به پهلو خواباندن نوزاد و تمام نکاتی که باید درباره آن بدانید

زمان مطالعه: 6 دقیقه

طبق توصیهٔ پزشکان به پهلو خواباندن نوزادان هیچ مزیتی ندارد و کاری خطرناک محسوب می‌شود. برخی از افراد بر این باورند که به پهلو خواباندن نوزاد، هنگامی که رفلاکس معده و استفراغ دارد بهتر است؛ اما این یک باور غلط و مربوط به زمان‌های گذشته است. به این ترتیب نوزادانی که به رفلاکس معده مبتلا هستند، هنگامی که به پشت می‌خوابند، کمتر دچار خفگی و استفراغ خواهند شد؛ بنابراین بهترین و امن‌ترین حالت خوابیدن نوزاد، خوابیدن به پشت است.

اگر نوزاد به پهلو می‌خوابد یا هنگام خواب به پهلو غلت می‌زند، بیشتر اوقات نیازی به تغییر دادن حالت خواب نوزاد به پشت نیست، اما در این مواقع مراقب غلت زدن نوزاد باشید، زیرا به پهلو خوابیدن نوزاد منجر به سندرم مرگ ناگهانی خواهد شد. به همین دلیل والدین باید به پهلو خواباندن نوزاد را ترک کرده و سعی کنند همیشه نوزاد را به پشت بخوابانند، حتی پس از اینکه نوزاد غلت می‌زند. در ادامۀ این مطلب از مجموعه 30 سیب به بررسی نکات به پهلو خواباندن نوزاد می‌پردازیم.

زمان مناسب به پهلو خواباندن نوزاد

تحقیقات انجام شده جهت یافتن زمان مناسب برای به پهلو خواباندن نوزاد، نشان می‌دهد که والدین نمی‌توانند نوزاد را تا قبل از ۱۲ ماهگی به پهلو بخوابانند. به همین دلیل توصیه می‌شود برای این کار تا زمان یک سالگی نوزاد، صبر کرده و سپس می‌توانید با خیال راحت نوزاد را به پهلو بخوابانید؛ اما این کار دلیل برآن نمی‌شود زمانی که نوزاد به پهلو خوابیده است از او مراقبت نکنید، بلکه برای جلوگیری از خفگی و کاهش خطر مرگ، باید مراقب غلت زدن نوزاد در خواب باشید.

در گذشته برخی از پزشکان و مراقبت‌های نوزادان توصیه می‌کردند برای دفع مایع آمنیوتیک (مایع زرد رنگی که در کیسهٔ آب نوزاد است) که ممکن است نوزاد بلعیده باشد، باید نوزاد به پهلو بخوابد، در صورتی که هنوز هیچ مدرکی برای اثبات این موضوع وجود ندارد.

خطرات به پهلو خواباندن نوزاد بر اساس سن

خطر اصلی به پهلو خواباندن نوزاد این است که نوزاد با غلت زدن بر روی شکم خود می‌افتد و خطر خفگی و مرگ نوزاد افزایش می‌یابد. هنگامی که نوزاد در ماه‌های اول تولد و قبل از ۱۲ماهگی قرار دارد، قادر به کنترل کردن سر، هنگام افتادن بر روی شکم نیست، در چنین شرایطی صورت نوزاد به تشک چسبیده و تنفس او مختل می‌شود.

در حالی که برخی از نوزادان از سن ۴ ماهگی می‌توانند حرکات سر را کنترل کرده و سر را از روی تشک بلند کنند. بسیاری از نوزادان در سن ۳ یا ۴ ماهگی شروع به غلت زدن خواهند کرد و در سن ۴ تا ۶ ماهگی می‌توانند از شکم به پشت و بالعکس از طرف پشت به روی شکم بغلتند.

نوزادانی که در این سنین هستند و می‌توانند روی شکم خود بغلتند، می‌توانند دوباره به حالت قبل برگردند؛ بنابراین زمانی که نوزاد در این سن به پهلو یا به شکم غلت می‌زند تا زمانی که در یک محیط امن خوابیده باشد، نیازی به عوض کردن حالت خوابیدن او به پشت نیست.

بیشتر نوزادان در سن ۶ ماهگی فعالیت بیشتری دارند و در طول شب و هنگام خواب، بیشتر غلت می‌زنند با این حال خوابیدن نوزاد به پهلو یا شکم نا امن است؛ اما اگر نوزاد در این سن در خواب غلت بزند نیازی به تغییر حالت او نیست.

نحوه تغییر حالت خوابیدن نوزاد

یکی از ساده‌ترین روش‌ها برای تغییر وضعیت خواب نوزاد، خواباندن او به پشت است. برای این کار باید سعی کنید:

۱. هنگام شیر دادن به نوزاد، او را به پشت بخوابانید؛ همچنین می‌توانید قبل از خواب، شکم نوزاد را به آرامی مالش دهید، برای او لالایی بخوانید یا وقتی نوزاد را به پشت می‌خوابانید کمی او را تکان دهید، انجام این تکنیک‌ها به نوزاد کمک می‌کند تا با موقعیت جدید خوابیدن سازگار شده و به پشت بخوابد.

۲.هنگام خواباندن نوزاد، سعی کنید از ابزار و وسایلی استفاده نکنید که مانع غلتیدن او شود؛ زیرا ممکن است نوزاد هنگام غلتیدن در خواب به وسایلی که کنار او قرار داده‌اید برخورد کرده و خفه شود. در واقع با این کار خطر سندرم مرگ ناگهانی نوزاد را افزایش می‌دهید. به همین سبب بهتر است بیشتر بر فرآیند خواباندن نوزاد به پشت تمرکز کنید.

۳.اگرهنگامی که نوزاد خود را می‌خوابانید و بر روی تشک قرار می‌دهید، فوراً از خواب بیدار می‌شود، می‌توانید حدود ۲۰ دقیقه او را در آغوش بگیرید تا به خواب عمیق فرو برود؛ زیرا هر چه نوزاد خواب عمیق‌تری داشته باشد، کمتر در خواب غلت زده و تغییر موقعیت خواب آسان‌تر است.

۴.قنداق کردن نوزاد، یک راه‌حل بسیار خوب برای تغییر موقعیت خواب خواهد بود که از زمان‌های گذشته بسیار مورد استقبال قرار گرفته است. هنگامی که نوزاد را قنداق می‌کنید حس آرامش بیشتری داشته و احساس آغوش مادر برای او تداعی می‌شود و خواب بهتری را تجربه می‌کند؛ بنابراین کمتر به پهلو غلت می‌زند.

توجه داشته باشید این کار را زمانی انجام دهید که نوزاد در صورت غلت زدن بر روی شکم قادر به برگشتن به پشت باشد؛ زیرا اگر هنگامی که قنداق پیچ شده است بر روی شکم بیافتد، ممکن است نتواند خودش را به حالت قبل برگرداند و خطر خفگی نوزاد افزایش می‌یابد. بهتر است در چنین شرایطی از قنداق کردن نوزاد خودداری کنید.

۵.سعی کنید از گهواره و وسایل مشابه گهواره که زیاد تکان می‌خورند برای خواباندن کودک استفاده نکنید.

۶.برای تغییر وضعیت خواب نوزاد می‌توانید از چند پتوی تا شده یا بالش استفاده کنید؛ اما توجه داشته باشید که آنها را زیر تشک نوزاد قرار دهید تا از خطر خفگی و مرگ ناگهانی نوزاد جلوگیری کنید. یک تخت بدون وسایل اضافی و خطرناک بهترین مکان برای خوابیدن نوزاد است.

۷.همهٔ نوزادان می‌توانند از یک برنامهٔ منظم پیروی کنند، به همین دلیل توصیه می‌کنیم اگر بعد از چند شب تلاش کردن، نوزاد شما دوباره به پهلو می‌غلتد، نباید تسلیم شده و دست از تلاش برای تغییر وضعیت خواب او بردارید؛ بلکه سعی کنید به طور مداوم نوزاد را به پشت برگردانده تا به حالت جدید عادت کنند.

عوارض به پهلو خواباندن نوزاد

علاوه‌ بر خطراتی که در بالا ذکر شد، به پهلو خواباندن نوزاد عوارض بالقوه‌ای نیز دارد که سعی داریم در این مطلب از مجموعه سی سیب به شرح آنها بپردازیم. برخی از این عوارض در صورت تغییر حالت خواب نوزاد به پشت، برطرف می‌شوند و خطر پایداری ندارند؛ اما برخی از آنها می‌توانند برای نوزاد مضر و ماندگار باشند.

پلاژیوسفالی

 این عارضه هنگامی رخ می‌دهد که بر اثر به پهلو خواباندن نوزاد به شکل مداوم و طولانی مدت، یک نقطه از سر کودک صاف شود. از آنجایی که جمجمهٔ نوزاد بسیار نرم و انعطاف پذیر است، فشار مداوم در یک منطقه از سر او منجر به صاف شدن جمجمه و وارد شدن آسیب بزرگی به نوزاد می‌شود.

برای جلوگیری از بروز این عارضه توصیه می‌شود والدین حتماً موقعیت خواب نوزاد را تغییر دهند تا جمجمه به حالت عادی برگردد. در صورتی که پلاژیوسفالی در نوزاد شدید باشد، پزشک یک کلاه ایمنی برای محافظت از سر و جمجمه، برای اصلاح شکل سر نوزاد تجویز خواهد کرد.

 تورتیکولی

 کوتاه شدن عضلهٔ گردن یا تورتیکولی یکی دیگر از عوارض به پهلو خواباندن نوزاد است و زمانی اتفاق می‌افتد که نوزاد به هنگام خوابیدن به پهلو یا پشت، سر خود را به یک سمت نگه دارد. تورتیکولی باعث رشد غیر طبیعی عضلات و استخوان گردن نوزاد می‌شود. برای رفع این مشکل پزشک فیزیوتراپی یا ریکاوری را توصیه می‌کند.

سخن آخر

برخی افراد در گذشته بر این باور بودند که به پهلو خواباندن نوزاد به خصوص نوزادانی که رفلاکس معده دارند، بی‌خطر است در صورتی که این باور غلط بوده و والدین با این کار سلامت کودک را به خطر انداخته و باعث مرگ ناگهانی نوزاد در خواب خواهند شد. امن‌ترین حالت خوابیدن نوزاد به پشت خواهد بود، اما طی تحقیقاتی که انجام شده زمان خاصی برای به پهلو خواباندن نوزاد تعیین نشده است.

به همین دلیل والدین باید نوزاد را تا سن یک سالگی به پشت بخوابانند. همانطور که اشاره کردیم به پهلو خواباندن نوزاد خطراتی را به همراه دارد که مهم‌ترین و شایع‌ترین خطر، این است که نوزاد به روی شکم خود می‌افتد و اگر نوزاد زیر ۴ ماه سن داشته باشد نمی‌تواند حرکات سر را کنترل کرده و از روی تشک بلند کند. در نهایت اگر والدین مراقب نحوهٔ خوابیدن نوزاد خود نباشند احتمال خفگی نوزاد بسیار زیاد خواهد بود.