مواجه شدن با دردهای دندان و مراجعه به دندانپزشکی برای مادرانی که در دوران شیردهی هستند یک نگرانی و دغدغه محسوب می‌شود. گاهی درد دندان آزاردهنده می‌شود و مراجعه به دندانپزشکی و پیگیری درمان اجباریست. در این مواقع آگاهی درباره داروها و روشهای دندانپزشکی و عوارضشان بر شیردهی اهمیت مییابد. ما در این مطلب همه چیز را در مورد ایمنی دندانپزشکی، داروها و موارد منع انواع درمان های دندانی و دهانی در دوران شیردهی برای شما به تفصیل آورده‌ایم. پس تا انتهای این مقاله کاربردی همراه ما باشید.
روش های دندانپزشکی ایمن برای شیردهی
در دوران شیردهی مراقبتهای شخصی از دندانها مانند مسواک زدن و استفاده از نخ دادن کاملا بی خطر هستند و بهداشت دهان و دندان حتما باید رعایت شود. هورمون‌ها در دوران شیردهی تغییرات عمده‌ای در بدن مادران ایجاد می‌کنند و اقدامات پیشگیرانه و محافظتی اهمیت بیشتری خواهند داشت. مادران باید تمام تلاش خود را درباره سلامت دندانها خود انجام دهند تا از عوارض بعدی جلوگیری شود. در ادامه امور دندانپزشکی کم خطر و ایمن در دوران شیردهی را توضیح می‌دهیم. فراگیری این مطالب آموزشی به شما کمک می‌کند با آگاهی و اطلاعات کافی درباره درمان آسیبهای دندانی تصمیم بگیرید.
پر کردن با آمالگام و ماده سفید
تاکنون دلیل محکم و علمی برای اجتناب از قرار دادن یا جایگزینی مواد پرکننده در دوران شیردهی وجود نداشته است. در صورتی که برداشتن یا قراردادن مواد پرکننده ضرورتی نداشته باشد می‌توان مدتی این کار را به تعویق انداخت با این حال، برخی از موارد به صورت اورژانسی رخ می‌دهد. برای پر کردن دندانها از دو ماده آمالگام و ماده سفید استفاده می‌شود که ویژگی های هرکدام از آنها را در ادامه آورده‌ایم.
آمالگام: آمالگام ماده تیره رنگ و حاوی مقادیر اندکی جیوه است. در جریان پر کردن دندان هنگامی که جیوه پاکسازی می‌شود مقداری از آن توسط مته دندانپزشک با سرعت بالا تبخیر می‌شود و مقدار بسیار کمی ممکن است بلعیده یا استنشاق شود. این مقادیر بسیار اندک است، عبور آن به شیر مادر بسیار ناچیز و اثبات عوارض طولانی مدت آن در دوران شیردهی دشوار است. در مقایسه‌ای که بین تن ماهی و آمالگام از نظر مقدار جیوه صورت گرفته است آزمایشات مقدار جیوه در تن ماهی را بسیار بیشتر نشان دادند و دستورالعملهای غذایی برای مصرف تن ماهی بسیار سختگیرانه تر از جیوه دندانپزشکی است.
ماده سفید: ممکن است دندانپزشک برای رفع نگرانی شما درباره جیوه بکار رفته در آمالگام، استفاده از ماده سفید برای پر کردن را پیشنهاد کند. این دو ماده از نظر بی خطر بودن تفاوتی باهم ندارند و صرفا برای آسودگی خیال شما پیشنهاد می‌شود.
پزشکان توصیه می‌کنند پیش از بارداری حتما ویزیت دندانپزشکی را در لیست خود داشته باشید تا در صورتی که دچار پوسیدگی دندانها هستید پیش از بارداری و شیردهی این مشکل درمان شود.
بی حسی موضعی
هیچ مدرکی مبنی بر قطع شیردهی پس از استفاده از بی حس کننده‌های موضعی وجود ندارد. بی حس کننده‌های موضعی اعصاب دندانها را غیرفعال می‌کنند تا حین جراحی درد آزاردهنده احساس نشود. هیچ مدرک مستند و علمی عبور این مواد را از شیر مادر اثبات نکرده و بنابراین دلیلی برای ادامه ندادن شیردهی وجود ندارد. افزودن آدرنالین به ماده بیهوشی برای کاهش خونریزی ممکن است برخی از نوزادان حساس را تحریک کند و از خوردن شیر امتناع کنند، بنابراین می‌توانید از دندانپزشک خود بخواهید در صورت امکان استفاده آدرنالین را محدود کند.
کشیدن دندان
کشیدن دندان نیز یکی از اقدامات دندانپزشکی است که دلیل محکمی برای قطع شیردهی پس از آن وجود ندارد. اگر کشیدن دندان مادر الزامی شود تزریق بی حسی موضعی یا استفاده از آرامبخش برای مادر انجام می‌شود. همچنین ممکن است پس از جراحی به داروهای مسکن ویا آنتی بیوتیک نیاز باشد. مادری که کشیدن دندان عقل یا سایر دندانها را باید داشته باشد، به هیچ وجه نباید شیردهی را قطع کند ( به جز در حین جراحی). مادر می تواند درست قبل از مراجعه برای جراحی به کودک خود شیر دهد. همچنین شیردهی پس از هوشیاری کامل و از بین رفتن بی حسی امکان پذیر است.
بیهوشی عمومی
الزامی برای قطع شیردهی پس از کاربرد مواد آرام بخش و بیهوشی عمومی وجود ندارد. بی حس کننده های مورد استفاده برای کشیدن دندان نیمه عمر بسیار کوتاهی دارند (زمانی که در بدن عمل می کنند).
تا زمانی که مادر بیدار است، بیشتر دارو توسط بدن متابولیزه شده یا توسط بازدم دفع می‌شود. برای مثال آرامبخش یا داروهایی مانند میدازولام فقط برای مدت کوتاهی عمل می‌کند و کافیست چند ساعت وقفه بین شیردهی و رفع بی حسی رعایت شود.
ارتودنسی
ارتودنسی برای قرارگیری مرتب و منظم دندانها کنار هم و رفع مشکلات فک و دندان انجام می‌شود. ارتودنسی جزو درمانهایی است که بازه زمانی طولانی تری را به خود اختصاص می‌دهد و در این مدت مصرف برخی از خوراکی‌ها مانند غذاهای سفت محدود می‌شود. طبق توصیه پزشکان بهتر است ارتودنسی با دوران شیردهی و بارداری تداخل نداشته باشد.
داروهای رایج در دندانپزشکی
انواع مسکن‌ها، آرامبخش‌ها و آنتی بیوتیک ها در حین جراحی دندان و پس از آن تجویز می‌شود که در بسیاری از موارد مصرف آنها در دوران شیردهی بلامانع است. با این حال مصرف این داروها باید طبق تجویز پزشک و براساس دوز معین مصرف شود. برای اطلاعات بیشتر هنگام مصرف حتما برگه راهنمای داروها را مطالعه کنید.
- مسکن ها
پس از جراحی‌ها و بی حسی های رایج در دندانپزشکی، مسکن هایی مانند پاراستامول، ایبوپروفن، نووکائین و آنتی بیوتیکها در دوزهای مشخص باید مصرف شوند تا از عفونت و عود درد جلوگیری شود. همچنین مسکن‌هایی که برای بی حسی موضعی استفاده می شوند، مانند بوپیواکائین و لیدوکائین با شیردهی سازگاری دارند. آرامبخش اکسید نیتروژن نیز در دوران شیردهی ممنوعیت ندارد. این ماده در جریان خون نامحلول است و به دلیل تبادل سریع با نیتروژن از طریق آلوئول های ریوی (در عرض چند دقیقه) به سرعت از بدن دفع می‌شود. بهبودی سریع معمولاً در عرض ۵-۳ دقیقه اتفاق می‌افتد. بنابراین ورود اکسید نیتروژن از طریق شیر مادر به کودک غیرممکن است.
معرفی سایر روشهای تشخیصی و مراقبتی در دندانپزشکی
علاوه بر روشهای درمانی، روشهای تشخیص آسیب دندان و استفاده از مواد مراقبتی نیز در گروه درمانهای دندانپزشکی قرار دارند. در ادامه توضیح هرکدام از این موارد را آورده‌ایم.
- روشهای تشخیصی پوسیدگی و مشکلات دندان
تست های تشخیصی برای بررسی میزان پوسیدگی دندان شامل اشعه ایکس و آسپیراسیون با سوزن ظریف و … است. هیچ یک از این تست های تشخیصی بر شیر مادر تأثیر منفی نمی‌گذارد و می توانید با خیال راحت به تغذیه فرزند خود ادامه دهید.
- دهانشویه ها
مصرف آنها توسط مادران شیرده آزاد است زیرا جذب جریان خون نمی‌شوند. دهانشویه کلرهگزیدین، دهانشویه بنزیدامین، ژل‌ها و محلولهای درمانی برای زخم های دهان، قرصهای خوشبو کننده دهان و دندان همگی قابل استفاده هستند.
- خمیر دندان
در دوران شیردهی می‌توان از خمیردندان‌های حاوی فلوراید استفاده کرد. در زمینه جذب فلوراید از طریق دهان و ورود آن به خون تحقیقات کاملی انجام نشده است و فرضیه جذب فلوراید و ورود آن به خون رد شده است.
- سفید کردن دندان یا بلیچینگ دندان
اطلاعات مستندی در مورد استفاده از مواد سفید کننده دندان در دوران شیردهی در دسترس نیست. با اینکه انتقال مواد سفید کننده از دهان به خون مادر بعید به نظر می‌رسد با این حال بهتر است امور زیبایی که الزامی برای آنها وجود ندارد پس از پایان دوران شیردهی انجام شود.
سخن آخر
مراقبت و رسیدگی به بهداشت دندانها در دوران شیردهی اهمیت بسزایی دارد و در صورت مواجه با عفونت یا دردهای دندان حتما باید درمان را آغاز کرد. بسیاری از روشهای درمانی در طوران شیردهی بلامانع هستند و مصرف داروها نیز باید حتما طبق تجویز پزشک انجام شود. درمانهای زیبایی و مواردی که اورژانسی نیستند بهتر است پس از پایان دوران شیردهی انجام شوند.
