زایمان جفت چیست و چگونه انجام می‌شود؟

جفت یک عضو مهم در بارداری است که کودک شما را تغذیه می‌کند. معمولا جفت به قسمت بالایی یا کناری رحم چسبیده است. نوزاد نیز از طریق بند ناف به جفت متصل است. پس از به دنیا آمدن نوزاد، زایمان جفت هم باید انجام شود. ممکن است برای شما این سوال پیش بیاید که جفت چگونه از بدن خارج می‌شود؟ ما در این مقاله از سی سیب به بررسی نحوه زایمان جفت می‌پردازیم. با ادامه این مطلب همراه ما باشید.

وظیفه جفت چیست؟

جفت عضوی است که شبیه به یک دیسک است. از یک طرف به رحم شما و از طرف دیگر به بند ناف کودک متصل می‌شود. جفت مسئول بسیاری از عملکردهای مهم در مورد رشد کودک است. مهم‌ترین آن تولید هورمون‌های زیر است:

• استروژن
• گنادوتروپین جفتی انسانی (HCG)
• پروژسترون

جفت دو طرف دارد. قسمتی از آن که به سمت بدن مادر است، معمولا به رنگ قرمز تیره است. در حالی که سمت جنین براق و تقریباً شفاف است. پس از تولد نوزاد، پزشک جفت را بررسی می‌کند تا مطمئن شود هر طرف آن به شکل مناسب باشد.

انواع جفت

جفت انواع مختلفی دارد که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم:

جفت قدامی (Anterior): در این حالت جفت در قسمت جلویی رحم قرار دارد. جفت بین جنین و دیواره شکم قرار گرفته است. به همین دلیل ممکن است مادر در دوران بارداری نتواند زیاد متوجه حرکات جنین از روی شکم خود شود. این نحوه قرارگیری جفت کاملا طبیعی است.

جفت خلفی (Posterior): در این حالت جفت به دیواره پشتی رحم چسبیده است. جنین هم بین جفت و دیواره شکم قرار دارد. این حالت هم طبیعی است و مشکل‌ساز نخواهد بود.

جفت فوندال (Fundal): در این حالت جفت به بالاترین نقطه رحم چسبیده است. این حالت نیز مشکل‌ساز نخواهد بود.

جفت جانبی (Lateral): در این حالت جفت به یکی از دیواره‌های راست یا چپ رحم چسبیده است. این حالت نیز طبیعی و بی‌خطر است.

جفت پایین یا سرراهی (Low lying): این نوع جفت در پایین‌ترین قسمت رحم یعنی دهانه آن قرار دارد. این حالت اختلال محسوب می‌شود و ممکن است عوارضی داشته باشد. در این حالت، کودک باید به شیوه سزارین به دنیا بیاید و امکان زایمان طبیعی وجود ندارد.

منظور از مرحله سوم زایمان چیست؟

پس از زایمان کودک، جفت نیز خارج می‌شود. این مورد در اکثر زایمان‌ها وجود دارد؛ اما چند استثنا وجود دارد. زایمان جفت به عنوان مرحله سوم زایمان نیز شناخته می‌شود. بسیار مهم است که جفت را به صورت کامل زایمان کنید. باقی ماندن جفت در بدن می‌تواند موجب خونریزی و سایر عوارض جانبی شود. به همین دلیل، پزشک پس از زایمان، جفت را بررسی می‌کند تا از سالم بودن آن اطمینان حاصل کند. اگر بخشی از جفت در رحم باقی بماند، باید با اقدامات لازم آن را خارج کرد.

نحوه زایمان جفت بعد از زایمان طبیعی

در زایمان طبیعی، پس از تولد نوزاد، رحم شما همچنان منقبض خواهد شد. این انقباضات کمک می‌کنند تا جفت زایمان شود. البته این انقباض‌ها همانند انقباضات زایمان کودک قوی و دردناک نیستند. با این حال، ممکن است برخی از پزشکان به مادران بگویند که به زور زدن ادامه دهند یا ممکن است به معده شما فشار وارد کنند تا جفت به سمت جلو حرکت کند. معمولا زایمان جفت سریع انجام می‌شود و ۵ دقیقه پس از زایمان از بدن خارج می‌شود. هر چند ممکن است در برخی از افراد بیشتر طول بکشد.

در برخی از افراد زایمان جفت با خون زیادی همراه است. جفت به بند ناف متصل است و بند ناف به جنین وصل است. از آنجایی که هیچ عصبی در بند ناف وجود ندارد، وقتی بند ناف بریده می‌شود، نه مادر و نه کودک دردی را احساس نخواهید کرد. طبق تحقیقات انجام شده توسط کالج ACOG آمریکا، اگر بند ناف دور گردن نوزاد پیچیده نشده است، نباید آن را زودتر از ۳۰ تا ۶۰ ثانیه بست و برید. این تاخیر باعث بهبود سطح هموگلوبین و آهن کودک شما می‌شود و مزایای دیگری هم دارد.

انواع زایمان جفت

برای زایمان جفت از دو روش استفاده می‌شود:

• روش مدیریت فعال
• روش طبیعی یا بدون مداخله

در اکثر بیمارستان‌ها از روش مدیریت فعال استفاده می‌شود؛ زیرا در این حالت مادر خون کمتری از دست خواهد داد. با این حال، می‌توانید از روش فیزیولوژی یا طبیعی برای این کار استفاده کنید. ماما می‌تواند اطلاعات لازم را در این باره به شما بدهد و شما هم با توجه به شرایط روش زایمان کردن جفت را انتخاب کنید.

استفاده از روش مدیریت فعال در موارد زیر می‌تواند کمک‌کننده باشد:

• سرعت بخشیدن به این مرحله از زایمان
• کاهش خطر خونریزی شدید

در مرحله سوم زایمان یا مدیریت فعال، به شما دارویی تزریق می‌شود تا اندازه رحم کاهش پیدا کند. معمولا از یکی از داروهای Syntocinon یا Ergometrine استفاده می‌شود. ماما بند ناف را می‌برد. جفت هم با کمک ماما یا گاهی بدون کمک او خارج می‌شود. معمولا تزریق در هنگام تولد نوزاد و زمانی که اولین شانه او از واژن خارج شد، انجام می‌شود. دارو به ران یا باسن شما تزریق می‌شود. ممکن است این تزریق موجب شود شما احساس بیماری و ناخوشی کنید.

پس از تولد نوزاد، با گیره‌ای بند ناف بسته می‌شود تا جریان خون متوقف شود. سپس بند ناف بریده می‌شود. معمولا بند ناف زمانی بریده می‌شود که ضربانش متوقف شود. این گونه کودک تمام خون جفت را دریافت می‌کند. این عمل برای سطح آهن دریافتی کودک مفید است.

در صورتی بند ناف سریعا بریده می‌شود که دور سر کودک پیچیده شده باشد یا فرزند شما نیاز به کمک‌های پزشکی داشته باشد. کودک شما در زیر سطح شکم شما نگه‌داشته می‌شود تا تمام خون بند ناف وارد بدن او شود.

سپس با شروع تزریق، اندازه رحم کاهش پیدا می‌کند. این گونه جفت بهتر جدا می‌شود. در این مرحله ممکن است بتوانید جفت را به بیرون فشار دهید. احتمالا ماما دست خود را روی شکم شما می‌گذارد تا از رحم محافظت کند. از طرفی هم بند ناف را محکم نگه می‌دارد تا جفت بهتر بیرون بیاید.

وقتی جفت از بدن خارج شود، رگ‌های خونی که به آن چسبیده بودند هم با کوچک‌تر شدن رحم بسته می‌شوند. این گونه از خونریزی بیش از حد جلوگیری می‌شود. مقدار خونریزی کم طبیعی در این شرایط طبیعی است.

در شیوه بدون کمک یا فیزیولوژیکی، تزریقی انجام نمی‌شود. همچنین بند ناف نیز برای بیرون آمدن جفت کشیده نمی‌شود. این شیوه بیشتر از روش مدیریت فعال طول می‌کشد. بدن شما هورمون اکسی توسین را زمانی ترشح می‌کند که:

• به فرزند خود شیر دهید.
• کودک را روی پوست خود قرار دهید.

این گونه جفت و غشا رحم بهتر سفت می‌شوند. بند ناف هم پس از متوقف شدن نبضش، جدا می‌شود. این روش ممکن است خطراتی داشته باشد. به همین دلیل هم ماما باید وضعیت شما را بررسی کند تا در صورت وجود شرایط زیر از روش اول برای زایمان جفت استفاده شود:

• وجود مشکل در مرحله اول یا دوم زایمان (حتی زایمان‌های قبلی)
• احتمال خونریزی شدید

البته با وجود این احتمالات شما همچنان می‌توانید از این روش برای زایمان کردن جفت استفاده کنید اما برای ایمنی بیشتر و حفظ سلامت خود و فرزند، بهتر است از روش مدیریت فعال استفاده کنید.

زایمان جفت بعد از سزارین

در سزارین، پزشک قبلا از بستن برش رحم و شکم، جفت را خارج می‌کند. پس از زایمان، پزشک بالای رحم یا فوندوس را ماساژ می‌دهد تا به انقباض آن کمک کند و رحم را تحریک به کوچک شدن بکند. اگر رخم نتواند منقبض شود و سفت‌تر شود، پزشک ممکن است داروهایی مانند پیتوسین تجویز کند. این داروها کمک می‌کنند تا رحم منقبض شود.

شیر دادن پس از تولد و قرار دادن نوزاد روی پوست مادر که معروف به تماس پوست با پوست است، به انقباض رحم کمک می‌کند. صرف نظر از نحوه زایمان کردن جفت، پزشک باید آن را از نظر سالم بودن بررسی کند. اگر به نظر برسد که بخشی از جفت از بین رفته است، پزشک می‌تواند با سونوگرافی رحم را چک کند. گاهی اوقات، خونریزی بیش از حد پس از زایمان می‌تواند نشان‌دهنده این باشد که بخشی از جفت هنوز در رحم است.

منظور از چسبندگی جفت چیست؟

مادر ۳۰ الی ۶۰ دقیقه پس از زایمان باید جفت را هم زایمان کند. اگر جفت خارج نشود یا به طور کامل بیرون نیاید، به آن «چسبندگی جفت» می‌گوییم. در ادامه دلایلی را نام می‌بریم که موجب می‌شوند جفت به طور کامل زایمان نشود:

• دهانه رحم بسته شده است و سوراخ موجود برای خارج شدن جفت کوچک است.
• جفت محکم‌تر از آن چیزی که باید، به دیواره رحم چسبیده است.
• بخشی از جفت در حین زایمان جدا شده یا همچنان چسبیده باشد.

این حالت می‌تواند نگران‌کننده باشد زیرا رحم باید پس از زایمان دوباره بسته شود. سفت کردن رحم به رگ‌های خونی داخلی آن کمک می‌کند تا خونریزی را متوقف کند. اگر جفت باقی بماند، ممکن است فرد دچار خونریزی یا عفونت شود.

خطرات احتمالی پس از زایمان جفت

همان طور که گفتیم باقی ماندن بخش‌هایی از جفت در بدن مادر پس از زایمان می‌تواند منجر به خونریزی و عفونت خطرناک شود. در این حالت پزشک دوباره مادر را جراحی می‌کند تا جفت خارج شود. با این حال، گاهی اوقات جفت به قدری به رحم چسبیده است که خارج کردن آن بدون برداشتن رحم ممکن نیست. به این حالت «هیسترکتومی» گفته می‌شود. اگر فردی دارای یکی از شرایط زیر باشد، بیشتر در معرض خطر چسبندگی جفت و هیسترکتومی قرار می‌گیرد:

• داشتن سابقه قبلی در زمینه جفت حفظ شده
• سابقه قبلی زایمان سزارین
• سابقه فیبروم رحم

سخن آخر

جفت بخش مهمی از بدن در دوران بارداری است که پس از زایمان باید به صورت کامل از بدن خارج شود. فرقی ندارد شما چگونه زایمان کرده باشید، جفت نیز باید خارج شود. سلامت جفت پس از زایمان باید بررسی شود. حتی اگر بخش کوچکی از جفت در رحم باقی بماند، مادر دچار عوارض مختلف خواهد شد و باید سریعا آن را خارج کرد. تجربه شما در این زمینه چیست؟ لطفا نظرات و پیشنهادات خود را در بخش دیدگاه با ما در میان بگذارید.