سونوگرافی NT چیست؟

اگر در اوایل بارداری خود به سر می‌برید ممکن است پزشکتان از شما بخواهد که برای غربالگری وضعیت جنین خود سونوگرافی NT انجام دهید. بهتر است که بدانید در این روش با اندازه‌گیری شفافیت قفایی یا فضای پشت گردن نوزاد پزشک می‌تواند خطر ابتلا به سندرم داون و برخی دیگر از ناهنجاری‌های کروموزومی و همچنین مشکلات مادرزادی قلبی را در جنین شما ارزیابی کند.

با این حال اگر برایتان این سوال پیش آمده که این سونوگرافی چیست؟ چه مزایایی دارد؟ چگونه انجام می‌شود و در چه زمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد با این مطلب از سی سیب همراه باشید تا ضمن آشنایی با این شیوه، اطلاعات کاملی را نسبت به چرایی و چگونگی انجام آن نیز کسب کنید.

هدف از انجام این سونوگرافی

لازم است در قدم اول بدانید که چرا این اسکن برای شما تجویز می‌شود. در این سونوگرافی بررسی می‌شود که آیا کودک شما تمام اندام‌های خود را دارد، آیا سر و مغز او به طور طبیعی در حال رشد هستند؟ ستون فقرات او در چه وضعیتی است؟ و به طور کلی چه ناهنجاری‌هایی نوزاد شما را تهدید می‌کند.

پس از ۱۲ هفتگی که ستون فقرات معمولاً به اندازه کافی واضح دیده می‌شود، پزشک می‌تواند با این روش اطلاعات مهمی را به دست آورد تا ارزیابی دقیق‌تری از آناتومی جنین در هفته‌های ۲۰-۲۲ بارداری انجام دهد. به عبارتی این روش نسبت به سونوگرافی معمولی امکان این را برای پزشک فراهم می‌آورد که با تشخیص دقیق ناهنجاری‌ها و بیماری‌های مادرزادی نوزاد تصمیمات دقیق‌تری برای مداخلات پزشکی بگیرد.

مهم‌ترین دلیل تجویز این اسکن، تشخیص سندروم داون در نوزاد است؛ زیرا همه نوزادان در حال رشد در شکم مادر مقداری مایع در پشت گردن خود دارند که بررسی آن حاوی اطلاعات مهمی برای درمانگر است. در بسیاری از نوزادان مبتلا به سندرم داون میزان این مایع بیشتر است و با اندازه‌گیری آن می‌توان میزان ابتلای نوزاد به سندرم داون را با درصد بالایی تشخیص داد.

همچنین برخی از بیماری‌های مادرزادی قلبی نوزاد نیز با این روش قابل تشخیص است؛ زیرا ناهنجاری‌های کروموزومی می‌تواند منجر به اختلال در رشد قلبی عروقی شود و با تشخیص این امر می‌توان به مشکلات قلبی نوزاد نیز پی برد.

 علاوه بر این فتق دیافراگم مادرزادی و عفونت‌های داخل رحمی نیز با این شیوه قابل تشخیص هستند.

 همچنین باید اشاره کرد که این اسکن معمولا برای تشخیص سایر ناهنجاری‌های مهم جنینی، ارائه مشاوره صحیح برای هر نشانه نگران‌کننده از جمله برخی از ناهنجاری‌های کروموزومی نادر و اغلب کشنده مانند سندرم‌های پاتو و ادواردز نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.

فراموش نکنید که هر چه سن شما بیشتر باشد احتمال داشتن نوزادی با ناهنجاری‌های کروموزومی در زمان بارداری بیشتر است؛ بنابراین اگر سن شما بالا باشد احتمال اینکه این شیوه برای شما تجویز شود نیز بسیار زیاد است. با این حال، حتی اگر سن شما بالا هم نیست نباید فراموش کنید که هر کسی می‌تواند نوزادی با ناهنجاری‌های کروموزومی داشته باشد.

علاوه بر آنچه که مورد اشاره قرار گرفت، برای تعیین تاریخ دقیق بارداری نیز گاه از این شیوه استفاده می‌شود. درمانگر شما با این روش نوزاد را از بالای سر تا پایین ستون فقرات ارزیابی می‌کند و این کار به او این امکان را می‌دهد که برداشت دقیق‌تری از تاریخ بارداری داشته باشد.

سونوگرافی NT چه زمانی انجام می‌شود؟

یکی از مهم‌ترین نکات در خصوص این شیوه که اهمیتی اساسی دارد، زمان انجام آن است. این اسکن از ۱۱ هفته تا ۱۳ هفته و شش روز انجام می‌شود. در این زمان شفافیت بافت پشت گردن نوزاد قابلیت اندازه‌گیری پیدا می‌کند. میانگین اندازه این ماده در این دوران حدود ۲.۱۸ میلی‌متر است؛ و هرچه این میزان در طول ارزیابی نوزاد بالاتر باشد، خطر بالقوه وجود ناهنجاری‌های جنینی نیز بیشتر است.

چگونگی انجام سونوگرافی NT

یکی از مهم‌ترین سوالات مادران پیرامون انجام این سونوگرافی چگونگی آن است. باید بدانید که این اسکن را می‌توان از طریق شکم یا به صورت واژینال انجام داد. متخصص سونوگرافی شما معمولا روش مناسب را بر اساس چندین ملاحظه از جمله در نظر گرفتن طول بارداری و شکل بدن شما انتخاب می‌کند.

البته فراموش نشود که این روش معمولا از طریق شکم و با استفاده از تجهیزات سونوگرافی معمولی انجام می‌شود. مراحل انجام این سونوگرافی به این صورت است که فردی که اسکن را انجام می‌دهد ابتدا مقداری ژل رسانا را روی شکم شما می‌گذارد و یک دستگاه دستی مبدل را روی پوست شما حرکت می‌دهد. از این طریق امواج فراصوت وارد شکم شما شده و بازتاب آن تصویر مدنظر پزشک را ارائه می‌دهد.

اگر اسکن شما به صورت شکمی باشد، از شما خواسته می‌شود قبل از رسیدن چند لیوان آب بنوشید تا مثانه شما پر شود. این امر باعث می‌شود که داخل رحم شما راحت‌تر دیده شود.

میانگین زمان اختصاص داده شده برای هر اسکن جنین باید حداقل ۱۰ دقیقه باشد و معمولا بیش از این مقدار زمان نمی‌برد.

سونوگرافی NT به هیچ عنوان دردناک نیست و شما را تحت فشار خاصی قرار نمی‌دهد. اگرچه ممکن است فشار اندکی را احساس کنید؛ زیرا کسی که سونوگرافی را انجام می‌دهد مبدل را به پوست شما فشار می‌دهد تا دید خوبی داشته باشد؛ اما این فشار در محدوده قابل‌تحمل و عادی است.

در شرایطی که بنا به دلایل خاص، به سختی بتوان دید خوبی از طریق شکم دریافت کرد، از سونوگرافی واژینال استفاده می‌شود. به خصوص اگر رحم شما به سمت عقب متمایل شود انجام این اسکن به شیوه واژینال نتایج بهتری ارائه می‌دهد. همچنین اگر اضافه وزن داشته باشید نیز معمولا این سونوگرافی از طریق واژن انجام می‌شود. به طور کلی اسکن‌هایی که به این روش انجام می‌شوند می‌توانند تصاویر دقیق‌تری ارائه دهند، زیرا پروب به رحم شما نزدیک‌تر است.

در سونوگرافی واژینال یک پروب سونوگرافی کوچک و روغن کاری شده به آرامی وارد واژن می‌شود. ورود پروب به واژن ممکن است کمی برای شما ناراحت‌کننده باشد اما معمولاً دردناک نیست.

اگر در این مرحله پزشک تشخیص دهد که این سونوگرافی به اندازه‌ کافی نمی‌تواند ناهنجاری‌ها را نشان دهد، ممکن است که به شما انجام یک اسکن دقیق‌تر بین هفته‌های ۱۸ تا ۲۱ بارداری را پیشنهاد دهد.

پس از انجام سونوگرافی، چند روز کاری طول می‌کشد تا ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی نتایج سونوگرافی NT شما را دریافت کند؛ بنابراین اگر این سونوگرافی را به عنوان بخشی از غربالگری سه ماهه اول تقویت شده انجام داده‌اید، ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی شما این نتایج را جدا از سایر آزمایش‌های دیگر دریافت می‌کند.

اثرات سونوگرافی NT بر نوزاد و مادر

بسیاری از مادران نگران اثرات آزمایشات و سونوگرافی‌ها بر خود و نوزادشان هستند. فراموش نکنید که این اسکن در واقع یک اسکن به صورت فراصوت است و یک آزمایش ایمن و غیرتهاجمی محسوب می‌شود که هیچ آسیبی به شما یا کودکتان وارد نمی‌کند.

به خاطر داشته باشید که اگرچه به همه مادران باردار انجام این غربالگری در سه ماهه اول توصیه می‌شود، اما انجام آن اختیاری است؛ بنابراین خود را برای انجام آن تحت فشار و اجبار ندانید.

 برخی از زنان از انجام این روش امتناع می‌کنند؛ زیرا نمی‌خواهند از خطرات و مشکلات تهدیدکننده خود یا جنینشان آگاه شوند؛ این در حالی است که آزمایش‌های غربالگری همه برای کاهش ریسک‌ها و عوامل تهدیدکننده به کار می‌روند و نتیجه آن‌ها حفظ سلامت مادر و نوزاد است. با این حال اگر در این خصوص مضطرب هستید یا نگران تأثیر نتایج آن هستید، بهتر است با پزشک خود صحبت کنید.

در نظر داشته باشید که این روش معمولاً توسط یک تکنسین آموزش دیده به نام سونوگرافیست انجام می‌شود، اما سایر متخصصان بهداشت مانند پزشکان یا ماماها با آموزش‌های مربوطه نیز ممکن است این کار را انجام دهند. همچنین این اسکن ممکن است در کلینیک رادیولوژی یا بیمارستان انجام شود؛ بنابراین محدودیت خاصی نسبت به اینکه چه کسی این کار را برای شما انجام می‌دهد ندارد و هدف، ارزیابی دقیق وضعیت نوزاد است.

بنابراین با توجه به آنچه که مورد اشاره قرار گرفت از این بابت خیالتان راحت باشد که سونوگرافی به شما یا جنین شما آسیبی نمی‌رساند و خطر سقط جنین را نیز افزایش نمی‌دهد.

سونوگرافی NT چقدر دقیق است؟

موفقیت و دقت این سونوگرافی را می‌توان بسیار بالا ارزیابی کرد. سونوگرافی شکمی NT در حدود ۹۵ درصد موارد میزان مایع شفاف پشت گردنی را با موفقیت اندازه‌گیری می‌کند. در سایر موارد انجام سونوگرافی ترانس واژینال ضروری است که این روش دقت عمل بالاتری دارد.

مزایای سونوگرافی نوع NT چیست؟

مهم‌ترین برتری این روش به سایر روش‌ها تشخیص ناهنجاری‌های کوروموزومی در هفته‌های اول بارداری با هزینه و ریسک کمتر است.

در این مرحله نوزاد هنوز کوچک‌تر از آن است که بتوانید اعضای بدن او را با جزئیات ببینید؛ اما با این حال با اندازه‌گیری مایع شفاف پشت گردن نوزاد این امکان فراهم می‌شود که مواردی همچون مشکلات مادرزادی قلبی تشخیص داده شوند.

هرچند ممکن است تفاوت‌هایی در نحوه رشد و تکامل بدن نوزاد وجود داشته باشد که در این سونوگرافی قابل‌مشاهده نباشد، اما این موارد بعداً در بارداری و در سونوگرافی هفته ۱۸-۲۲ آشکارتر خواهد شد.

کلام آخر

در این مطلب به این مورد پرداخته شد که سونوگرافی NT یکی از آزمایش‌های غربالگری است که هدف آن تشخیص ناهنجاری‌های کوروموزومی در نوزاد، به ویژه سندرم داون است. این روش یکی از شیوه‌های کم خطر و غیرتهاجمی در ارزیابی وضعیت نوزاد محسوب می‌شود و مزایای آن برای تشخیص ناهنجاری‌های نوزاد منجر شده که معمولا در سه ماهه اول بارداری برای مادر تجویز شود. در این شیوه ارزیابی نسبتا دقیقی از برخی سندرم‌های خطرناک و بعضا کشنده برای نوزاد ارائه می‌گردد که اطلاع از آن‌ها در تصمیم‌گیری و شیوه درمانگری ضروری است. اگر تجربه این سونوگرافی را پشت سر گذاشته‌اید، نظر شما در خصوص تجربه‌تان از دقت، عملکرد و چگونگی آن چیست؟ لطفا نظرات خود را در خصوص این مقاله با ما در میان بگذارید.