اختلالات اضطرابی مانند افسردگی یکی از مشکلات شایع دوران بارداری است و تقریباً از هر پنج زن باردار، یک نفر از آنها به افسردگی مبتلا می‌شود. گاهی اوقات افسردگی بارداری یا افسردگی پس از زایمان، عوارض جدی را برای مادر و جنین به همراه دارد. بنابراین مهم است که مادرانی که در دوران بارداری یا بعد از زایمان به افسردگی دچار می‌شوند تحت درمان قرار گیرند.
اگر افسردگی بارداری درمان نشود، پس از زایمان مادر توانایی مراقبت از نوزاد و برطرف کردن نیازهای او را نخواهد داشت و پیوندهای عاطفی میان مادر و کودک با مشکل مواجه می‌شود. داروهای ضد افسردگی یکی از گزینه‌های درمانی برای افسردگی بارداری به شمار می‌رود. اما هنگام مصرف این داروها باید از مزایا و معایب آنها اطلاعات کافی داشته باشید. در این مقاله از مجموعه سی سیب سعی خواهیم کرد تمام اطلاعات مورد نیاز شما را درمورد داروهای ضد افسردگی بارداری بیان کنیم.
فهرست عناوین مطلب
افسردگی در بارداری
اگر به افسردگی بارداری دچار شده‌اید یا قبل از اینکه باردار شوید، به افسردگی مبتلا بوده‌اید، باید هرچه زودتر به دنبال درمان آن باشید. زیرا افسردگی شدید در دوران بارداری احتمال افزایش خطر زایمان زودرس، کاهش رشد جنین، کمبود وزن نوزاد هنگام تولد و بسیاری از مشکلات دیگر را به دنبال دارد. علاوه‌بر این، افسردگی ناپایدار و درمان نشده در بارداری نیز خطر ابتلا به افسردگی بعد از زایمان و مشکل در برقراری ارتباط با کودک را افزایش می‌دهد.
بیشتر بخوانید
داروهای ضد افسردگی در بارداری
به طور کلی تصمیم برای استفاده از داروهای ضد افسردگی در بارداری، باید بر اساس ایجاد تعادل بین مزایا و معایب آنها گرفته شود. همچنین مشورت با پزشک متخصص می‌تواند بهترین گزینه برای افرادی باشد که قصد مصرف داروهای ضد افسردگی در بارداری را دارند. معمولاً بزرگترین نگرانی افراد از مصرف داروهای ضد افسردگی در بارداری، قرار گرفتن جنین در معرض خطر نقص مادرزادی ناشی از داروهای ضد افسردگی است.
اما در حقیقت خطر نقایص مادرزادی و سایر مشکلات دیگر، برای نوزادانی که مادران آنها در بارداری از داروهای ضد افسردگی استفاده می‌کردند، بسیار کم است. با این حال برخی از داروهای ضد افسردگی با خطر بالاتری از عوارض را برای جنین یا نوزاد به همراه دارند. به همین دلیل مهم است که قبل از شروع مصرف داروهای ضد افسردگی ابتدا با پزشک خود مشورت کرده و درمورد عوارض هرکدام از آنها یا گزینه‌های دارویی دیگری که وجود دارد، اطلاعات لازم را کسب کنید.
اگر در دوران بارداری باید از داروهای ضد افسردگی استفاده کنید، پزشک سعی می‌کند داروهایی را برای شما تجویز کند تا عوارض دارویی برای جنین شما به حداقل ممکن برسد. احتمالاً پزشک شما برای این کار ابتدا از یک دارو با کمترین دز مؤثر درمان را شروع می‌کند، به خصوص اگر در سه ماههٔ اول بارداری باشید. نکته‌ای که باید به آن توجه داشته باشید این است که برای افسردگی‌های خفیف تا متوسط، روان درمانی برای مادران باردار یک گزینهٔ بسیار خوب و مؤثر خواهد بود.
همانطور که قبلاً اشاره کردیم، اگر در دوران بارداری هستید یا قصد باردار شدن دارید و به افسردگی مبتلا شده‌اید، باید در اسرع وقت با پزشک متخصص مشورت کنید، چرا که تصمیم گیری در مورد نحوهٔ درمان افسردگی در بارداری آسان نیست و فواید و خطرات مصرف داروهای ضد افسردگی در بارداری باید به دقت بررسی شود. همچنین تصمیم گیری درمورد ادامهٔ مصرف داروهای ضد افسردگی در بارداری یا تغییر داروها، به شدت علائم و ثبات خلقی شما بستگی دارد.
مطالب بیشتر
انواع داروهای ضد افسردگی در بارداری
اگرچه مصرف برخی از داروهای ضد افسردگی در بارداری مانعی ندارد. اما قبل از مصرف هر کدام از این داروها حتماً با پزشک خود مشورت کنید. داروهای مجاز ضد افسردگی در دوران بارداری عبارتند از:
۱.مهار کننده های بازجذب سروتونین
این دسته از داروهای ضد افسردگی شامل سیتالوپرام، فلوکستین یا سرترالین است. اما اگر برای درمان افسردگی در بارداری داروی سرترالین برای شما تجویز شد، باید توجه داشته باشید که این دسته از داروها احتمال خونریزی شدید پس از زایمان را افزایش می‌دهند.
علاوه‌بر این، مشکلاتی مانند زایمان زودرس و کمبود وزن نوزاد هنگام تولد، از دیگر عوارض این دارو است. طبق تحقیقات، استفاده از آنتی دپرشنت‌های این دسته از داروها در دوران بارداری، خطر نقص جنین را به همراه ندارد. اما احتمال دارد داروی پاروکستین، تا حدودی با بروز مشکلات قلبی در نوزاد مرتبط باشد.
۲. مهار کننده‌های بازجذب سروتونین و نور اپی نفرین
تحقیقات نشان می‌دهد این دسته از داروهای ضد افسردگی در بارداری که شامل دولوکستین و ونلافاکسین هستند، منجر به بروز خونریزی پس از زایمان می‌شوند. بوپروپیون یکی دیگر از داروهای ضد افسردگی است که برای ترک سیگار نیز تجویز می‌شود. تجویز این دارو به منظور درمان افسردگی بارداری متداول نیست.
اما برای افرادی که از سایر داروهای ضد افسردگی نتیجه‌ای نگرفته‌اند، به عنوان یک گزینه در نظر گرفته می‌شود. برخی از پزشکان مصرف بوپروپیون را در دوران بارداری توصیه نمی‌کنند. زیرا خطر نقص قلب در جنین را به همراه دارد.
3.داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای
این دسته از داروها که شامل داروهایی مانند نورتریپتیلین هستند، عموماً به عنوان خط اول یا دوم درمان افسردگی در بارداری در نظر گرفته نمی‌شوند. اما برای برخی از افرادی که سایر داروهای ضد افسردگی برای آنها مفید واقع نشده، مؤثر خواهد بود. توجه داشته باشید که استفاده از این دسته از داروهای ضد افسردگی در سه ماههٔ دوم و سوم بارداری، احتمال بروز خونریزی پس از زایمان را افزایش می‌دهد.
عوارض داروهای ضد افسردگی در بارداری
اگر در سه ماههٔ آخر بارداری از داروهای ضد افسردگی استفاده کنید، ممکن است نوزاد شما تا یک ماه پس از تولد علائم موقتی ترک مصرف داروها را داشته باشد. علائم ترک داروهای ضد افسردگی در نوزاد شامل تحریک پذیری، عصبانیت، ناراحتی تنفسی و عدم توانایی در مصرف مواد غذایی مناسب است. با این حال هنوز هیچ مدرکی مبنی بر اینکه کاهش دوز مصرفی یا قطع مصرف داروها در سه ماههٔ سوم باعث کاهش خطر این عوارض در نوزاد شما شود، وجود ندارد.
علاوه‌بر این، تغییر داروهای مصرفی در دوران بارداری ممکن است خطر عود افسردگی پس از زایمان را افزایش دهد به خصوص اگر دچار افسردگی شدید باشید. در حال حاضر هیچ ارتباطی بین مصرف داروهای ضد افسردگی در بارداری و خطر ابتلای کودک به بیماری‌هایی مانند اوتیسم یا بیش فعالی مشخص نشده است. اما بیشتر مطالعات نشان می‌دهد که خطر ابتلا به چنین بیماری‌هایی در اثر مصرف داروهای ضد افسردگی بسیار ناچیز است و برخی دیگر از مطالعات نیز هیچ خطری را در این رابطه نشان نمی‌دهد.
بنابراین لازم است تحقیقات بیشتری انجام شود تا خطرات و عوارض داروهای ضد افسردگی در بارداری به طور دقیق بررسی شود. اگر در دوران بارداری از داروهای ضد افسردگی استفاده می‌کنید، ممکن است لازم باشد نوزاد شما به مدت چند روز در بیمارستان بستری شود تا پزشک بتواند علائم و عوارض احتمالی داروهای ضد افسردگی را بر روی نوزاد بررسی کند.
با توجه به تمام نکاتی که ذکر شد، تعداد کمی از داروهای ضد افسردگی برای مصرف در دوران بارداری کاملاً بی‌خطر هستند. خطرات برخی از داروهای ضد افسردگی که ممکن است در بارداری به جنین آسیب برساند، بسته به دوز داروی مصرفی و سن بارداری متفاوت است. برخی از مشکلاتی که در اثر مصرف داروهای ضد افسردگی در بارداری ممکن است جنین با آنها مواجه شود عبارتند از؛
- افزایش احتمال نقایص هنگام تولد مانند آنانسفالی و آمفالوسل
- پرفشاری پایدار ریوی نوزاد (یک عارضهٔ جدی در رگ‌های خونی ریه)
- افزایش احتمال سقط جنین
- افزایش احتمال مشکلات قلبی عروقی
- تولد زودتر از موعد
- مشکلات تنفسی و صدای ضعیف
- قند خون پایین (هیپوگلیسمی Hypoglycemia)
خطرات عدم مصرف داروهای ضد افسردگی در بارداری
اگر در دوران بارداری افسردگی درمان نشود، علائم آن عود کرده و مادر و کودک آسیب می‌رساند. بنابراین درمان افسردگی در بارداری یا پس از زایمان امری مهم است که مادران باید به آن توجه کنند. در صورت عدم درمان و عدم مصرف داروهای ضد افسردگی در بارداری، ممکن است مشکلات متعددی را تجربه کنید از جمله؛
- کاهش اشتها و کمبود خواب
- تمایل به مصرف نوشیدنی‌های الکلی و سیگار کشیدن
- خطر زایمان زودرس و کمبود وزن نوزاد هنگام تولد
- افزایش خطر ابتلا به افسردگی پس از زایمان (افسردگی پری ناتال) که می‌تواند ارتباط مادر کودک را تحت تأثیر قرار دهد.
اگر از داروهای ضد افسردگی استفاده می‌کنید و متوجه شدید که باردار هستید، به هیچ عنوان داروهای خود را به طور ناگهانی و بدون مشورت با پزشک قطع نکنید زیرا بیشتر افرادی که در دوران بارداری به طور ناگهانی داروهای ضد افسردگی را قطع می‌کنند، بیماری آنها عود کرده و دوباره به افسردگی مبتلا می‌شوند.
بررسی نهایی
اگر در دوران بارداری هستید و مجبور به استفاده از داروهای ضد افسردگی شدید پزشک شما سعی می‌کند داروهایی با کمترین عوارض ممکن یا بدون هیچ عوارضی را برای شما تجویز کند تا جنین شما کمتر در معرض عوارض این داروها قرار بگیرد.
توجه داشته باشید که استفاده از داروهای ضد افسردگی در بارداری خطرات و عوارضی را به همراه دارد. اگرچه مصرف داروهای ضد افسردگی در بارداری خطر بروز نقص در جنین را افزایش می‌دهد اما داروهای اندکی نیز وجود دارند که مصرف آنها در بارداری خطری به دنبال ندارد.
بارداری
زایمان