فواید زایمان طبیعی برای مادر و نوزاد بسیار است. بدن زنان به گونه‌ای خلق شده است که آن‌ها بتوانند این عمل سخت را انجام دهند. بسیاری از زنان فواید شگفت‌انگیز زایمان طبیعی را نمی‌دانند و به دلایلی ترجیح می‌دهند در حین زایمان از اپیدورال، پیتوسین و… استفاده کنند یا رو به عمل سزارین بیاورند. استفاده از دارو و انجام مداخله در زایمان طبیعی روز به روز عادی‌تر می‌شود. ممکن است زنان با به دست آوردن آگاهی و دانش در این زمینه بتوانند بهتر درباره نوع زایمان فرزند خود تصمیم بگیرند. در این مقاله از سی سیب فواید زایمان طبیعی را بررسی می‌کنیم. با ادامه این مطلب ما را همراهی کنید.
آیا سایر انواع زایمان برای سلامت مادر و کودک مضر است؟
نمی‌توان گفت سایر اشکال زایمان برای سلامتی مادر و کودک مضر است زیرا گاهی با تشخیص پزشک و با توجه به وضعیت جسمانی مادر و جنین، باید از نوع دیگری از زایمان استفاده شود. نجات جان مادر و کودک از هر چیزی مهم‌تر است و باید موارد مختلفی را در تعیین نوع زایمان در نظر گرفت. با این حال، بدن مادر به گونه‌ای خلق شده است که می‌تواند در حالت عادی، بدون هیچ مداخله‌ای فرزند خود را زایمان کند. درست است که زایمان طبیعی دردناک است و انجام آن کار دشواری است اما ذات بدن مادر به گونه‌ای است که می‌تواند این درد را تحمل کند. اگر مشکل خاصی برای مادر و فرزند وجود نداشته باشد، بهترین انتخاب، زایمان طبیعی است که در ادامه فواید آن را بررسی می‌کنیم.
آزادی در هنگام زایمان
انجام اپیدورال، IV یا مانیتورینگ الکترونیکی مداوم جنین (EFM) معمولاً به این معنی است که شما در رختخواب محبوس خواهید شد، نمی‌توانید راه بروید یا موقعیت خود را در صورت لزوم تغییر دهید. زایمان طبیعی به شما این امکان را می‌دهد که آزادانه حرکت کنید و در این حین با بدن خود آن گونه که باید کار کنید. داشتن آزادی و تحرک کار را آسان‌تر و گاهی سریع‌تر می‌کند. زنانی که در حین زایمان راه می‌روند و وضعیت خود را تغییر می‌دهند، احساس راحتی بیشتری می‌کنند، احتمال زایمان طبیعی را افزایش می‌دهند و حس کنترل بهتری بر تجربه خود دارند.
علاوه بر این، در زایمان طبیعی می‌توانید به راحتی غذا بخورید و آب بنوشید. تغذیه خوب و نوشیدن آب می‌تواند بدن زن را قوی‌تر کند و او را برای انجام کار سخت زایمان آماده کند. تغذیه در این زمان بسیار مهم است زیرا انرژی لازم برای ادامه روند زایمان را فراهم می‌کند.
عدم مداخله در روند زایمان
هر گونه مداخله در زایمان می‌تواند روند زایمان را به سمت مداخلات بیشتر و حتی سزارین بکشد. وقتی زایمان خود به خود شروع می‌شود و به درستی در طول زمان ادامه پیدا می‌کند، مادر کمتر نیاز به مداخلات دارد زیرا زایمان به صورت طبیعی دارد اتفاق می‌افتد. به عنوان مثال، وقتی اپیدورال دارید، احتمالا روند زایمان کند می‌شود و ممکن است پزشک شما برای ادامه پیدا کردن زایمان، به شما پیتوسین دهد. اگر زایمان القا شود و بدن شما و جنین آماده زایمان نباشند، بدن برای شروع انقباضات اکسی توسین طبیعی تولید نمی‌کند. برای رفع انقباضات هم به پیتوسین نیاز خواهید داشت.
پیتوسین می‌تواند انقباضات شدید و مکرر را ایجاد کند و به همین دلیل، مادر یا نوزاد نمی‌توانند در این میان استراحت کنند. همچنین ممکن است روند اکسیژن‌رسانی به نوزاد کاهش پیدا کند. زمانی که کودک مضطرب شود، بسیاری از پزشکان سزارین را توصیه می‌کنند.
عدم نیاز به سزارین
زایمان طبیعی خطر زایمان سزارین را کاهش می‌دهد. بهتر است برای زایمان خود از ماماهای حرفه‌ای کمک بگیرید. این گونه خطر نیاز به سزارین را از سی درصد به پنج درصد کاهش می‌دهید. مطالعات دقیقی درباره این که اپیدورال موجب افزایش خطر سزارین می‌شود یا خیر، وجود ندارد. در مطالعات انجام شده ارتباط مستقیمی بین این موارد پیدا نکرده‌اند. علت این امر هم ناقص بودن این تحقیقات است زیرا در آن‌ها بی‌حسی اپیدورال را با مسکن‌های مخصوص درد مقایسه کرده‌اند و نه زایمان بدون دارو. با این حال، ما می‌دانیم که اپیدورال خطر زایمان با فورسپس یا زایمان با وکیوم بیوپسی را افزایش می‌دهد. در نتیجه، خطر نیاز به سزارین افزایش می‌یابد.
علاوه بر این، نیازی به نظارت الکترونیکی مداوم جنین حتی در مورد مادران پرخطر وجود ندارد اما اکثر ماماها از شما می‌خواهند که به طور مداوم و در حین اپیدورال و… تحت نظارت باشید. در نتایج مطالعاتی آمده است که هر چه میزان نظارت الکترونیکی جنین بیشتر شود، میزان مصرف داروهای ضد درد، سزارین و زایمان واژینال ابزاری مانند نیاز به فورسپس و وکیوم بیوپسی هم بیشتر می‌شود.
زایمان کوتاه‌تر و آسان‌تر
در زایمان طبیعی، اکسی توسین به رحم سیگنال می‌دهد که شروع به انقباض کند و به مغز سیگنال می‌دهد تا اندورفین یا همان مسکن طبیعی را ارسال کند. همچنین به مغز سیگنال می‌دهد که به ارسال اکسی توسین ادامه دهد تا در مرحله زور زدن به اوج خود برسد.
اپیدورال موجب بروز تداخل در ترشح هورمون‌های طبیعی زایمان می‌شود. می‌تواند زایمان را به طور قابل‌توجهی آهسته کند. برای همین هم همان گونه که اشاره کردیم از پیتوسین برای پیشرفت زایمان استفاده می‌شود. این گونه نمی‌توانید بخش پایینی بدن خود را احساس کنید و بنابراین، تغییر موقعیت هم برای شما دشوار می‌شود. علاوه بر این، ممکن است نتوانید انقباضات خود را احساس کنید و در نتیجه، نمی‌توانید زمان مناسب برای وارد کردن فشار لازم برای خروج کودک را فراهم کنید. برای همین زایمان سخت‌تر و طولانی‌تر می‌شود.
ایمنی بیشتر برای کودک
استفاده از اپیدورال می‌تواند باعث افت ناگهانی فشار خون مادر شود که به معنای پمپاژ کمتر خون غنی از اکسیژن به نوزاد است. این امر می‌تواند برای جنین خطرناک باشد و بسیاری از پزشکان توصیه می‌کنند در این مرحله از سزارین استفاده شود. پس از استفاده از ایپدورال نوزادان هوشیاری کمتری دارند و این تاثیر می‌تواند تا یک ماه پس از تولد در نوزاد باقی بماند. کبد نوزاد باید بتواند به صورت طبیعی سموم و داروهای موجود در بدن او را خارج کند اما این امر ممکن است زمان ببرد. همچنین این داروها ممکن است عوارض جانبی دیگری هم برای نوزاد ایجاد کنند:
- افسردگی سیستم عصبی مرکزی
- دپرسیون تنفسی
- اختلال در شیردهی اولیه
- تغییر رفتار عصبی
- کاهش توانایی تنظیم دمای بدن
- به دلیل این عوارض جانبی ممکن است نوزاد به سایر داروها نیاز پیدا کند.
- حضور در لحظه
حتما شما هم شنیده‌اید که حاضر بودن در لحظه و در حین انجام کار می‌تواند فرایند آن مسئولیت، کار و… را برای شما راحت‌تر و دل‌نشین‌تر کند. وقتی از داروها برای تسکین درد استفاده می‌شود، مادر و نوزاد کمی بی‌حال می‌شوند. چشم‌پوشی از این نوع تسکین درد به شما کمک می‌کند که در طول تولد کودک خود حضور داشته باشید. گاهی تسکین درد ناشی از اپیدورال می‌تواند موجب شود شما با تولد فرزند خود ارتباط برقرار نکنید. حتی گاهی به برخی از مادران باید گفت که چه زمانی فشار بیاورند و زور بزنند زیرا خودشان نمی‌توانند چیزی احساس کنند. از سوی دیگر در زایمان طبیعی و بدون دارو مادر به صورت کامل در لحظه حضور دارد. ارتباط بین ذهن و بدن فعال می‌شود و بسیاری از مادران به دلیل ترشح زیاد اندورفین‌های طبیعی، بیشتر از این که از زایمان رنج بکشند، از آن لذت می‌برند.
احساس قدرت در مادر
زایمان طبیعی می‌تواند قدرت واقعی بدن زن را به شما نشان دهد. این عمل همانند یک مرحله گذار است. شما در این مرحله به سمت مادر شدن پیش می‌روید و می‌توانید به توانایی‌های واقعی خود پی ببرید. در مجموع، زایمان از هر نوعی نشانه قدرتمندی زنان است اما زایمان طبیعی می‌تواند این حس را برای شما دوچندان کند.
امکان شیردهی بهتر بلافاصله بعد از زایمان
کودکی که خواب‌آلود باشد کمتر غذا می‌خورد. همین امر موجب می‌شود که این روند مانند یک چرخه ادامه پیدا کند. در نتیجه، مادر و نوزاد نتوانند ارتباط خوبی با شیردهی برقرار کنند. پیتوسین می‌تواند موجب زردی در برخی از نوزادان شود. این مسئله موجب بی‌حالی و خواب‌آلودگی می‌شود. اپیدورال هم می‌تواند موجب چنین تأثیری شود. در ادامه به برخی از تأثیرات این داروها اشاره می‌کنیم:
- خواب‌آلودگی نوزاد یا مادر و هوشیاری پایین آن‌ها
- اختلال در توانایی کودک برای مکیدن، بلعیدن و تنفس
- ناراحتی کودک به دلیل عدم توانایی برای انجام موارد ذکر شده
مهم‌ترین زمان برای برقراری رابطه با شیردهی دقایق و ساعات بعد از تولد است. در صورت وجود این مشکلات، این ارتباط برقرار نخواهد شد.
زایمان سزارین هم موجب بروز این مشکلات می‌شود و در آن هورمون‌های لازم که در زایمان طبیعی ترشح می‌شوند و با آن همراه است، ترشح نمی‌شوند.
بهبودی سریع‌تر
یکی دیگر از فواید زایمان طبیعی این است که مادران به دلیل نداشتن خواب‌آلودگی ناشی از داروها، دردهای جراحی و… با سرعت بیشتری بهبود می‌یابند. اکسی توسین بالایی در مادران ترشح می‌شود و همین امر به آن‌ها انرژی می‌دهد تا بتوانند راحت‌تر نوزاد خود را آغوش بگیرند، به او شیر بدهند و با نوازد تماس چشمی برقرار کنند. تمامی این موارد ترشح اکسی توسین را بیشتر می‌کند. بسیاری از مادران می‌توانند پس از زایمان طبیعی به راحتی راه بروند.
بهبود فلور میکروبی دستگاه گوارش
زایمان طبیعی برای دستگاه گوارش نوزاد هم بهتر است. باکتری‌های روده نقش مهمی در ساخت و حفظ سیستم ایمنی بدن دارند. همچنین برای هضم مناسب هستند. نوزادانی که به صورت طبیعی به دنیا می‌آیند دارای فلور روده متنوع‌تری هستند که آن را در زمان تولد به دست می‌آورند. تحقیقات نشان داده است نوزادانی که از طریق زایمان سزارین به دنیا می‌آیند، فلور روده متنوعی ندارند. همچنین ممکن است باکتری‌های مضر پوست بیشتری داشته باشند.
ممکن است علت این مشکل می‌تواند این باشد که نوزادان سزارینی با باکتری‌های واژن تماس پیدا نمی‌کنند، اما در عوض اولین تماس خود را در اتاق عمل با پوست مادر یا پوست پزشک برقرار می‌کنند. تغذیه با شیر مادر یکی دیگر از راه‌های رشد روده سالم در کودک است؛ بنابراین شیردهی بعد از زایمان سزارین اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.
کاهش احتمال ابتلا به بیماری در بزرگسالی
سلامت روده برای سلامت کلی انسان حیاتی است. فلور اولیه روده سالم به سیستم ایمنی بدن نوزاد کمک می‌کند. این که بتواند تشخیص دهد به چه چیزی حمله کند و چه چیزی را در خود نگه دارد. در واقع، این یک نوع خود ایمنی زودهنگام است که بدن نوزاد آن را یاد می‌گیرد. تحقیقات اخیر که در مجله پزشکی بریتانیا منتشر شده است، نشان می‌دهد که نوزادان سزارینی با افزایش سن بیشتر در معرض ابتلا به چاقی، آسم و دیابت نوع ۱ هستند.
خطر ابتلا به آسم در آن‌ها ۲۰ درصد بیشتر است. خطر ابتلا به نقص ایمنی نیز در آن‌ها تقریباً ۴۰ درصد بیشتر از نوزادانی است که به صورت طبیعی به دنیا می‌آیند. البته همه این موارد به معنای آن نیست که در صورت نیاز به عمل سزارین از آن خودداری کنید. انجام این عمل در حدود ده درصد از زایمان‌ها کاملاً ضروری است. قرار هم نیست همه چیز در حین عمل سزارین از بین برود.
رشد بهتر مغز
تیمی از محققان دریافتند که زایمان طبیعی باعث ترشح پروتئینی در مغز نوزاد می‌شود که رشد و عملکرد مغز را در بزرگسالی بهبود می‌بخشد. این پروتئین (UCP2) که رفتارهای مربوط به حافظه، یادگیری و پاسخ به استرس را تنظیم می‌کند، با تحریک هیپوکامپ در کانال زایمان آزاد می‌شود. متناوبا، مغز نوزادان سزارینی ممکن است تولید این پروتئین را مختل کند. علاوه بر این، این پروتئین به سلول‌ها کمک می‌کند تا چربی را متابولیزه کنند. چربی جزء اصلی شیر مادر است؛ بنابراین، کمبود این پروتئین ممکن است باعث شود که نوزادان سزارینی و مادران با مشکلات شیردهی رو به رو شوند.
مهارت‌های حرکتی جزئی و اجتماعی بهتر
نتایج مطالعه‌ای نشان می‌دهد نوزادانی که بند ناف آن‌ها با تأخیر جدا می‌شود، در سن ۴ سالگی مهارت‌های حرکتی ظریف و اجتماعی بهتری نسبت به نوزادان سزارینی دارند. این امر در پسران مشهودتر است. علت این امر آن است که نحوه بریدن بند ناف و زمان آن در میزان خون‌رسانی به نوزاد و جلوگیری از کم‌خونی مؤثر است.
قیمت مناسب‌تر
دیگر فایده زایمان طبیعی این است که انجام آن ارزان‌تر از سایر روش‌ها است. هزینه‌های مراقبتی بهداشتی و پزشکی روز به روز افزایش می‌یابند. در نتیجه، زایمان طبیعی هزینه بسیار کمتری نسبت به عمل سزارین و سایر انواع زایمان دارد که مداخلاتی در آن‌ها اعمال می‌شود.
سخن آخر
در این مقاله به بررسی فواید زایمان طبیعی پرداختیم. درست است که این نوع زایمان فواید بسیار زیادی دارد اما نکته مهمی که باید در انتخاب نوع زایمان به آن توجه شود، در نظر گرفتن سلامت جسمی و روانی مادر و کودک است. گاهی برای نجات جان مادر و کودک باید از دارو یا عمل سزارین استفاده شود. در این مواقع، اجازه دهید پزشک شما تصمیم‌گیرنده باشد. انتخاب پزشک و مامای مناسب نیز بر این تصمیم‌گیری تاثیرگذار است. تجربه شما در این زمینه چیست؟ لطفا نظرات، پیشنهادات و تجربیات خود را در بخش دیدگاه با ما در میان بگذارید.
