جفت عضوی است که در زمان بارداری ایجاد میشود و در هنگام زایمان هم باید به صورت کامل از بدن مادر خارج شود. در برخی موارد مشکلاتی رخ می‌دهد که خارج کردن جفت به سادگی انجام نمی‌شود. یکی از این مشکلات، چسبندگی جفت نام دارد. این مشکل به دلایل مختلفی رخ می‌دهد و می‌تواند عوارض جدی داشته باشد. در این مقاله از سی سیب به بررسی چیستی این عارضه می‌پردازیم و نحوه درمان آن را توضیح می‌دهیم. با ادامه این مطلب ما را همراهی کنید.
چسبندگی جفت چیست؟
جفت عضوی است که در دوران بارداری در داخل رحم ایجاد میشود و اکسیژن و تغذیه کودک را تأمین می‌کند. همچنین مواد زائد را از خون نوزاد خارج می‌کند. جفت از طریق بند ناف به نوزاد متصل میشود. به طور معمول، جفت به قسمت بالایی یا کناری رحم می‌چسبد و در اکثر بارداری‌ها جفت پس از زایمان به راحتی از دیواره رحم جدا میشود. در برخی موارد، جفت در بخش نامناسبی رشد می‌کند یا بیش از حد به دیواره رحم می‌چسبد. به این اختلال چسبندگی جفت گفته میشود.
چه عواملی بر سلامت جفت تاثیر می‌گذارند؟
عوامل مختلفی می‌تواند روی سلامت جفت در زمان بارداری اثر بگذارند. با این حال، دقیقا مشخص نیست که چه چیزی باعث بروز این مشکل میشود. در ادامه به این موارد اشاره می‌کنیم.
- سن مادر: سن مادر می‌تواند روی این مورد اثر بگذارد. برخی از مشکلات مربوط به جفت در مادرانی که بیش از ۳۵-۴۰ سال سن دارند، شایع‌تر است.
- پاره شدن کیسه آب: جنین قبل از به دنیا آمدن در کیسه‌ای قرار دارد که با مایع آمنیوتیک پر شده است. ممکن است کیسه قبل از شروع زایمان پاره شود. این امر می‌تواند روی جفت اثر بگذارد.
- فشار خون بالا: فشار خون بالا هم می‌تواند روی جفت اثر منفی بگذارد.
- بارداری دوقلو یا چندقلو: این امر هم می‌تواند موجب بروز مشکلاتی شود.
- اختلال لخته شدن خون: هر اختلالی که روی لخته شدن خون اثر می‌گذارد، می‌تواند روی جفت تاثیر منفی بگذارد.
- جراحی رحم: اگر از قبل رحم خود را جراحی کرده باشید، ممکن است مشکلاتی برای جفت ایجاد شود. به عنوان مثال، اگر سزارین انجام داده باشید یا برای برداشتن فیبروم عمل کرده باشید. هر چه تعداد سزارین در زنان بیشتر باشد، خطرات این چنینی هم افزایش می‌یابد. با توجه به پژوهشی که در آمریکا انجام شده است، ۶۰ درصد زنانی که دچار این عارضه می‌شوند، افرادی هستند که بیش از یک بار سزارین انجام داده‌اند.
- وجود مشکلاتی در جفت در بارداری قبلی: اگر در بارداری قبلی خود مشکلاتی در زمینه جفت داشته بودید، ممکن است در این بارداری هم دچار اختلالاتی شوید.
- مصرف مواد: برخی از مشکلات مربوط به جفت در مادران سیگاری یا مصرف‌کننده کوکائین بیشتر دیده میشود.
- اختلال در ترکیب سازنده رحم: ممکن است پوشش رحم دارای سطوح بالایی از آلفا فتوپروتئین باشد. این پروتئین توسط نوزاد تولید میشود و در خون مادر هم قابل تشخیص است. این مشکلات هم اصولا بر اثر جای زخمی که از جراحی‌های قبلی روی رحم ایجاد شده است، به وجود می‌آیند.
- جفت سرراهی: زنان بارداری که جفت آن‌ها به طور جزئی یا کامل دهانه رحم را می‌پوشاند هم بیشتر در معرض خطر این مشکل قرار دارند. به این حالت جفت سرراهی گفته میشود.
انواع چسبندگی جفت
این مشکل به سه دسته تقسیم میشود. این تقسیم‌بندی بر اساس شدت چسبیدن جفت به دیواره رحم تعیین میشود.
- جفت آکرتا: در این حالت جفت عمیقا به دیواره رحم می‌چسبد اما به عضله رحم نفوذ نمی‌کند. این مورد از باقی موارد شایع‌تر است و تقریبا ۷۵ درصد زنانی که دچار این مشکل می‌شوند، جفت آکرتا دارند. جفت آکرتا از هر ۵۳۳ بارداری در یک مورد اتفاق می‌افتد. این مشکل می‌تواند منجر به خونریزی واژینال پس از زایمان شود. این مشکل می‌تواند جلوی لخته شدن خون را بگیرد و خونریزی به صورت مداوم ادامه پیدا کند. در نهایت هم منجر به نارسایی کلیه و ریه شود. همچنین منجر به زایمان زودرس میشود.
- جفت اینکرتا: در این حالت جفت آن قدر به دیواره رحم می‌چسبد که به عضله آن نفوذ پیدا می‌کند. تقریبا ۱۵ درصد زنانی که دچار این مشکل می‌شوند، جفت اینکرتا دارند.
- جفت پرکرتا: در این حالت جفت از دیواره رحم خارج میشود و به اندام‌های دیگر مانند مثانه متصل میشود. این حالت بسیار نادر است و تقریبا ۵ درصد زنانی که دچار این مشکل می‌شوند، به جفت پرکرتا مبتلا می‌شوند.
نحوه تشخیص چسبندگی رحم
در گذشته، این مشکل اغلب پس از زایمان تشخیص داد ه می‌شد اما اکنون با پیشرفت تکنولوژی می‌توان برخی از موارد را تشخیص داد. برای تشخیص این مشکل روش‌های مختلفی وجود دارد. اصولا از سونوگرافی یا ام آر آی برای بررسی سطح بالای آلفا-فتوپروتئین استفاده میشود. البته باید چندین فاکتور را برای تشخیص در نظر گرفت و از آزمایش‌های مختلفی برای آن استفاده کرد. معمولاً می‌توان اختلالات مربوط به جفت را با سونوگرافی و در سه ماهه دوم بارداری یعنی هفته ۱۸ الی ۲۰، تشخیص داد. اگر سونوگرافی چیزی نشان ندهد و نامشخص باشد، از MRI استفاده میشود.
عوارض و خطرات چسبندگی جفت
این مشکل می‌تواند عوارض و خطرات مختلفی هم برای مادر و هم برای نوزاد داشته باشد.
عوارض و خطرات این عارضه برای نوزاد
وقتی پزشک جفت آکرتا، پرکرتا یا جفت سرراهی را تشخیص دهد، زایمان زودرس را برای به دنیا آوردن کودک تجویز خواهد کرد. ممکن است زایمان در هفته‌های ۳۴ الی ۳۷ بارداری انجام شود. این یعنی زایمان حدود ۳ الی ۶ هفته زودتر انجام میشود. تعیین وقت زایمان به شدت جفت آکرتا بستگی دارد.
نوزادانی که در این زمان به دنیا می‌آیند اغلب در بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان بستری می‌شوند؛ اما در مجموع به دنیا آمدن در این زمان مشکل آن چنانی را ایجاد نمی‌کند. خود جفت آکرتا برای نوزاد مشکل‌ساز نیست بلکه عوارض آن همانند خونریزی شدید، می‌تواند روی مادر و به طبع روی نوزاد اثر منفی بگذارد.
عوارض و خطرات این مشکل برای مادر
ممکن است این مشکل موجب خونریزی شدید شود. مخصوصا زمانی که پزشک برای برداشتن آن اقدام می‌کند. اگر این خونریزی با دقت مدیریت و درمان نشود، می‌تواند زندگی جان مادر را به خطر بیندازد. گاهی خونریزی آن قدر شدید است که باید به مادر خون تزریق شود.
در صورت بروز این عارضه، ممکن است مادر نتواند به صورت طبیعی زایمان کند. زنانی که زایمان طبیعی دارند، ممکن است برای جدا کردن جفت و کنترل خونریزی نیاز به جراحی‌های تخصصی داشته باشند. اگر این مشکل قبل از زایمان تشخیص داده شود، پزشک برای به دنیا آوردن نوزاد عمل سزارین را توصیه می‌کند.
در موارد حساس برای پایان دادن به خونریزی و برداشتن جفت، باید رحم مادر خارج شود. به عمل برداشتن رحم، هیسترکتومی گفته میشود. سایر عوارض این مشکل را در ادامه نام می‌بریم:
- مشکلات لخته شدن خون یا انعقاد درون رگی منتشر
- نارسایی ریه یا سندرم دیسترس تنفسی بزرگسالان
- نارسایی کلیه
هیسترکتومی هم مانند سایر جراحی‌ها می‌تواند عوارضی داشته باشد:
- واکنش بدن به بیهوشی
- لخته شدن خون
- عفونی شدن زخم‌ها
- افزایش خونریزی
- اگر جفت به سایر اندام‌ها چسبیده باشد، به آن‌ها هم آسیب وارد میشود.
نحوه درمان چسبندگی جفت
جفت‌های آکرتا با یکدیگر تفاوت دارند. در دوران بارداری هم قابل درمان نیستند. موارد شدید این نوع جفت با جراحی درمان میشود. اول پزشکان با انجام عمل سزارین کودک را به دنیا می‌آورند. سپس ممکن است نیاز باشد تمام یا بخشی از رحم را خارج کنند. علت این امر هم جلوگیری از خونریزی شدید است؛ زیرا حتی اگر بخش کوچکی از جفت در رحم باقی بماند، موجب خونریزی میشود.
زمان زایمان زودرس هم با آزمایش آمنیوسنتز مشخص میشود. با این آزمایش می‌توان مشخص کرد بهترین زمان زایمان سزارین چه موقع است؛ زیرا باید رشد ریه‌های کودک بررسی شود و ریه‌های او به اندازه کافی رشد کرده باشند. در برخی موارد ممکن است برای تسریع رشد ریه‌ها و سایر اندام‌های کودک به مادر کورتیکواستروئیدها داده شود.
در برخی موارد که زنان می‌خواهند دوباره باردار شوند، جراحی روی آن‌ها صورت می‌گیرد که قسمت زیادی از جفت را در رحم باقی می‌گذارد. این روش عوارض زیادی دارد. اگر خونریزی واژینال پس از آن ادامه داشته باشد، باید رحم را خارج کرد. در برخی موارد هم بدن عفونی میشود. باردار شدن پس از انجام این روش بسیار دشوار خواهد بود. حتی ممکن است منجر به سقط جنین، زایمان زودرس یا بروز مجدد این مشکل شود. بهتر است از پزشک خود بخواهید تا تمامی روش‌های پیشرو را برای شما توضیح دهد و در نهایت با توجه به شرایط فردی شما بهترین گزینه انتخاب شود.
نکات تکمیلی در مورد جفت آکرتا
ممکن است شنیده باشید که زنان مبتلا به جفت آکرتا در طول زایمان دچار خونریزی می‌شوند. مطمئنا آن‌ها در معرض خطر خونریزی هستند و به مراقبت‌های تخصصی نیاز دارند اما این مشکل در شرایط مختلفی رخ می‌دهد و ممکن است هر زنی خونریزی نداشته باشد. احتمال و میزان خونریزی به شرایط هر فرد بستگی دارد. اصولا خونریزی‌های دوران بارداری مربوط به جفت سرراهی هستند تا آکرتا. اگر جفت آکرتا از نوع جفت سرراهی نباشد، احتمال خونریزی کمتر خواهد بود.
انجام هیسترکتومی هم همیشه لازم نیست. اگر جفت بزرگ باشد، این روش راه حل مناسبی برای درمان است اما جفت‌های کوچک یا کانونی نیازی به عمل هیسترکتومی ندارند.
در صورت بروز این مشکل بهتر است زایمان به صورت سزارین انجام شود. با این حال، در برخی موارد می‌توان کودک را به صورت طبیعی به دنیا آورد. تصمیم‌گیری در مورد نوع زایمان باید با توجه به شرایط مادر، کودک و جفت انجام شود. به عنوان مثال، اگر جفت آکرتا از نوع سرراهی باشد، باید حتما عمل سزارین انجام شود. حتی اگر جفت سرراهی از نوع آکرتا هم نباشد، باز هم باید کودک را با عمل سزارین به دنیا آورد.
نکته دیگر این است که جفت آکرتا قابل پیشگیری نیست. مخصوصا زمانی که در گذشته عمل سزارین انجام داده باشید یا جفت بارداری قبلی از نوع سرراهی بوده باشد.
کلام آخر
اگر چسبندگی جفت به درستی تشخیص داده و درمان شود، مادر کاملا بهبود می‌یابد و این مشکل، عارضه‌ای برای او نخواهد داشت. اگر رحم را خارج کنند، زن دیگر نمی‌تواند بچه‌دار شود. اگر هم رحم را خارج نکنند، برای بارداری مجدد حتما باید مشورت‌های لازم با پزشک انجام شود. آیا شما هم دچار این عارضه شده‌اید؟ تجربه شما در این زمینه چیست؟ لطفاً نظرات و پیشنهادات خود را در بخش دیدگاه با ما در میان بگذارید.
۱۰ دیدگاه. Leave new
سلام
من دوازده هفته هستم و دکتر تشخیص اکرتا داده و میگن باید ختم بارداری انجام بشه آیا با وجود اینکه هفته پایین هستم امکان درآوردن رحم هست یا نه؟ چقدر امکان داره
لطفا راهنماییم کنید و جوابم رو بدید خیلی نگرانم
سلام باید باید ختم بارداری انجام بشه تا ضرری به شما نرسه.این موضوع به صلاحدید پزشک برمیگرده.
سلام من هفته ۳۶ هستم ودکتر تشخیص چسبندگی جفت از نوع گرید ۱ داده ایااین مقدار چسبندگی باعث خونریری شدید مبشه؟؟
سلام . احتمالش هست ولی نگران نباشید . در صورت خونریزی سریعا برای شما دارو تجویز میشود .
سلام من هفته ۲۷هستم دکتر گفت چسبندگی جفت داری ختم بارداری رو هفته ۳۴داده چقدر خطر ناک احتمال کما مرگ هست
سلام . لطفا نگران نباشید . بسته به میزان چسبندگی عوارض مختلف است ولی تمام تشخیص ها باید توسط پزشک متخصص زنان صورت گیرد .
سلام من هفته ۲۹ بارداری هستم در زایمان قبلیم جفت چسبیده بود برای تشخیص چسبندگی در این بارداری در چه هفته ای باید سونو برم
سلام . باید تقریبا از ۱۸ هفته میتوانید سونوگرافی انجام دهید . اما یک سونوگرافی در اواخر بارداری نیز مورد نیاز است
سلام خسته نباشین
ببخشین من هفته بیست ونه بارداری هستم
سنو گرافی تشخیص چسبندگی جفت دادن به اندازه ۲۰میل که میشه دوسانت در یک سوم قسمت تحتانی
چسبندگی اکرتال
گفتن الان سطحی هستش
درضمن دوتا سزارین هم‌قبل داشتم
میخواستم بپرسم که این مقدار خطرناکه احتمال خون ریزی خیلی شدید وبرداشتن رحم هست
سلام . میزان چسبندگی فعلی کم هست ولی در اینباره باید حتما با پزشک متخصص زنان جراح خود صحبت کنید