پس از تولد نوزاد و با خاتمه دوران بارداری کاهش وزن در مادران آغاز می‌شود. شیردهی انرژی زیادی از بدن مادر آزاد می‌کند و موجب تسریع کاهش وزن مادر می‌شود بنابراین دوران شیردهی فرصت مناسبی برای آغاز کاهش وزن و رسیدن به تناسب اندام است. مصرف مکمل‌های لاغری یکی از روش‌هایی است که بیشتر افراد به آن روی می‌آورند و اعتقاد دارند مصرف مکمل‌های لاغری روند لاغری آنها را موفقیت آمیز می‌کند. ولی باید توجه داشت مصرف خودسرانه مکمل‌های لاغری می‌تواند عوارض زیادی به دنبال داشته باشد و اگر در دوران شیردهی ناآگاهانه از محصولات لاغری استفاده شود ممکن است سلامت مادر و کودک به خطر بیفتد. در این مقاله از سی سیب، انواع مکمل‌های لاغری و ایمن بودن آنها را در دوران شیردهی به تفصیل شرح داده‌ایم تا شما عزیزان اطلاعات کافی و جامعی درباره این محصولات داشته باشید. تا پایان این مقاله همراه ما باشید.
کاهش وزن در دوران شیردهی با قرصهای لاغری
اغلب مادران پس از زایمان تمایل زیادی به کاهش وزن و برگشت به اندام ایده‌آل پیش از بارداری دارند و در دوران شیردهی گاهی با رژیم‌های غذایی و روش‌های لاغری اشتباه سلامت خود و کودکشان را به خطر می‌اندازند. مصرف مواد غذایی و دارویی در دوران شیردهی باید با وسواس بیشتری مصرف شود زیرا نحوه تغذیه مادران و آنچه که میل می‌کنند تاثیر مستقیم بر شیر مادر دارد و در نهایت وارد بدن کودک می‌شود. برای کاهش وزن در دوران شیردهی شما نیازی به پیروی از رژیم غذایی سخت و محدود کننده ندارید ولی باید توجه کنید مواد شیمیایی، گیاهی و خوراکی که برای دوران شیردهی ممنوع هستند و بر کیفیت شما تاثیر منفی دارند محدود کنید. می‌توان گفت تقریباً هر ماده شیمیایی موجود در خون شما به شیرتان منتقل می شود و با اینکه مقادیر آنها اندک است اما می‌تواند منجر به ناراحتی گوارشی کودک، دل درد، خواب آلودگی‌های غیر عادی و یا تحریک پذیری او شود. تأثیر این مواد بر کودک شما به سن و شرایط بدن او، نوع ماده، میزان مصرف و زمان مصرف آن بستگی دارد. بنابراین برای انتخاب شیوه لاغری و مکمل‌های ویژه کاهش وزن حتما با متخصص تغذیه مشورت کنید.
انواع قرصهای لاغری براساس ترکیبات سازنده
شواهد نشان می‌دهد مصرف قرصهای لاغری در کنار رژیم غذایی مناسب و فعالیت بدنی کافی در کاهش وزن و افزایش متابولیسم بدن تاثیر مثبت دارد. ما در این مقاله انواع قرصهای لاغری براساس مواد و ترکیبات سازنده و برند سازنده را به شما معرفی می‌کنیم و ایمن بودن آنها را در دوران شیردهی بررسی می‌کنیم. توجه داشته باشید اطلاعات این مقاله توصیه به خرید و مصرف این محصولات نیست و برای کسب اطلاعات بیشتر و مجوز مصرف این قرص‌ها حتما از متخصص تغذیه راهنمایی بخواهید.
قرصهای لاغری با منشا گیاهی:
برای تهیه قرصهای لاغری با ترکیبات گیاهی از عصاره و مواد موثره گیاهان و مواد نگهدارنده استفاده می‌شود. بیشترین منابع گیاهی که در افزایش متابولیسم پایه بدن و کنترل اشتها موثر هستند شامل قهوه سبز، چای سبز، زیره سبز و سیاه، رازیانه، کرفس، میوه کامبوجیا، برخی از جلبک‌های دریایی، بهارنارنج، گریپ فروت، گیاه باباآدم، گیاه مرزنجوش، زنیان و عصاره میوه رزبری را می‌توان نام برد. مواد موثره این محصولات گیاهی موجب افزایش سوخت و ساز بدن می‌شود و برای افرادی که اشتهای کاذب دارند مناسب است.
قرصهای لاغری با منشا شیمیایی:
برخی از قرصهای لاغری موجود در بازار مانند داروهای شیمیایی فرمولاسیون آنها در کارخانه تولید کننده انجام می‌شود و آزمایشگاهی هستند. ترکیبات این داروهای لاغری براساس مرجعهای دارویی و آزمایشگاهی مشخص می‌شود و فاقد ترکیبات گیاهی هستند. در برخی از موارد نیز برای تولید این از مواد موثره گیاهی الگوبرداری می‌شود.
بررسی ایمن بودن ترکیبات لاغری در دوران شیردهی
ترکیبات سازنده قرصهای لاغری اعم از گیاهی و شیمیایی بدون عوارض نیستند و مصرف آنها در دوران بارداری ممنوع و در دوران شیردهی نیز باید حتما طبق تجویز و نظارت پزشک باشد. مواد سازنده قرصهای لاغری دستگاه گوارش، سیستم گردش خون، فعالیتهای ذهنی و جسمی را تحت تاثیر قرار می‌دهند و در اغلب موارد عوارض آنها برای دوران شیردهی هشدار دهنده است.
عوارض ترکیبات گیاهی در دوران شیردهی:
- تاثیر بر فعالیتهای مغزی و چرخه خواب و بیداری
قهوه سبز دارای کافئین و چای سبز دارای تئین است. کافئین و تئین گیرنده‌هایی بر روی سیستم عصبی دارند که موجب تحریک اعصاب و فعالیتهای ذهنی می‌شود. این دو ماده موثره متابولیسم را افزایش می‌دهند و با مکانیسم تاثیر بر سیستم عصبی و گوارشی موجب کاهش وزن می‌شوند. وجود این ترکیبات در شیر مادر موجب بی قراری، برهم خوردن ساعت خواب و بیداری، اختلال در فعالیتهای عصبی و تغییر فعالیتهای روزانه شیرخوار می‌شود بنابراین مصرف زیاد آنها در دوران شیردهی نادرست است. البته مصرف معمول چای و قهوه در طول روز و به اندازه عوارض زیادی نخواهد داشت اما وجود ماده موثره آنها در قرصهای لاغری در کنار سایر ترکیبات در دوران شیردهی مجاز نیست.
- اختلال در دستگاه گوارش و هاضمه
مواد موثره موجود در زیره سبز و سیاه، گریپ فروت، کرفس، زنیان و سایر ترکیبات گیاهی به کالری سوزی کمک می‌کند و از ذخیره قند و چربی در بدن پیشگیری می‌کند با این حال وجود آنها در شیر مادر موجب اختلال در دستگاه گوارش کودک، کاهش جذب مواد معدنی و ضعف بدن مادر می‌شود که در نهایت شیردهی را با مشکل روبرو می‌کند.
- افت قند خون و فشار خون
مصرف غلط برخی از ترکیبات گیاهی لاغرکننده مانند عصاره چای ترش، آب کرفس، قهوه و سایر ترکیبات گیاهی که قندخون و فشار خون را کنترل می‌کنند به سلامت مادر و کودک آسیب می‌زند. ترکیباتی که موجب افت یکباره قندخون و فشار خون می‌شوند موجب می‌شود مادر انرژی کافی برای شیر دادن کودک نداشته باشد و ورود این ترکیبات به شیر موجب واکنشهای منفی کودک می‌شود.
- تغییر کیفیت شیر مادر
ترکیبات گیاهی که رایحه تندی دارند مانند زیره، زنیان و مرزنجوش از طریق جذب روده‌ای وارد جریان خون و شیر مادر می‌شوند. ماده موثره این ترکیبات بو و طعم شیر مادر را تغییر می‌دهد.
عوارض ترکیبات شیمیایی در دوران شیردهی:
مکانیسم اثر ترکیبات شیمیایی و گیاهی یکسان نیست ولی هردو نوع ترکیبات در دوران شیردهی کیفیت شیر مادر را تغییر می‌دهند و عوارض گوارشی و عصبی برای شیرخوار خواهند داشت. برای مثال ماده موثره ارلیستات و زنیکال بر روی آنزیم تجزیه کننده چربی تاثیر گذاشته و آن را غیرفعال می‌کند. این ماده موثره موجب دفع چربی از بدن می‌شود. ارلیستات موجب دردهای شکمی، تهوع، سردرد احساس خستگی، تغییرات مدفوع و ادرار می‌شود. ارلیستات وزن بدن را به یکباره کاهش می‌دهد که این تغییرات ناگهانی موجب تغییر مزه شیرمادر می‌شود و شیرخوار به مرور از خوردن شیر مادر امتناع می‌کند.
معرفی قرصهای لاغری موجود در بازار
محصولات و قرصهای لاغری متنوعی در بازار موجود است. برای انتخاب مناسب‌ترین محصول باید به ترکیبات تشکیل دهنده، شرکت تولید کننده، تاریخ تولید و انقضا توجه کنید و دستور مصرف دارو را حتما مطالعه کنید. در ابتدا به معرفی محصولات گیاهی و سپس شیمیایی می‌پردازیم.
- قرصهای لاغری گیاهی
قرص لاغری مهزل:
این محصول لاغری دارای ترکیبات گیاهی مرزنجوش، زیره سیاه و سبز، نمک بوره، سداب، زنیان و لاک مغسول است. مصرف قرص لاغری مهزل پیش از غذا موجب کاهش اشتها می‌شود و خوردن آن پس از صرف غذا نیز موجب افزایش متابولیسم بدن، کاهش چربی خون و کنترل قندخون می‌شود. مصرف قرص لاغری مهزل در دوران شیردهی مناسب نیست زیرا زیره و زنیان موجود در آن طعم و بوی شیر را تغییر می‌دهد و احتمال ایجاد عوارض عصبی برای شیرخوار وجود دارد. افت ناگهانی قندخون و فشار خون نیز از عوارض این محصول است که موجب بروز مشکلات جسمی برای مادران می‌شود.
قرص لاغری گارسینیا کامبوجیا:
گارسینیا کامبوجیا نام میوه‌ای گرمسیری است و ماده موثره آن هیدروکسی سیتریک اسید نام دارد. از ماده موثره این گیاه در تهیه محصولات و قرصهای لاغری استفاده می‌شود. هیدروکسی سیتریک اسید موجب کاهش اشتها شده و از تجمع چربی در بافت چربی جلوگیری می‌کند. نظریه‌ها درباره ایمن بودن مصرف قرصهای لاغری گارسینیا کامبوجیا در دوران شیردهی دقیق و کامل نیست. اما احتمال بروز مشکلات گوارشی برای مادر و تغییر کیفیت شیر مادر وجود دارد. زیرا ماده موثره آن از طریق جریان خون وارد شیر مادر می‌شود و در نهایت به موجب مشکلات گوارشی و تغذیه‌ای برای شیرخوار می‌شود. بنابراین بهتر است تا پایان دوره شیردهی از مصرف این محصول خودداری کنید.
قرص لاغری ادیوس:
در تهیه قرص لاغری ادیوس از ماده موثره نوعی جلبک دریایی به نام فوکوس استفاده شده است. فوکوس سرعت تجزیه جربیها را در بدن افزایش می‌دهد و ترکیب این ماده موثره در قرص ادیوس به روند کاهش وزن سرعت می‌دهد. قرص لاغری ادیوس بر روی دستگاه گوارش تاثیر می‌گذارد و موجب اسهال مداوم در بدن می‌شود. مصرف قرص ادیوس در دوران شیردهی مجاز نیست و احتمال عوارض گوارشی برای مادر و شیرخوار وجود دارد.
قرص لاغری گلوریا:
ترکیبات سازنده قرص لاغری گلوریا شامل عصاره ریشه بهارنارنج، گیاه باباآدم، عصاره لوتوس هندی، عصاره هل باد و گیاه مردابی آلیسما است. مواد موثره موجود در این ترکیبات گیاهی موجب افزایش سوخت و ساز بدن، افزایش تعریق هنگام فعالیتهای بدنی، جلوگیری از انباشت چربی و کاهش جذب قند غذا می‌شود. با وجود آن که ترکیبات بکار رفته در این محصول نیز کاملا گیاهی است اما مصرف آن در دوران شیردهی ممنوع است زیرا ترکیبات موثره این محصول دارای عوارض گوارشی هستند و ورود این ترکیبات به بدن شیرخوار مجاز نیست.
قرص لاغری قهوه سبز:
ترکیب موثره موجود در قهوه کافئین نام دارد. کافئین دستگاه گوارش و اعصاب را تحت تاثیر قرار می‌دهد و برای مادران موجب تحریک پذیری اعصاب و بیخوابی می‌شود. کافئین جذب دهانی و روده‌ای دارد و از طریق شیر مادر وارد بدن شیرخوار می‌شود. بنابراین عوارض گوارشی و افزایش تحریک پذیری شیرخوار را نیز به دنبال خواهد داشت.
- محصولات لاغری شیمیایی
کپسول ونوستات:
ماده موثره این دارو ارلیستات نام دارد و موجب درد معده، اسهال و کاهش جذب ویتامین‌های غذا در مادران می‌شود. ارلیستات جذب دهانی ندارد و مقدار آن در شیر مادر قابل توجه نیست ولی کیفیت شیر مادر را تغییر می‌دهد که این تغییر برای برخی از شیرخواران حساس نامطلوب است.
متفورمین:
متفورین برای درمان دیابت تجویز می‌شود و استفاده آن برای کاهش وزن مجاز نیست. متفورمین موجب افت شدید قندخون، ضعف و بیحالی، احساس خستگی مفرط و در مواردی غش و از حال رفتن می‌شود. بنابراین مصرف این دارو در دوران شیردهی جهت لاغری اکیدا ممنوع است.
ویکتوزا:
ویکتوزا مشابه انسولین عمل می‌کند و موجب کنترل قندخون در افراد دیابتی می‌شود. افراد دیابتی که کاهش وزن آنها سرعت بسیار پایینی دارد از ویکتوزا به صورت تزریق زیرجلدی استفاده می‌کنند. تاکنون شواهدی مبنی بر وجود ویکتوزا در شیر مادر وجود نداشته با این حال مصرف این دارو در دوران شیردهی باید طبق تشخیص و دستور پزشک متخصص باشد.
ترکیبات لاغری مجاز در دوران شیردهی
اکثر محصولات لاغری عوارض گوارشی و سیستمیک دارند و در مواردی موجب اختلالات گوارشی، تحریکات عصبی، نامنظم شدن ضربان قلب و افت قند خون و فشار خون می‌شوند و مصرف آنها در دوران شیردهی برای کاهش وزن ایمن نیست. بنابراین بهتر است برای تضمین سلامت خود و شیرخوارتان از محصولات لاغری استفاده نکنید. شما می‌توانید از جایگزین‌های دیگری بجای قرصهای لاغری استفاده کنید. برای مثال دمنوش چای سبز نوشیدنی مفیدی است که به سلامت شما و کودکتان آسیب نمی‌زند و مصرف آن قبل و بعد از حرکات ورزشی به کاهش وزن شما کمک می‌کند. البته میزان مصرف چای سبز نیز باید رعایت شود و روزانه بیشتر از ۳ فنجان مصرف نکنید.
مصرف عصاره زیره و زنیان به صورت دمنوش رقیق، عرقیات یا به شکل ادویه در مواد غذایی برای بهبود هضم و پیشگیری از نفخ، پیشگیری از سردی بدن و اضافه وزن ناشی از غلبه سردی در بدن مناسب است. زیره سبز و سیاه در صورتی که به مقدار کافی و نه به شکل افراطی در دوران شیردهی استفاده شود از نفخ و مشکلات گوارشی مادر جلوگیری می‌کند، متابولیسم بدن را افزایش می‌دهد و از کولیک و دل پیچه شیرخوار نیز پیشگیری می‌کند.
سخن آخر
استفاده از مکمل‌های لاغری برای کمک به کاهش وزن روشی مرسوم است که در برخی از مواقع توسط مشاوران تغذیه نیز پیشنهاد می‌شود. با وجود تاثیر مثبت مکمل‌های لاغری، مصرف این ترکیبات در دوران شیردهی باید حتما تحت نظر پزشک باشد زیرا مواد تشکیل دهنده این محصولات احتمال عوارض جسمی برای مادر و شیرخوار را افزایش می‌دهند و موجب می‌شود شیرخوار از تغذیه شیرمادر امتناع کند.
