سایدبار

همه چیز درباره اندازه طبیعی دور سر نوزاد و اهمیت آن

زمان مطالعه: ۵ دقیقه

اندازه دور سر نوزاد در بدو تولد و در ۶ ماهه نخست رشد سالم و تکامل مغزی کودک را نشان می‌دهد. پس از تولد نوزاد و در ویزیت‌های پس از زایمان پزشک اطفال جنبه‌های مختلف مربوط به رشد و تکامل کودک شما را اندازه‌گیری و یادداشت می‌کند. مشخصات رشد شامل وزن کردن کودک، بررسی  قد و اندازه گیری دور سر او خواهد بود. با ثبت این موارد، پزشک کودک شما می‌تواند ارزیابی کند که آیا رشد کودک شما رضایت بخش است و علائم غیرطبیعی وجود دارد یا خیر؟.  

طبیعی بودن اندازه دور سر یکی از فاکتورهای مهم رشد کودک به شمار می‌آید. عوامل ژنتیکی، کیفیت دوران بارداری و عوامل محیطی در تکامل مغزی جنین موثر است. در این مقاله از سایت سی سیب ویژگی‌های طبیعی دور سر نوزاد در بدو تولد را مورد مطالعه و بررسی قرار داده‌ایم و اطلاعات مفیدی درباره این موضوع برای والدین عزیز ارائه می‌دهیم.  شما را به خواندن این مقاله دعوت می‌کنیم. 

چه اندازه‌گیری‌هایی در بدو تولد نوزاد انجام می‌شود؟

اینفوگرافی میکروسفالی در نوزادان

مشخصات جسمی نوزاد مانند وزن، قد و دور سر در بدو تولد توسط پرستار انجام و با اعداد استاندارد مقایسه می‌شود تا از سلامت نوزاد اطمینان حاصل شود. اندازه قد نوزاد از بالای سر تا پاشنه یک پا نیز در بدو تولد اندازه گرفته می‌شود و متوسط طول نوزادان حدود ۵۰ سانتی متر است. اندازه دور سر و قد نوزاد برحسب سانتی‌متر محاسبه می‌شوند.

مشخصات طبیعی دور سر نوزاد در بدو تولد

در ابتدا ناحیه‌ای که به عنوان دور سر نوزاد شناخته می‌شود را شرح می‌دهیم و در ادامه مشخصات طبیعی دور سر و اختلالات آن را بررسی می‌کنیم.

اندازه طبیعی دور سر نوزاد و اندازگیری با متر

دور سر چیست؟

فاصله وسط پیشانی کودک و دورترین قسمت پشت سر (برجسته ترین قست سر)  به عنوان دور سر شناخته می‌شود. برای اندازه‌گیری این ناحیه از متر نواری استفاده می‌شود و روشی بدون درد است. بیشتر نوزادان هنگام اندازه گیری دور سر واکنش منفی دارند و سر و صدا می‌کنند که این امر باعث می‌شود پزشک نتواند با یک بار اقدام به اندازه گیری دقیق کند. سپس اندازه گیری به دست آمده با نمودار رشد مقایسه می‌شود. این محاسبات به پزشک شما کمک می‌کند تا تشخیص دهد که کودک شما در کدام صدک قرار دارد. 

دور سر طبیعی نوزاد

نوزاد کامل

دور سر نوزادی که ۹ ماهه متولد می‌شود در هنگام تولد حدود۳۵ – ۳۴.۹ سانتی متر است. این عدد در حدود یک ماهگی تا ۳۸.۱ سانتی متر می‌رسد. البته این عدد با توجه به عواملی مانند وراثت نیز می‌تواند متفاوت باشد. 

سر کودک شما در ۴ ماه اول پس از تولد با سرعت بالایی نسبت به هر زمان دیگری رشد می‌کند. این بالا بودن سرعت رشد به دلیل رشد سریع مغز است. عواملی مانند وراثت نیز می‌تواند بر اندازه سر کودک شما تأثیر بگذارد. 

نوزاد نارس

نوزادی که قبل از ۳۷ هفته بارداری به دنیا بیاید اصطلاحا نارس گفته می‌شود و اندازه‌های جسمی متفاوتی با نوزاد کامل دارد. اندازه دور سر نوزادان نارس معمولا بین ۳۱ تا ۳۳ سانتی متر است. البته این اندازه با توجه به سن نوزاد می تواند کمتر هم باشد.

اندازه دور سر نوزاد نارس

اهمیت اندازه‌گیری دور سر نوزاد

رشد طبیعی سر نوزاد در ۶ ماهه اول نشان دهنده تکامل طبیعی مغز و جمجمه او است بنابراین توجه به رشد سر نوزاد ضروری است. اندازه‌گیری دور سر راهی آسان برای تشخیص مشکلات مغزی است. به عنوان مثال، اگر اندازه سر خیلی سریع رشد کند می تواند نشانه هیدروسفالی یا وجود مایع مغزی باشد. اگر رشد سر خیلی آهسته باشد می‌تواند نشانه میکروسفالی یا کوچکتر بودن سر نسبت به حالت طبیعی باشد. اگر مغز در دوران بارداری به درستی رشد نکند احتمال بروز میکروسفالی وجود دارد. میکروسفالی موجب کاهش شنوایی، کاهش بینایی و تشنج می‌شود. 

اندازه دور سر و ارتباط آن با رشد نوزاد

دلایل میکروسفالی کودکان

  • استفاده از داروهای ممنوع شده در دوران بارداری(مسمومیت دارویی) 
  • اکسیژن رسانی ضعیف هنگام زایمان 
  • تابش پرتو ایکس بر جنین
  • علل ژنتیکی و اختلالات کروموزومی
  • سوء تغذیه مادران در دوران بارداری
  • عفونتهای رحمی مادر در دوران بارداری 
  • جوش خوردن سریع و پیش از موعد استخوانهای جمجمه کودک(کرانیوسینوستوز)

دلایل ماکروسفالی کودکان

  • اختلال عملکرد غده تیروئید (کم کاری تیروئید)
  • بیماری‌های استخوانی 
  • مصرف داروها و مواد ممنوع در دوران بارداری
  • عفونت مغزی
  • احتباس مایع داخل مغزی
  • آبسه مغزی
  • تومور مغزی 
  • خونریزی مغزی 
  • اختلالات ژنتیکی
  • مسمومیت توسط ویتامین دی و آ

بیشتر بخوانید

ماکروسفالی و میکروسفالی در نوزادان

اندازه دور سر بسیاری از نوزادان در چند روز یا هفته اول پس از تولد کمی کمتر از ایده آل به نظر می‌رسند. اندازه ظاهری دور سر و شکل آن به تدریج زیبا و کامل‌تر خواهد شد. نحوه تولد نیز بر شکل ظاهری سر تاثیر می‌گذارد. شکل نامنظم سر که ظاهرا طبیعی نیست و با نام “سر مخروطی” شناخته می‌شود بیشتر در مورد نوزادانی که از طریق زایمان طبیعی (واژینال) به دنیا می‌آیند دیده می‌شود. معمولاً شکل سر در عرض چند روز تا یک هفته به حالت عادی باز می‌گردد. 

سر نوزاد شما هر ماه چقدر باید رشد کند؟

معمولاً فرض بر این است که دور سر نوزاد تا شش ماهگی حدود ۲ سانتی متر بزرگتر از قفسه سینه است. بعد از این مدت، از شش ماهگی تا دو سال، اندازه قفسه سینه و سر یکسان خواهد بود. بعد از دو سالگی، بدن خیلی سریعتر از سر رشد می‌کند. 

توجه داشته باشید هرگز اندازه دور سر و میزان رشد کودک خود را با همسالانش مقایسه نکنید. با آن که میزان رشد دور سر کودکان تا یکسالگی عدد ثابتی است ولی برخی از عوامل وراثتی و محیطی نیز تاثیرگذار هستند. بنابراین اگر رشد و تکامل مغزی کودک شما توسط پزشک اطفال تایید می‌شود و کودک نشانه‌های رشد و سلامتی کامل را دارد مقایسه کردن و نگرانی در این باره را کنار بگذارید.

اندازه دور سر بر اساس نمودار

این نمودار صدک دور سر کودک شما را بر اساس سن ارائه می‌دهد. اندازه دور سر کودک شما براساس صدک با همسالانش مقایسه می‌شود و مشخص می‌کند اندازه‌ها چه میزان اختلافی با مقدار استاندارد دارند. صدک ۵۰ درصد میانگین دور سر را نشان می دهد. مقدار زیر ۵۰ درصد به این معنی است که دور سر نوزاد کمتر از حد متوسط ​​است. مقدار بیشتر از ۵۰ درصد به این معنی است که دور سر نوزاد بالاتر از حد متوسط ​​است. برای تعیین وضعیت رشد باید با پزشک یا پزشک مشورت شود.

نمودار عمودی اندازه دور سر و نمودار افقی سن کودک از بدو تولد تا دو سالگی را نشان می‌دهد( سن تولد براساس ماه بیان شده است)

اندازه دور سر نوزاد بر اساس نمودار صدک

 اندازه گیری دور سر کودک در خانه

اندازه‌گیری دور سر کودک در منزل و توسط والدین هم امکانپذیر است. دور سر بر روی برجسته ترین قسمت پشت سر (پس سر) و درست بالای ابروها اندازه گیری می‌شود. برای این کار متر نواری را از بالای ابروها و گوش ها تا  برجستگی پس سر بپیچید. اندازه گیری را با سه بار تکرار انجام دهید و بزرگترین اندازه بدست آمده را یادداشت کنید. 

سخن آخر

پایش رشد نرمال سر و جمجمه کودک باید بصورت پیوسته تا ۲ سالگی زیر نظر پزشک اطفال انجام شود. در صورتی که رشد جمجمه و سر کودک مطابق اندازه‌های استاندارد‌ باشد می‎توانید از سلامت کامل فرزندتان اطمینان داشته باشید. اندازه‌های غیرطبیعی سر کودک به شکل ماکروسفالی و میکروسفالی بروز می‌کند و این بیماری‌های مغز و جمجمه تنها توسط پزشک متخصص و ام آر آی قابل تشخیص است.

ممکن است شما دوست داشته باشید
44 نظرات
  1. نارین می گوید

    سلام من ۳۸هفته هستم آخرین سونوگرافی من دورسر کودک و ۹۷یعنی صدک بالای نود زده حال میگن زایمان طبیعی سختی دارم وسزارینم نمیکنن ب نظر شما زایمانم خیلی سخته واین حد نرمال؟

    1. ۳۰سیب می گوید

      سلام
      بله دور سر جنین طبیعی هست
      و زایمان آسون یا سخت برای شما ارتباطی با دور سر کودک شما ندارد.

  2. ناشناس می گوید

    سلام پسر من هنگام تولد دور سرش ۳۵ بود الان دوماهه است ۴۱ آیا این طبیعیه

    1. ۳۰سیب می گوید

      سلام.نمودار رشد نوزاد باید بررسی بشه

  3. کوثر می گوید

    سلام پسر مک هنگام تولد دور سرش ۳۵ بود الان دوماهه است ۴۱ شده آیا طبیعیه

    1. ۳۰سیب می گوید

      سلام.باید نمودار رشد بررسی بشه

  4. سعید می گوید

    سلام خانوم بنده تو هفته۲۹ بارداری سونوی داپلر انجام دادن که مشخص شده سر نوزاد ۲ هفته عقبه ولی دور شکم و ران طبیعی هستش میخواستم بدونم بچه من میکروسفالی بدنیا میاد؟؟

    1. ۳۰سیب می گوید

      سلام.تشخیص میکروسفالی از این طریق نیست باید سونو گرافی تکمیلی ۲-۴ هفته بعد انجام بشه

  5. لیلا می گوید

    سلام دختر من یک ونیم سالشه و دور سرش ۴۴ هست و وزنش هم ۹ کیلو آیا طبیعی هست

    1. ۳۰سیب می گوید

      سلام. باید با وزن تولد مقایسه بشه و به طور متوسط در ۱ سالگی ۳ برابر وزن تولد بشه نرمال هست

  6. ملیسا می گوید

    سلام من۱۹هفته ام رفتم سونومیگن دورسرجنین۹باید۱۰به بالاباشه خیلی نگرانم

    1. ۳۰سیب می گوید

      سلام.نگران نباشید. مسعله خاصی نیست مجددا سونوگرافی بدید.

  7. مریم می گوید

    سلام خسته نباشید پسر من ۱۳ ماهه است دور سرش ۴۹ است هوش وحرکتش هم خوبه ولی در یک ماه اخیر یک سانت اضافه شده آیا جای نگرانی است

    1. ۳۰سیب می گوید

      سلام .باید نمودار رشد کودک بررسی بشه.

  8. لیلی می گوید

    سلام خسته نباشید پسرم ۲۷ هفته بدنیا اومد الان تقریبا هفته ۴۲ هست طبق زمانی که بدنیا اومد الان ۳ ماه و ۱۲روزش هست ،دور سرش الان ۳۵ هستش البته وزن الانش ۳کیلو و ۲۰۰ گرم هست آیا دور سرش طبیعیه؟ ممنونم

    1. ۳۰سیب می گوید

      سلام.لازم هست نمودار رشد بررسی بشه

  9. ساحل می گوید

    سلام خسته باشید پسر من امروز وارد ۷ ماهگی شده و بهداشت گفت اندازه دور سر ۴۶ هست تقریبا و گفتن کمی زیاده آیا واقعا اندازه زیاده؟؟؟

    1. ۳۰سیب می گوید

      سلام.لازم هست نمودار رشد بررسی بشه هر نوزاد متفاوت هست

  10. ناشناس می گوید

    سلام نوزاد من در هنگام تولد دور سرش ۳۶ بوده ودر یک ماهگی شده ۳۹ ایا این طبیعیه دکتر بهداشت گف زیاد رشد کرده

    1. ۳۰سیب می گوید

      سلام نمودار رشد باید بررسی بشه.

  11. مژگان می گوید

    سلام کودکم وزن نه ماهگیش نه ونیم کیلو و دور سرش ۴۷ بهداشت بهم گفته باید برم پیش متخصص ایا غیر طبیعی است ب دکتر مراجعه کنم یان

    1. ۳۰سیب می گوید

      سلام باید نمودار رشد بررسی بشه.اما با توجه به توصیه بهداشت بهترهست به پزشک مراجعه کنید.

  12. رقیه می گوید

    سلام پسرمن دوماهشه اندازه سرش ۳۹هست وزنش هم ۵کیلوآیا نرمال هست

    1. ۳۰سیب می گوید

      سلام.نمودار رشد باید بررسی بشه

  13. آناهیتا می گوید

    سلام خسته نباشید من توی ۷ ماه هستم گفتن بچت سرش سه روز بزرگ تره و استخون یکی از پاهاش رشدش کمه ایا مشکلی هست؟

    1. ۳۰سیب می گوید

      سلام نگران نباشید.
      اما بهتر هست تحت نظر پزشک باشید.

  14. نجیب الله می گوید

    سلام پسرم یازده ماهه شد دور سر ۴۰سانتی در سه ماهگی ۳۶۰۵ بود چندین مشکل را سپری مموده تا هنوز نشیته نمیتواند ایستاد شده هم نمیتواند پیسرو سر موصوف هم فرورفته گی دارد

  15. ص ق می گوید

    سلام وعرض ادب دختر من بدو تولد قد ۵۳ وزن ۳/۵ دورسر ۳۵ بود الان هفت ماهه شده دور سرش ۴۰ هست و وزنش ۷/۵ قدش هم بلند شده من نگران دور سرش هستم سرش بیضی شکل هست الان حرکاتش خیلی عالی هست وهوشش خیلی بالا هست قشنگ عکسالعمل نشان میده ومیشینه فقط نگرانی ام اندازه دور سرش هست

    1. ۳۰سیب می گوید

      سلام برای دور سر لازم هست نمودار رشد بررسی بشه
      مرکز بهداشت محل زندگیتون میتونید مراجعه کنید

  16. ناشناس می گوید

    مریم سلام من دختری دارم ۱۰ ۹ ونیم ماهشه وزنش ده کیلو و دور سرش ۴۲ ونیم هست ایا مشکلی نداره مو قع تولدش دو ر سرش ۳۴ بوده ایا مشکلی نداره

    1. ۳۰سیب می گوید

      سلام
      ورن ۶ ماهگی باید دو برابر تولد بشه و ۱ سالگی ۳ برابر وزن تولد
      در خصوص دور سر باید نمودار رشد بررسی بشه میتونید از مرکز بهداشت محل زندگی جهت بررسی استفاده کنید

  17. ناشناس می گوید

    سلام پسر من بیست ماهه است دور سرش ۵۴ خیلی زیاده

    1. ۳۰سیب می گوید

      سلام بستگی به نمودار رشد کودک داره

  18. زینب می گوید

    سلام دختر منم همینطور

  19. گلناز می گوید

    سلام خانم دکتر من ۳۵ هفته ۳ روز رفتم سونو وزن بچه ۳۲۰۰ بود اندازه سرش هم به ۳۷ هفته ۲روز میزد خیلی نگرانم کمکم کنید اب دور جنین هم یه کم زیاد بود

    1. ۳۰سیب می گوید

      سلام. ما این اطلاعات شما نمیشه موردی را تشخیص داد لازم هست سونوگرافی کالر داپلر انجام بشه

  20. ستاره می گوید

    سلام خسته نباشید پسر من موقع تولد وزنش ۴ کیلو و قدش ۵۷ و دورسرش ۳۶/۵بود الان دقیقآ ۵ سالشه و دور سرش ۵۴ هستش و از لحاظ هوشی عالیه آیا دور سرش نسبت به سنش خوبه؟ آیا دور سرش بزرگ نیست؟خیلی نگرانم ؟ مممنون میشم جواب بدید؟

    1. ۳۰سیب می گوید

      سلام.دور سر بعد زا ۱۸ ماهگی ارزشی ندارد و اندازه سر ارثی هست

  21. ناشناس می گوید

    سلام پسر من ۳۹ هفتگی به دنیا اومد ۳۱۵۰ گرم بود قدش ۴۹ دور سرش ۳۳ ۶ ماهگی ۷۲۰۰ گرم بود دور سرش ۴۴ الان ۷ ماهشه ۹کیلو هست دور سرش همون ۴۴ طبیعی یا ن ؟

    1. ۳۰سیب می گوید

      سلام.باید نمودار رشد بچه بررسی بشه

  22. ناشناس می گوید

    سلام خسته نباشید پسرم هنگام تولد دور سرش ۳۹ بود بنظر شما غیر طبیعیه ؟

  23. مهسی می گوید

    سلام دخترم ۶ ماه و ۲۴ روزشه.وزنش ۷ کیلو ۳۰۰ گرمه و دور سرش ۴۳ و نیمه .موقع تولد وزنش ۲ کیلو و ۸۰۰ گرم بود بهداشت میگه دور سرش ۱ سانت کمه آیا مشکلی داره

    1. ۳۰سیب می گوید

      سلام باید مجدد دوهفته دیگه بررسی بشه

  24. خانم صادقی می گوید

    سلام پسر ۱۵ ماھش دور سرش۴۴ چیکار کنم رشد نداشتہ دوماہ اخر

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.