تنگی نفس در بارداری یکی از مشکلات رایج برای مادران باردار است که زمان بروز آن در هر شخص متفاوت است. به دلیل اینکه علت تنگی نفس در اکثر مواقع، به دلیل رشد بیشتر جنین است، پیش بینی می‌شود بیشتر مادران باردار در سه ماهۀ دوم و سوم بارداری خود دچار تنگی نفس شوند. اما بروز تنگی نفس در سه ماهه اول نیز دلایل خاص خود را دارد. تنگی نفس در بارداری متأسفانه برای بسیاری از مادران باردار آزاردهنده است.
دلیل این موضوع این است که انجام فعالیت‌های روزمره یا حتی خوابیدن شبانه را برای مادران باردار بسیار سخت می‌کند. در این گونه مواقع مادر باید جهت خوابیدن خود را تغییر دهد تا بتواند به راحتی نفس بکشد. همچنین ممکن است نفس‌های بسیار سخت و ناآرامی، هنگام شب و به خصوص در زمان خواب داشته باشد. در ادامه این مقاله از مجموعه سی سیب به طور کامل در رابطه با تنگی نفس در بارداری صحبت خواهیم کرد. بنابراین تا پایان این مقاله با ما همراه باشید.
دلایل تنگی نفس در بارداری
تنگی نفس در بارداری با توجه به رشد جنین و تغییرات هورمونی در بدن ایجاد می‌شود. بنابراین در ادامه، میزان تاثیرات رشد جنین و شرایط داخلی بدن مادر را بر بروز تنگی نفس، مورد بررسی قرار می‌دهیم.
سه ماه اول بارداری و نفس تنگی مادر
اگر چه بروز تنگی نفس در سه ماه اول بارداری به ندرت دیده می‌شود، اما احتمال بروز این حالت با توجه به شرایط فیزیکی و بدنی مادر وجود دارد.
- یکی از دلایل مهم برای بروز تنگی نفس در سه ماه اول این است که بدن انسان سعی می‌کند حجم هوایی که وارد ریه‌ها می‌شود را افزایش دهد تا میزان اکسیژن رسانی به جنین، به خوبی انجام شود. برای اینکه میزان هوای ورودی به ریه مادر افزایش یابد، سایز قفسه سینه کمی بیشتر از حالت معمولی خود خواهد شد. این موضوع در مادر، به شکل تنگی نفس قابل مشاهده باشد.
با توجه به اینکه حجم اکسیژنی که وارد ریه‌ها می‌شود بسیار بیشتر از قبل است، ممکن است گردش این هوا نیز برای مادر سخت باشد. در هر صورت این موضوع درمان خاصی ندارد. چرا که جنین در سه ماه اول در حال رشد است و میزان اکسیژن رسانی به جریان خون در بدن نوزاد، باید به خوبی انجام شود. برای اینکه این مشکل را رفع کنید، سعی کنید با انجام ورزش‌هایی مثل یوگا تنفس خود را بهبود ببخشید.
- یکی دیگر از راه‌هایی که بدن از آن برای افزایش هوای ورودی به بدن نوزاد استفاده می‌کند، از طریق ترشح هورمون‌های خاصی در بدن مادر است. در بدن مادر هورمون‌های زنانه مثل پروژسترون و استروژن وجود دارند. در سه ماه اول، بدن مادر میزان ترشح هورمون پروژسترون را بالا می‌برد.
این هورمون باعث می‌شود هوای زیادی که وارد ریه‌ها شده بود، حالا وارد جریان خون شود و اکسیژن اضافی در بافت ریه، باعث بروز تنگی نفس شود. البته نمی‌توان گفت تنگی نفس در سه ماهه اول بسیار آزار دهنده است. شاید تعداد زیادی از مادران باردار اصلاً متوجه تغییر تنفس خود در سه ماه اول باداری نشوند. زیرا میزان تنفس آنها نسبت به قبل از زمان بارداری، اندکی تغییر می‌کند. به احتمال زیاد بیشتر مادران باردار در زمان استراحت، یا دراز کشیدن متوجه این تغییرات می‌شوند.
سه ماه دوم بارداری و نفس تنگی مادر
مجدداً علت اصلی تنگی نفس در سه ماهه دوم، می‌تواند نیاز بیشتر بدن، به مصرف اکسیژن باشد که از طریق روش‌های مختلفی که در قسمت قبل این مقاله بیان شد، جذب بدن می‌شود. بیشتر تأثیرات هورمونی در سه ماه دوم بارداری، افزایش می‌یابد.
در نتیجه ممکن است مشکلات اصلی مربوط به تنگی نفس در این سه ماه برای مادر باردار رخ دهد. در این دوران نفس کشیدن برای مادر باردار بسیار سخت و آزاردهنده خواهد بود. به طوری که شاید مجبور باشد برای خوابیدن چندین بار جابجا شود تا در نهایت به یک تنفس آرام برسد.
سه ماه سوم بارداری و تنگی نفس مادر
مشکلات تنفسی در سه ماهه سوم، امری بسیار طبیعی است. چرا که، حالا جنین بیشتر از هر زمان دیگری رشد پیدا کرده و تمامی بخش‌های رحم مادر را در بر گرفته است. یکی از نشانه‌های تنگی نفس، این است که تنفس شما بسیار سریع‌تر از زمان گذشته انجام می‌شود. بهتر است به جای این که شرایط را برای خود سخت‌تر کنید و راجع به این موضوع نگرانی داشته باشید، سعی کنید با حرکات آرام ورزشی به تنفس خود کمک کنید.
قبول داریم که در سه ماهه سوم، جنین رشد بیشتری دارد و ممکن است شرایط برای شما سخت‌تر باشد، اما در هر صورت باید با این موضوع کنار بیایید. چرا که هرچه نگرانی شما بابت تنگی نفس بیشتر شود، شرایط زندگی نیز برای شما سخت‌تر خواهد شد.
- رشد جنین به خودی خود، به فضای تنفسی مثل ریه یا قفسه سینه مادر، فشار زیادی وارد می‌کند. هنگامی که استخوان‌های قفسه سینه تحت فشار قرار بگیرند، نمی‌توانند فرآیند تنفس را به راحتی انجام دهند. در نتیجه ممکن است به تنگی نفس شدید مبتلا شوید.
- یکی دیگر از دلایل بروز نفس تنگی در بارداری به خصوص در سه ماهه سوم، افزایش وزن شماست.به صورت معمول، وقتی وزن شما افزایش می‌یابد، انجام فعالیت‌هایی مثل پیاده‌روی سریع، بالا رفتن از پله‌ها و بلند کردن وسایل برای شما سخت‌تر خواهد بود.
به همین دلیل تا جای ممکن، بهتر است در سه ماهه سوم بارداری، فعالیت شدید بدنی نداشته باشید و اموری مثل بلند کردن وسایل یا جابجایی آنها را به شخص دیگری بسپارید تا دچار تنگی نفس شدید نشوید.
آیا تنگی نفس در بارداری نگران کننده است؟
اگر نگران تنگی نفس در بارداری هستید، باید به شما بگوییم بروز تنگی نفس یا مشکلات تنفسی در دوران بارداری به هیچ وجه نگران کننده نیست و پس از زایمان، تمامی این مشکلات برطرف خواهند شد. حدود دوسوم زنان باردار، در دوران بارداری دچار مشکلات تنفسی می‌شوند. تعداد این افراد در سه ماهه دوم، نسبت به قبل افزایش پیدا می‌کند.
خوشبختانه امکان کنترل تنگی نفس در زمان بارداری نیز وجود دارد. تنها راهی که می‌تواند به حل مشکلاتی مثل تنگی نفس در زمان بارداری کمک کند، انجام حرکات ورزشی است که اثر بسیار زیادی برگردش هوای درونی بدن شما خواهد داشت.
کنترل تنگی نفس در بارداری
روش‌های مختلفی برای کنترل تنگی نفس در بارداری وجود دارد که در ادامه برخی از این روش‌ها را برای شما بیان می‌کنیم.
۱.صاف بنشینید یا بایستید
یکی از روش‌های کنترل تنگی نفس در زمان بارداری، این است که شما حرکات نشستن و ایستادن را به صورت درست انجام دهید. اکثر افراد هنگام نشستن به گونه‌ای می‌نشینند که پشت آنها حالت قوز پیدا می‌کند. در نتیجه فشار بیشتری به قفس سینه و جناق آنها وارد خواهد شد. در نتیجه هنگام تنفس، ریه تحت فشار بسیار زیادی قرار می‌گیرد و امکان نفس کشیدن برای این افراد وجود نخواهد داشت.
بنابراین سعی کنید کاملاً صاف بنشینید و فشار زیادی به ریه‌ها و قفسه سینه خود وارد نکنید. هنگامی که صاف بایستید یا صاف بنشینید، ریه‌های شما کاملاً بسته خواهد شد. در نتیجه با توجه به اینکه مقدار هوای ورودی به بدن افزایش پیدا کرده است، شما دچار تنگی نفس نخواهید شد.
۲.آرام حرکت کنید
همانطور که می‌دانید، انجام فعالیت‌های بدنی سریع، نه تنها می‌تواند مادران باردار را به نفس نفس بیندازد، بلکه برای افراد معمولی نیز ممکن است باعث بروز تنگی نفس شود. بهترین کاری که شما در زمان بارداری می‌توانید انجام دهید این است که به آهستگی حرکت کنید.
سعی کنید فرآیندهایی مثل دویدن یا حرکات ورزشی سریع را انجام ندهید و به آهستگی و آرام جابجا شوید. هنگامی که فعالیت بدنی شما پایین باشد و حرکات آرامی داشته باشید، فعالیت قلب و ریه‌ها نیز به مرور زمان منظم خواهد شد و شما دچار تنگی نفس نمی‌شوید.
۳. بازوها را به سمت بالا ببرید
اگر تنگی نفس، فشار بسیار زیادی به شما وارد کرد، کافیست دستان خود را بالا ببرید و پشت سر قرار دهید. سعی کنید حرکات کششی انجام دهید. این موضوع باعث می‌شود هوای ریه کاملاً آزاد شده و دچار انبساط شود. یعنی انقباضی که به علت حجم زیاد هوای ورودی به وجود آمده بود، کاملاً برطرف می‌شود. این روش در اکثر موارد برای از بین بردن تنگی نفس و بهبود تنفس مؤثر بوده است.
۳.زیر بالاتنه خود بالشت بگذارید
مشکل اصلی تنگی نفس، برای مادران باردار زمانی شروع می‌شود که در خواب هستند. حتی ممکن است باعث بروز صداهای مختلفی هنگام خوابیدن شود. برای اینکه مشکل تنگی نفس و نفس نفس زدن را در زمان خواب برطرف کنید، بهتر است بالا تنه خود را بالاتر نسبت به سطح بدن قرار دهید.
سعی کنید یک بالشت زیر بالاتنۀ خود قرار دهید. این کار باعث می‌شود ریه فضای بیشتری پیدا کند و نفس کشیدن برای شما راحت‌تر باشد. همچنین خوابیدن به سمت پهلوها نیز می‌تواند احتمال ابتلا به تنگی نفس را برای شما افزایش دهد. بنابراین تا جایی که ممکن است سعی کنید رو به سقف بخوابید.
۴.آرامش خود را حفظ کنید
به طور کلی در زمان بارداری هیچ چیزی بیشتر از روحیۀ خوب و انرژی مثبت بر سلامت فیزیکی بدن شما و جنین تأثیر گذار نخواهد بود. هر احساسی که شما در زمان بارداری داشته باشید، فوراً به جنین منتقل می‌شود. احساس نگرانی و اضطراب می‌تواند مشکلات جسمی زمان بارداری را افزایش دهد.
سعی کنید روحیه خود را در مدت زمان بارداری مثبت و پر انرژی نگه دارید. اگر چه انجام این کار واقعاً سخت است. چرا که به دلیل ترشح هورمون‌های مختلف در بدن مادر، خلق و خو نیز تغییرات بسیار زیادی پیدا خواهد کرد.
یکی از مهمترین تغییراتی که در زمان بارداری به وجود می‌آید، روحیه حساس مادران باردار است. بنابراین این برای اینکه آرامش خود را حفظ کنید، می‌توانید روزانه حدود چند دقیقه به موسیقی ملایم گوش کنید. به طبیعت بروید و روزهای خود را با تفریح و استراحت بگذرانید. سعی کنید از مشغله‌ها و مشکلات زندگی برای مدتی دور شوید تا سلامتی شما و جنین حفظ شود.
۵.ورزش کنید
یکی دیگر از مسائلی که به کاهش تنگی نفس در زمان بارداری کمک می‌کند، ورزش کردن است. با کمک ورزش، می‌توان بسیاری از مشکلات جسمی را در زمان بارداری بهبود بخشید. البته باید توجه داشته باشید که حرکات ورزشی شما باید کاملاً ملایم و آرام باشد. انجام ورزش‌های سنگین باعث آسیب رسیدن به جنین خواهد شد.
بهترین ورزش در زمان بارداری یوگاست. یوگا یک ورزش باستانی است که انواع مختلفی دارد و اساس این ورزش، این است که شما تنفس خود را آرام کنید و سپس این ورزش را انجام دهید. با کمک این ورزش شما صرفاً در زمان حال قرار دارید و به گذشته و آینده فکر نخواهید کرد. این فرآیند تأثیر بسیار زیادی بر روحیۀ شما خواهد داشت. همچنین پیاده روی روزانه نیز برای برطرف کردن درد در زمان بارداری یا تنگی نفس بسیار مفید است.
۶.آب بنوشید
هرچه در زمان بارداری، میزان مایعات در بدن شما بیشتر شود، بهتر خواهد بود. بسیاری از مشکلات تنفسی داخلی بدن یا مشکلات هورمونی برای مادر باردار به وجود می‌آید، به کمک مایعاتی مثل آبمیوه‌های طبیعی یا آب معمولی برطرف خواهد شد.
البته باید توجه کنید که نوشیدنی‌های حاوی کافئین را تا حد ممکن کنار بگذارید. زیرا نتیجۀ معکوس برای شما خواهند داشت. بیشتر از زمان معمولی آب بنوشید تا بتوانید مشکل تنگی نفس خود را کنترل کنید.
۷.رژیم غذایی مفید داشته باشید
یکی دیگر از مسائلی که به شما کمک می‌کند تا تنگی نفس خود را در زمان بارداری کنترل کنید، داشتن یک رژیم غذایی مناسب خواهد بود. شما باید توجه کنید که در زمان بارداری تمامی مواد غذایی غنی و مواد معدنی باید به بدن شما برسد. همچنین ویتامین‌ها نیز باید در بدن شما وجود داشته باشد تا استخوان‌ها و بافت جنین به خوبی شکل بگیرد.
به همین دلیل به جای اینکه از مواد غذایی ناسالم استفاده کنید، سعی کنید مواد شامل پروتئین، امگا ۳، روغن‌های طبیعی و همچنین سبزیجات و میوه جات را مصرف کنید و از مصرف ویتامین‌ها نیز غافل نشوید. داشتن یک رژیم غذایی مناسب، تأثیر بسیار زیادی بر وضعیت داخلی بدن و تنگی نفس شما خواهد داشت.
چه زمانی تنگی نفس خطرناک است؟
به طور کلی تنگی نفس در زمان بارداری خطرناک نیست و مشکلی برای شما به وجود نمی‌آورد. اما در صورتی که برخی از نشانه‌ها و علائم در بدن شما پدیدار شد، لازم است حتماً به پزشک مراجعه کنید.
- اگر علاوه بر مشکلات تنفسی، برای مدت طولانی نبض شما شدت گرفت یا تپش قلب شما بیشتر از حالت معمولی شد، به پزشک مراجعه کنید.
- همچنین اگر علاوه بر تنگی نفس، قفسه سینه شما نیز درد می‌کند یا دچار کبودی در اطراف انگشتان دست یا پا هستید، بهتر است این موضوع را جدی بگیرید.
- در برخی از افراد نیز ممکن است سرفه خونی یا سرفه طولانی مدت دیده شود. البته ممکن است منشاء این علائم اصلاً بارداری نباشد.
سخن پایانی
در این مقاله از مجموعه ۳۰ سیب به طور کامل در رابطه با تنگی نفس در بارداری صحبت کردیم. به طور کلی تنگی نفس موضوع نگران کننده‌ای نیست و بهتر است با روش‌های درمانی که در این مقاله بیان شد آن را کنترل کنید.
یکی از مهمترین دلایل برای بروز تنگی نفس در زمان بارداری، رشد جنین است که به قفسه سینه فشار زیادی وارد می‌کند. بعد از زایمان، تمامی این مشکلات برطرف خواهد شد و شما درد در قفسه سینه را احساس نخواهید کرد و دچار تنگی نفس نیز نخواهید شد.
