جوانسازی تخمدان

تخمدان یکی از اعضای مهم دستگاه تناسلی زنان است که نقش اساسی در بارداری ایفا می‌کند. تخمدان‌ها وظیفه آزادسازی تخمک را به صورت ماهیانه دارند. ممکن است تخمدان به دلایل مختلفی همانند تنبلی تخمدان، سندروم پلی کیستیک، پیر شدن این عضو و… نتواند وظیفه خود را به خوبی انجام دهد یا به صورت کلی تخمک‌گذاری انجام نشود. حال سوال این است که آیا امکان آن وجود دارد تخمدان‌هایی را که در اثر بالا رفتن سن، یائسگی زودرس و…کارکرد خود را از دست می‌دهند، جوانسازی کرد؟ در این مطلب از سی سیب به نکات مربوط به جوانسازی تخمدان می‌پردازیم. با ادامه این مطلب ما را همراهی کنید.

آیا امکان جوانسازی تخمدان وجود دارد؟

با توجه به پیشرفت علم و تکنولوژی، بسیاری از کارهای ناممکن، ممکن می‌شود. جوانسازی تخمدان نیز از این امر مستثنا نیست. دانشمندان در حال مطالعه روی روش‌های جدیدی هستند تا بتوانند کاری کنند که تخمدان‌ها دوباره کارکرد خود را به دست بیاورند. در واقع، جوان شوند و بتوانند تخمک آزاد کنند. در ادامه روشی را که دانشمندان در حال مطالعه روی آن هستند، بررسی می‌کنیم.

جوانسازی تخمدان چگونه انجام می‌شود؟

جوانسازی تخمدان یک روش درمانی نوآورانه است که به تعادل سطوح هورمونی FSH، E2، AMH، LH کمک می‌کند و بر بازسازی چرخه قاعدگی تأثیر می‌گذارد، حتی اگر قبلاً متوقف شده باشد! در این روش از پلاسمای غنی از پلاکت (PRP) استفاده می‌شود. از PRP در بسیاری از تخصص‌های پزشکی دیگر مانند پوست، پزشکی ورزشی و ارتوپدی استفاده می‌شود. PRP پلاسمای غلیظ شده خون است که دارای مقادیر فراوان پلاکت است. سلول‌های پلاکتی به محل آسیب جذب می‌شوند و گروهی از مواد را آزاد می‌کنند که به عنوان فاکتورهای رشد شناخته می‌شوند که هر یک سهم بیولوژیکی منحصربه‌فردی در فرآیند پیچیده‌ای که بدن به وسیله آن خود را التیام می‌دهد، دارند.

 انجام PRP برای تخمدان می‌تواند ساعت باروری را برای زنانی که یائسگی زودرس را تجربه کرده‌اند، به عقب برگرداند. این یک روش درمانی است که می‌تواند به زنان کمک کند تا به طور طبیعی یا با کمک سایر درمان‌های باروری مانند IVF یا IUI بارداری شوند؛ به عبارت دیگر، درمان جوانسازی تخمدان یک روش جدید پیشگام و همچنین یک روش مقرون به صرفه است که می‌تواند به زنان در داشتن فرزند بیولوژیکی کمک کند. ‌ شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد سلول‌های بنیادی موجود در تخمدان‌ها می‌توانند با تزریق پلاسمای غنی از پلاکت خود بیمار به تخمدان‌ها، به تخمک‌های جدید و سلول‌های تولیدکننده هورمون تبدیل شوند.

این روش یک کار آزمایی بالینی است که ممکن است باعث تحریک رشد تخمک‌های جدید در تخمدان‌های زنانی شود که قبلاً به دلایل زیر قادر به بارداری نبوده‌اند:

• زنانی که می‌خواهند بدون استفاده از تخمک اهدایی باردار شوند یا می‌خواهند تعادل هورمونی و میل جنسی خود را به طور طبیعی بازگردانند.
• زنانی که کمبود هورمونی دارند، اما تمایلی به مصرف هورمون ندارند.
• زنانی که ذخایر تخمک کمی دارند.
• زنان با درمان‌های ناموفق IVF که به طور مداوم جنین‌های بی‌کیفیت یا ژنتیکی غیرطبیعی تولید می‌کنند.
• زنان مبتلا به ناباروری غیرقابل توضیح.
• نارسایی زودرس تخمدان (یائسگی زودرس)
• زنان مبتلا به نارسایی اولیه تخمدان.
• زنان با علائم یائسگی به دلیل درمان سرطان.
• پاسخ غیر بهینه به تحریک هورمونی (تعداد کم تخمک در طول IVF یا ICSI یا AMH)
• سن بالای مادر

روش PRP برای جوانسازی تخمدان چگونه انجام می‌شود؟

ابتدا خون بیمار گرفته می‌شود و در سانتریفیوژ قرار می‌گیرد تا پلاکت‌ها جدا شوند و برای تزریق PRP آماده شود. سپس به بیمار بی‌حسی تزریق می‌شود. با کمک سونوگرافی، یک سوزن را از طریق واژه وارد تخمدان می‌کنند تا بتوانند PRP را به آن تزریق کنند. این فرایند بسیار شبیه به فرآیند بازیابی تخمک با IVF است.

بیماران می‌توانند یک ساعت پس از عمل به خانه برگردند. بلافاصله پس از عمل، تقریباً ۲۰ درصد از زنان ناراحتی خفیفی در قسمت تحتانی شکم یا فشار در تخمدان‌های خود احساس خواهند کرد که معمولاً طی ۱ تا ۲ ساعت و مصرف داروهای ضد درد خوراکی برطرف می‌شود. بیماران همچنین ممکن است پس از انجام عمل، مقدار کمی خونریزی از واژن داشته باشند که طبیعی است.

اکثر بیماران معمولاً طی ۲ الی ۲۴ هفته پس از عمل جوانسازی تخمدان، نتایج مثبتی را مشاهده خواهند کرد. افراد به این نوع شیوه درمان پاسخ‌های متفاوتی می‌دهند. البته گفته می‌شود نتایج جوانسازی دائمی نخواهد بود. اکثر بیماران اثر درمانی این روش را بین ۵ تا ۷ گزارش داده‌اند.

عوارض PRP برای جوان کردن تخمدان‌ها

خطرات این درمان بسیار شبیه به روش بازیابی تخمک است که معمولاً در فرآیند لقاح آزمایشگاهی یا IVF انجام می‌شود. در واقع، خطر خاصی وجود ندارد. برخی از عوارض جانبی نادری که برخی افراد پس از عمل متوجه می‌شوند درد، تب و برخی خونریزی‌های داخلی است که معمولاً تقریباً ۱ تا ۲ ساعت پس از مصرف داروی خوراکی به بیمار کاهش می‌یابد.

آیا این روش برای همه نتیجه مثبت دارد؟

به طور کلی، درمان جوانسازی تخمدان محدودیت سنی ندارد و برای همه بسیار ایمن است. البته شایان ذکر است که بهترین کاندیدها برای انجام درمان PRP تخمدان شامل افراد زیر می‌شوند:

• زنان معمولاً کمتر از ۴۰ سال با نارسایی زودرس تخمدان (POI)
• زنان با یائسگی زودرس
• زنانی که ذخیره تخمدانی پایینی دارند و آن‌هایی که سطح هورمون آنتی مولرین (AMH) در آن‌ها پایین است.
• زنان یائسه یا قبل از یائسگی زیر ۵۰ سال

کمترین میزان موفقیت در بیمارانی که در حال حاضر در یائسگی هستند و چند سالی است که سیکل نداشته‌اند، نشان داده شده است. به عنوان مثال، فردی که در سن ۴۵ سالگی وارد یائسگی شده است و در سن ۵۵ سالگی این درمان را امتحان می‌کند. در عین حال، بیمارانی که تا همین اواخر دوره‌های قاعدگی داشتند یا بیمارانی که هنوز چرخه قاعدگی خود را دارند اما عملکرد تخمدانشان به میزان قابل توجهی کاهش یافته است، همچنان می‌توانند نتایج بهتری داشته باشند. همچنین، افرادی که ۳۵ سال سن دارند و مبتلا به نارسایی زودرس تخمدان هستند، نتیجه بهتری نسبت به افرادی که ۵۰ سال دارند و در دوره طبیعی نارسایی تخمدان هستند، خواهند داشت.

کلام آخر

با پیشرفت و فناوری، روش‌های مختلفی برای درمان تخمدان‌های غیرفعال یا ضعیف پیدا خواهد شد. یکی از راه‌های جوانسازی تخمدان که دانشمندان در حال مطالعه روی آن هستند، استفاده از روش تزریق پلاسمای غنی از پلاکت است. استفاده از این روش هنوز آن چنان گسترش نیافته است و در مرحله پژوهش است. با این حال، می‌توان امیدوار بود در آینده‌ای نزدیک زنانی که می‌خواهند تخمدان خود را فعال کنند، از این روش بهره ببرند. پس هنوز نمی‌توان گفت که راهی قطعی و گسترده و معمول برای جوانسازی تخمدان وجود دارد. نظر شما در این باره چیست؟ لطفا نظرات، پیشنهادات و تجربیات خود را در بخش دیدگاه با ما در میان بگذارید.