشکل بیدار شدن از خواب
- عدم تمایل به شیر خوردن
- وزن اضافه نکردن نوزاد
- توجه به علائم رفتاری نوزاد مانند گریه های بسیار بلند، آشفته یا تحریک پذیر بودن
در صورت مشاهده زردی در نقاط مختلف از پوست بدن نوزاد، به طور تقریبی و با استفاده از قانون کرامر به صورت زیر می توان میزان زردی را تخمین زد:
- زردی صورت : بیلی روبین ۵ الی ۷ میلی گرم بر دسی لیتر
- زردی تنه تا ناف(قسمت فوقانی شکم) : تقریبا ۵ الی ۱۵ میلی گرم بر دسی لیتر
- زردی تنه تا پایین شکم و ران ها : تقریبا ۱۵ میلی گرم بر دسی لیتر
- زردی کف دست و کف پا : ۱۵ الی ۲۰ میلی گرم بر دسی لیتر
تشخیص زردی با دستگاه بیلی روبینومتر:
با استفاده از یک دستگاه کوچک به نام بیلی روبینومتر، که نور را به پوست کودک شما می تاباند،میتوان میزان بیلی روبین پوستی را مشخص کرد. این دستگاه با تجزیه و تحلیل نحوه بازتاب یا جذب نور توسط پوست سطح بیلی روبین را محاسبه می کند.
این روش غیرتهاجمی بوده و استرس و اضطراب در نوزادان و والدین کاهش می دهد. میزان بیلی روبین پوستی و بیلی روبین سرمی بسیار بهم نزدیک میباشد. این دستگاه میزان بیلی روبین پوستی را سریعا در اختیار ما قرار می دهد،پس می توان درمان را هر چه سریعتر در نوزاد آغاز کرد.
از نکات مثبت این دستگاه آن است که می توان در منزل هم،برای تشخیص زردی نوزاد استفاده کرد. چنانچه با مشاهده ظاهری نوزاد زردی فراتر از صورت و چشم ها باشد، باید سطح بیلی روبین پوستی را با این روش بررسی کنیم.
تشخیص زردی با آزمایش خون:
اگر سطح بیلی روبین پوستی بالا باشد، باید با استفاده از نمونه خونی که با سوزن زدن به پاشنه پا نوزاد گرفته شده است نتیجه دقیق را بررسی کرد. نتایج حاصله از آزمایش خون کاملا دقیق است، اما می تواند باعث ایجاد درد و اضطراب در نوزاد شود.
آزمایش خون معمولاً تنها در صورتی ضروری است که نوزاد شما در ۲۴ ساعت پس از تولد دچار زردی شود، یا سطح بیلی روبین مشاهده شده به صورت ویژه ای بالا باشد.
نحوه تفسیر آزمایش خون:
عدد نرمال بیلی روبین بسته به شرایط نوزاد مانند سن حاملگی (ترم یا نارس بودن نوزاد)،وزن هنگام تولد،سن نوزاد و … متفاوت است.
لذا تفسیر آزمایش بیلی روبین نوزاد برای تشخیص زردی با توجه به شرایط نوزاد باید فقط توسط پزشک صورت گیرد.
اگر زردی نوزاد بیش از ۲ هفته طول بکشد یا نیاز به درمان وجود داشته باشد، ممکن است آزمایش خون بیشتری مورد نیاز باشد. خون مورد آزمایش قرار می گیرد تا موارد زیر بررسی شود:
- گروه خونی نوزاد (برای تشخیص ناسازگاری با گروه مادر)
- تعداد سلول های خون نوزاد
- آیا عفونت وجود دارد یا خیر!
- آیا کمبود آنزیم وجود دارد یا خیر!
تشخیص زردی با استفاده از بیلی لاین
کیت تشخیص زردی bili line راحت ترین ابزار جهت غربالگیری زردی نوزاد درمنزل توسط والدین بدون نیاز به مراجعه به مراکز درمانی و خونگیری از نوزاد می باشد. این وسیله برای تشخیص زردی نوزادان ۳ تا ۶۰ روزه مناسب است.
با استفاده از بیلی لاین میتوانید به صورت روزانه نوزاد را از نظر شدت زردی پیگیری کنید و درمان این بیماری شایع به موقع انجام شود.
نحوه استفاده از Bili line:
- برای اندازه گیری بهتر و دقیق تر زردی نوزاد ترجیحا نوزاد در معرض نور طبیعی باشد. (در روز بهتر است نزدیک به پنجره باشد)
- فضای شفاف بین نوار های رنگی را روی بینی نوزاد قرار می دهیم.
- با اندکی فشار رنگ پوست نوزاد را با رنگ نوار ها تطبیق می دهیم.
- بین نوار های ۲ و ۳ ناحیه بی خطر است و نیاز به مراجعه به مراکز درمانی نیست و از نوار ۳ به بعد ناحیه پر خطر است و باید به پزشک معالج مراجعه گردد.
- با توجه به جدول درج شده روی بیلی لاین می توان میزان دقیق زردی نوزاد را به دست آورد.
نکته مهم: بعد از استفاده از کیت بیلی لاین به هیچ عنوان آن را با الکل ضد عفونی نکنید.
مزایا بیلی لاین:
- بدون نیاز به خونگیری (غیر تهاجمی)
- قابل استفاده در منازل و کلیه مراکز درمانی که امکان نمونه گیری خون از نوزاد وجود ندارد.
- قابل اعتماد
- مقرون به صرفه
سخن پایانی
نوزادان تازه متولد شده از نظر ابتلا به زردی توسط پرستار ۲ الی ۳ بار در روز، پیش از ترخیص از بیمارستان، معاینه می شوند. این بررسی پس از ترخیص نوزاد نیز حائز اهمیت است چرا که میدانیم چند روز اول زندگی نوزاد بحرانی ترین شرایط برای ابتلا او به زردی است. پس لازم است که نوزاد ۴۸ تا ۷۲ ساعت پس از ترخیص از نظر زردی معاینه گردد.
بررسی زردی در منزل توسط والدین هم می تواند با بررسی رنگ پوست و چشم و علائم ظاهری نوزاد و حتی با ابزار های غیر تهاجمی مانند بیلی چک و یا بیلی لاین،صورت بگیرد. تنها کافیست به واکنش ها و تغییرات رفتاری و رنگ پوست نوزاد توجه داشته باشید تا قبل از بروز هرگونه عوارضی مانند آسیب مغزی ، درمان فوری انجام شود.
