همه چیز درباره هفته بیستم بارداری

زمان مطالعه: ۷ دقیقه

هفته بیستم بارداری نیمه راه است. یک دوره کامل بارداری ۴۰ هفته است. کم کم ماه پنجم بارداری به پایان می‌رسد. جنین نیز همچنان در حال تغییر و تکامل یافتن است. با رشد جنین تغییراتی در بدن مادر رخ می‌دهد و شکم بزرگ‌تر می‌شود. بزرگ‌تر شدن شکم می‌تواند مشکلاتی را برای مادر ایجاد کند. اکنون خوابیدن، راه رفتن، برخاستن و… سخت‌تر می‌شود. اگر برایتان این سوال پیش آمده است که جنین در این هفته چه تغییراتی می‌کند، بدن مادر دچار چه تغییراتی می‌شود و مادر چه علائمی در این زمان خواهد داشت، با ادامه این مقاله ما را همراهی کنید.

رشد و تکامل جنین در هفته بیستم بارداری

طول جنین (از سر تا پایین باسن) حدود ۱۷ سانتی‌متر است و قد کامل او حدود ۲۴.۳ سانتی‌متر است. وزن او حدود ۳۳۰ گرم است. سیستم تولید مثل کودک تا این هفته به طور قابل توجهی تکامل یافته است. رشد سلول‌های تخمک انسان مدت‌ها قبل از تولد شروع می‌شود. در حدود هفته بیستم تعداد تخمک‌ها در تخمدان‌ها به اوج خود می‌رسد و حدود ۶ تا ۷ میلیون تخمک در این زمان وجود دارد. این تعداد از این مرحله به بعد کاهش می‌یابد و در طول زندگی کمتر هم می‌شود. این در حالی است که در جنین مذکر بیضه‌ها هنوز در شکم هستند و کم کم به ناحیه اینگوینال (کشاله ران) می‌روند. بیضه‌ها معمولاً تا سه ماهه سوم وارد کیسه بیضه نمی‌شوند.

از هفته‌های قبل لایه محافظی روی بدن نوزاد ایجاد شده است که ورنیکس نام دارد. این لایه همچنان روی پوست وجود دارد. فولیکول‌های مو در این هفته بلندتر می‌شوند. غدد عرق اکرین شروع به شکل گرفتن می‌کنند. کیسه صفرا هم در این زمان صفرا تولید می‌کند و به هضم غذا کمک می‌کند. ممکن است وقتی جنین را در اسکن ببینید فکر کنید چقدر لاغر است. علت این امر هم آن است که هنوز چربی جنین به اندازه کافی رشد نکرده است. ناخن‌ها در این هفته در حال رشد هستند. به لطف لانوگو (موی ظریف و روشن) و ورنیکس (ماده‌ای لطیف و سفید) که بدن کودک را می‌پوشانند، پوست ظریف کودک در برابر مایع آمنیوتیک محافظت می‌شود.

سونوگرافی هفته بیستم بارداری

اگر سونوگرافی اواسط بارداری خود را انجام نداده‌اید، معمولاً در این هفته باید برای انجام این کار به پزشک مراجعه کنید. این اسکن در هفته‌های ۱۸ الی ۲۲ انجام می‌شود. جنسیت کودک خود را هم می‌توانید از پزشک بپرسید. حفره‌های قلب، کلیه‌ها، نیمکره مغز و اندام‌های جنسی در این سونوگرافی قابل‌مشاهده هستند. پزشک رشد جنین و نحوه تکامل او را بررسی خواهد کرد تا مطمئن شود همه چیز به درستی پیش می‌رود. اگر دوقلو باردار باشید، پزشک اندازه سر کودکان را بررسی می‌کند تا ببیند آن‌ها یکسان هستند یا خیر. اگر یکسان نباشد، اندازه‌گیری‌های دیگری را انجام می‌دهد تا مطمئن شود که هیچ کدام از دوقلوها مشکلی ندارند.

بدن و شکم مادر در هفته بیستم بارداری

با شروع هفته بیستم، پزشک شما در هر ویزیت قد فوندال را اندازه می‌گیرد. منظور از این اصطلاح، ارتفاع استخوان شرمگاهی تا بالای رحم مادر است. ارتفاع این بخش با هفته بارداری مادر باید مطابقت داشته باشد. به عنوان مثال، این اندازه در هفته بستم حاملگی باید حدود ۱۸ الی ۲۲ سانتی‌متر باشد. این اندازه باید در هر هفته حدود یک سانتی‌متر افزایش پیدا کند. کوتاه یا بلندتر بودن ارتفاع فوندال می‌تواند نشانه وجود بیماری بارداری باشد؛ مثلا ممکن است فرد دچار دیابت بارداری شده باشد یا مشکل رشد یا بریج برای نوزاد وجود داشته باشد. اگر اندازه درست نباشد، تست‌ها و آزمایش‌های بیشتری باید انجام شود. اکنون فضای بیشتری در شکم ایجاد شده است تا جنین بتواند راحت تکان بخورد. رحم بزرگ‌تر شده است و از لگن خارج شده است. با این حال هنوز زمان زیادی لازم است تا کودک در وضعیت زایمان (سر به سمت پایین) قرار بگیرد. این وضعیت در سه ماهه سوم ایجاد می‌شود.

مادر در این هفته هم افزایش وزن خواهد داشت. احتمالاً تا کنون حدود ۵ کیلوگرم به وزن مادر اضافه شده است. مادر باید هر هفته حدود نیم تا یک کیلو وزن اضافه کند. با این حال همه چیز به شاخص توده بدنی یا BMI مادر برمی‌گردد. در ادامه میزان افزایش وزن دوران بارداری را با توجه به شاخص توده بدنی می‌آوریم:

• شاخص توده بدنی طبیعی: ۱۱ الی ۱۵ کیلوگرم
• شاخص توده بدنی بالا: ۷ الی ۱۲ کیلوگرم
• شاخص توده بدنی پایین: ۱۳ الی ۱۸ کیلوگرم

مسلماً افزایش وزن زنانی که دوقلو باردار هستند به گونه‌ای دیگر باید باشد. به زنانی که دو قلو باردار هستند توصیه می‌شود تا یک کیلو در هفته وزن اضافه کنند. در مجموع پیشنهاد می‌شود (در صورتی که BMI مادر طبیعی است) مادری که دوقلو باردار است بین ۱۵ الی ۲۰ کیلو وزن اضافه کنند. افزایش وزن باید تدریجی باشد.

علائم بارداری در هفته بیستم

احتمالاً در این هفته حال روحی و جسمانی بهتری دارید. افزایش هورمون‌های استروژن و پروژسترون باعث می‌شود تا حالات جدیدی را تجربه کنید. ممکن است با تورم، سوزش سر دل، گرفتگی عضلات پا و… مواجه شوید. شما در میانه راه هستید و با صبر بیشتر می‌توانید به زودی کودک خود را در آغوش بگیرید. در این بخش به بررسی علائم و نشانه‌های بارداری در هفته بیستم می‌پردازیم.

• ترشحات واژن

ترشحات واژن تا زمان زایمان ادامه دارد و حتی ممکن است بیشتر هم شود. ترشحات واژن نتیجه افزایش هورمون‌ها است. اگر این ترشحات زرد، سبز، صورتی رنگ یا بدبو هستند، حتماً به پزشک خود اطلاع دهید.

• گرفتگی عضلات پا

گرفتگی عضلات پا از دیگر علائم این دوران است. با انجام حرکات کششی منظم و نوشیدن مقدار زیادی آب می‌توانید از شدت گرفتگی عضلات پا بکاهید.

• سوزش سر دل و سوء هاضمه

با بزرگ شدن جنین سیستم گوارش شما بیشتر از پیش تحت تاثیر قرار می‌گیرد. اگر سوزش سر دل دارید یا دچار ناراحتی معده شده‌اید، مراقبت تغذیه خود باشید. غذاهای اسیدی و تند می‌توانند باعث ناراحتی‌های شکمی شوند.

• انرژی بالا

افزایش انرژی و میل جنسی هم از دیگر نشانه‌های این هفته است. از این فرصت خوب استفاده کنید؛ زیرا در سه ماهه سوم خستگی بیشتری را احساس خواهید کرد.

• تورم

تورم دست و پا هم نشانه طبیعی دیگری است. البته در صورتی که تورم خفیف باشد و مشکل خاصی را ایجاد نکند. علاوه بر این، تورم باید پس از زایمان کاهش پیدا کند. اگر با تورم شدید و ناگهانی مواجه شدید، حتماً به پزشک اطلاع دهید. برای کاهش تورم باید آب فراوان بنوشید و زیاد روی پا نباشید. علاوه بر این، بیشتر استراحت کنید و پاهای خود را به گونه‌ای قرار دهید که از بدن بالاتر باشد.

• تنگی نفس

با بزرگ شدن رحم به ریه‌ها فشار وارد می‌شود. همین امر موجب تنگی نفس می‌شود. در صورت بارداری دو یا چند قلو میزان تنگی نفس بیشتر هم می‌شود. در صورتی که دچار تنگی نفس شدید، بنشینید و استراحت کنید.

• افزایش وزن

افزایش وزن هم از نشانه‌های بارز بارداری است. میزان افزایش وزن به شاخص توده بدنی شما ربط دارد. به طور کلی زن باردار می‌تواند هفته‌ای نیم تا یک کیلو وزن اضافه کند. البته بدن هر کسی متفاوت است و این افزایش وزن صرفاً ناشی از جذب کالری بیشتر نیست. در صورت وجود هر گونه نگرانی درباره افزایش یا کاهش وزن، با پزشک خود مشورت کنید.

• بیرون زدن ناف

این مورد ممکن است برای همه رخ ندهد اما برخی از زنان با بزرگ‌تر شدن شکم، متوجه آن می‌شوند. هر چه شکم بزرگ‌تر می‌شود ناف بیشتر بیرون میزند. این مسئله موقتی است و معمولاً پس از زایمان رفع می‌شود. با این حال، ممکن است در برخی از افراد اثر آن باقی بماند.

نکات و توصیه‌های لازم در هفته بیستم بارداری

سلامت و تندرستی مادر و جنین باید در اولویت هر چیزی قرار بگیرد. با رعایت برخی از نکات و دستورالعمل‌ها می‌توان از سختی‌های بارداری کاست. علاوه بر این، ممکن است مسئله خفیفی رخ بدهد که با راهکاری ساده برطرف شود. در نتیجه، دانش و آگاهی مادر در این زمینه مهم است. در ادامه نکات و توصیه‌های مهم این هفته را بررسی می‌کنیم.

از انرژی خود استفاده کنید

همان طور که پیشتر اشاره کردیم اکثر زنان در این زمان انرژی زیاد دارند. بهتر است از این فرصت استفاده کنید و تحقیقات خود را در زمینه پیدا کردن پزشک اطفال، نحوه زایمان، انتخاب بیمارستان و… انجام دهید. همچنین می‌توانید خریدهای لازم برای کودک را کم کم انجام دهید. در عین حال خوب بخوابید و خود را خسته نکنید.

از خوابیدن به پشت خودداری کنید

شما نباید از این به بعد به پشت بخوابید. رحم و جنین در این زمان به اندازه‌ای بزرگ شده‌اند که می‌توانند به اندام‌های شکمی، ستون فقرات و رگ‌های خونی اصلی بدن شما فشار وارد کنند. این فشار می‌تواند بر گردش خون شما اثر منفی بگذارد و جریان خون را به قلب شما کاهش دهد. همین امر باعث کاهش فشار خون می‌شود. یک رگ خونی بزرگ در امتداد سمت راست ستون فقرات شما وجود دارد که مسئول بازگشت خون از نیمه پایین بدن به قلب است. این رگ نباید تحت فشار قرار بگیرد.

فتق ناف

همان طور که گفتیم بیرون زدن ناف در دوران بارداری طبیعی است. با این حال برخی از بیرون‌زدگی‌ها می‌تواند نشانه فتق باشد. فتق زمانی رخ می‌دهد که یک اندام داخلی از سوراخی که در عضله ایجاد شده است، بیرون بزند. با توجه به فشار رحم به شکم، امکان دارد این اتفاق در دوران حاملگی بیفتد. فتق ناف می‌تواند کوچک و بدون علامت یا بزرگ و دردناک باشد. روش‌های مختلفی برای درمان وجود دارد. انتخاب شیوه درمان بستگی به وضعیت و علائم مادر دارد. گاهی برای درمان باید تا پس از زایمان صبر کنید. ممکن است پزشک پس از بررسی شرایط مادر، جراحی را توصیه کند. اگر متوجه برآمدگی نرمی در اطراف ناف خود شدید و این قسمت بیرون زده درد می‌کند، حتماً به پزشک خود اطلاع دهید. فتق معمولاً نگرانی خاصی را ایجاد نمی‌کند ولی با این حال باید حتماً درمان شود؛ زیرا در صورت عدم درمان ممکن است مشکلات جدی‌تری رخ بدهد.

سخن آخر

در این مقاله از سی سیب به بررسی هفته بیستم بارداری پرداختیم. شما و جنین نیمی از راه را آمده‌اید. اکنون می‌توانید کمی نفس راحت بکشید و از حرکت کردن کودک خود لذت ببرید. درست است که در این زمان از شدت خستگی، حالت تهوع و… شما کاسته شده است اما نباید به خود فشار بیاورید. باید خوب استراحت کنید و تغذیه سالم داشته باشید. نظر شما در این باره چیست؟ لطفا تجربیات و پیشنهادات خود را در بخش دیدگاه با ما در میان بگذارید.