وقتی نوزاد رشد می‌کند، دستگاه گوارش او نیز تکامل می‌یابد و می‌تواند به تدریج خوردن غذاهای جامد را شروع کند. انتخاب غذای کمکی نوزاد بسیار مهم است. شما نمی‌توانید تمامی غذاهای جامد را از همان ابتدا به فرزند خود بدهید. آیا برای شما هم این سوال پیش آمده است که کدام غذا برای چه سنی مناسب است؟ در این مقاله از سی سیب به بررسی بهترین غذای کمکی برای نوزادان می‌پردازیم و تمامی نکات لازم در این باره را بررسی می‌کنیم. با ادامه این مطلب ما را همراهی کنید.
بهترین زمان برای شروع غذای کمکی نوزاد
توصیه سازمان جهانی بهداشت و آکادمی اطفال آمریکا این است که تا شش ماهگی، به فرزند خود فقط شیر بدهید. در برخی موارد می‌توان غذا دادن را از ۴ یا ۵ ماهگی شروع کرد اما این مورد باید تنها به توصیه پزشک انجام شود.
اگر می‌خواهید از غذای کمکی آماده مثل سرلاک استفاده کنید، حتما از موارد ساده و تک ماده‌ای شروع کنید. غذای کمکی نوزاد در انواع مختلف به فروش می‌رسد و اکثرا بر اساس مواد تشکیل‌دهنده به سه مرحله تقسیم می‌شوند و اطلاعات این چنینی روی بسته‌بندی آنها نوشته شده است.
به عنوان مثال، غذای کمکی مرحله یک نرم‌ترین بافت را دارد و معمولا از یک ماده تشکیل شده است. برای همین هم نوزادان ۴ الی ۶ ماهه باید غذای مرحله یک را بخورند. غذاهای تک ماده‌ای به شما کمک می‌کنند تا بهتر بتوانید هر گونه واکنش نامطلوب را مشاهده کنید. توصیه می‌شود هر غذا را برای ۳ الی ۵ روز به فرزند خود بدهید و علائم را مشاهده کنید.
غذای کمکی مخصوص شش ماهگی
برای شروع، نوزاد شما می‌تواند در طول روز مقدار کمی غذای جامد بخورد. به صورت روزانه، یک بار به او غذای جامد بدهید. بهتر است در ابتدا تنها با یک نوع میوه یا سبزی شروع کنید؛ مثلا آنها را به خوبی له کنید یا به قطعات نازک برش بزنید و به خوبی بپزید تا نرم شوند. جعفری پخته، کلم بروکلی، سیب زمینی، هویج، سیب یا گلابی می‌توانند گزینه‌های خوبی باشند. همچنین می‌توانید برنج نیم دانه پخته شده را با شیر خود یا شیر خشک مخلوط کنید.
غذاهایی را که ممکن است موجب آلرژی شوند، به مقدار کم به فرزند خود بدهید. این گونه می‌توانید هر گونه واکنش آلرژیک را شناسایی کنند. این غذاها شامل موارد زیر می‌شوند:
- شیر گاو گرم شده یا مخلوط با غذا
- تخم مرغ خوب پخته شده
- غذاهای حاوی گلوتن مثل گندم و جو
- آجیل و بادام زمینی خرد شده یا آسیاب شده
- دانه‌های خرد یا آسیاب شده
- سویا
- ماهی
- صدف کاملا پخته شده
پس از امتحان کردن این غذاها، اگر واکنشی مشاهده نکردید، آنها را جزئی از رژیم غذایی کودک خود کنید تا ریسک آلرژیک شدن را به حداقل برسانید.
غذای کمکی ۷ الی ۹ ماهگی
در حال حاضر کودک شما می‌تواند به خوبی نحوه غذا خوردن را یاد بگیرد. تا جایی که امکان دارد با هم غذا بخورید تا او بتواند نکات لازم را یاد بگیرد. کم کم باید به او سه وعده غذا در طول روز بدهید. همچنین می‌توانید طیف گسترده‌ای از غذاها را به او بدهید تا علاوه بر دریافت انرژی، مواد مغذی لازم را هم دریافت کند. نوزادان نیازی به شکر یا نمک ندارند. نمک برای کلیه آنها خوب نیست. شکر هم می‌تواند موجب پوسیدگی دندان‌ها شود.
با یاد داشته باشید که ممکن است نیاز باشد ده بار یا حتی بیشتر یک غذا را به فرزند خود بدهید تا او بتواند با طعم‌های جدید آشنا شود و به بافت‌ها عادت کند. ممکن است در ابتدا غذا را رد کنند. یک روز کمتر و در روز دیگر بیشتر غذا بخورند. در چنین مواقعی نگران نشوید. این رفتار آنها کاملا طبیعی است. فقط صبور باشید و به غذا دادن ادامه دهید. اگر نوزاد غذایی را هم رد می‌کند، سعی کنید به تدریج آن غذا را به او بدهید تا به تدریج عادت کند.
نکته: نوزادان زیر ۱۲ ماه به میان وعده نیاز ندارند. اگر کودک شما در بین سه وعده اصلی غذایی گرسنه می‌شود، به او شیر بدهید.
غذای کمکی ۱۰ الی ۱۲ ماهگی
کم کم فرزند شما باید به خوردن سه وعده اصلی غذا در طول روز عادت کند. البته شیر نباید از رژیم او حذف شود. ناهار و عصرانه او می‌تواند شامل یک غذای اصلی و مقداری پودینگ مانند پودینگ میوه یا ماست شود. همچنان شکر و نمک برای آنها مناسب نیست.
غذای کمکی بعد از دوازده ماهگی
حال فرزند شما باید سه وعده غذایی اصلی را در طول روز بخورد. در کنار آن هم می‌توانید دو میان وعده به او بدهید تا بتوانید او را از شیر بگیرید. میان وعده باید سالم باشد. می‌توانید از میوه، سبزیجات، نان تست، نان معمولی یا ماست ساده استفاده کنید. شکر و نمک هم همچنان مضر هستند و نباید به غذا اضافه شوند.
دسته‌بندی گروه‌های غذایی قابل استفاده در غذای کمکی با توجه به سن نوزاد
در ادامه گروه‌های غذایی را با توجه به دسته‌بندی سنی ۶ ماهگی، ۷ الی ۹ ماهگی، ۱۰ الی ۱۲ ماهگی و بالای یک سال، بررسی می‌کنیم. هر گروه غذایی را در سنین مختلف باید به شیوه متفاوتی به فرزند خود بدهید؛ مثلا در سن ۶ ماهگی باید به نوزاد خود سبزیجاتی مانند کلم بروکلی، گل کلم و اسفناج بدهید که زیاد شیرین نیستند. این گونه فرزند شما به طیف وسیعی از طعم‌ها عادت خواهد کرد و فقط سراغ غذاهای شیرینی مثل هویج و سیب زمینی شیرین نمی‌رود.
علاوه بر این، وقتی بزرگ‌تر شود، بدغذا نمی‌شود. در سنین ۷ الی ۹ ماهگی هم حتما طیف گسترده‌ای از مواد غذایی را در وعده‌های کودک خود قرار دهید تا او به طعم‌های مختلف عادت کند و علاوه بر این، مواد مغذی متفاوتی به بدن او برسد. شما می‌توانید به تدریج مقدار و تنوع غذا را بیشتر کنید و از موادی استفاده کنید که در بخش‌های بعدی آنان را نام می‌بریم.
سبزیجات
برای استفاده از سبزیجات در وعده غذایی نوزادان شش ماهه، آنها را به خوبی بپزید تا نرم شوند و بافت مناسبی برای نوزاد داشته باشند. همچنین می‌توانید این سبزیجات را به صورت نازک برش بزنید و بپزید تا کودک خودش آنها را بخورد. از تمامی طعم‌ها استفاده کنید. حتی طعم‌هایی که به نظر تلخ می‌رسند هم در رژیم غذایی قرار دهید:
- کلم بروکلی
- زردک
- فلفل
- نخود فرنگی
- گل کلم
- سوئدی
- اسفناج
- لوبیا سبز
- کدو سبز
- مارچوبه
- کلم پیچ
- هویج
- آووکادو
- کدو حلوایی
- کلم
سعی کنید در سنین ۷ الی ۹ ماهگی و به محض این که فرزند شما قدرت مدیریت کردن غذای خود را پیدا کرد، به او غذاهای فینگرفود و تکه‌ای بدهید. اگر هنوز نمی‌تواند غذای این چنینی بخورد، آنها را له و نرم کنید. سبزیجات باید نرم و پخته شده باشند. از تمامی موارد ذکر شده در بخش شش ماهگی می‌توانید استفاده کنید.
در سن ۱۰ الی ۱۲ ماهگی، فرزند شما دیگر می‌تواند غذاهای له شده، تکه و خرد شده یا فینگرفود را مدیریت کند. همچنان سبزیجات سفت را بپزید تا نرم شوند اما برخی از آنها را می‌توانید به صورت خرد شده یا فینگرفود به فرزند خود در این سن بدهید.
میوه‌ها
برای میوه دادن به فرزند ۶ الی ۹ ماهه خود، حتما میوه‌های رسیده را انتخاب کنید. آنها را له کنید یا به پوره تبدیل کنید تا بافتی مناسب پیدا کنند. میوه‌های سفت‌تر باید پخته و نرم شوند. هسته و پوست میوه را هم جدا کنید. برای میوه دادن می‌توانید از موارد زیر استفاده کنید:
- موز
- کیوی
- پرتقال
- سیب
- تمشک
- انبه
- شلیل
- گلابی
- توت فرنگی
- آناناس
- خربزه
- هلو
- آلو
وقتی سن فرزند شما بالا رفت، می‌توانید میوه‌ها را خرد کنید یا به صورت فینگرفود به فرزند خود بدهید.
غذاهای نشاسته‌ای
این گونه غذاها را هم می‌توانید بپزید و له کنید یا به صورت فینگر فود پخته شده به فرزند خود در سنین مختلف بدهید. غلات یا سرلاک را می‌توان با شیر مادر یا شیر خشک مخلوط کرد. اگر فرزند شما ۶ ماه را تمام کرده است، از شیر پاستوریزه گاو یا شیر گوسفند و بز هم می‌توانید استفاده کنید. غذاهای نشاسته‌ای عبارت‌اند از:
- سیب زمینی
- سیب زمینی شیرین
- برنج
- برنج نیم دانه
- پاستا
- فرنی
- جو دوسر
- بلغور جو دوسر
- آرد ذرت
- ذرت
- ارزن
- نان تست
- نان
غذاهای پروتئینی
این گروه غذایی شامل گوشت، ماهی، تخم مرغ و حبوبات می‌شود. این غذاها علاوه بر پروتئین، دارای مواد مغذی مانند آهن و روی هم هستند و شما می‌توانید از ۶ ماهگی به فرزند خود بدهید. این غذاها شامل موارد زیر می‌شوند:
- مرغ
- بوقلمون
- گوشت گاو
- گوشت بره
- ماهی (بدون استخوان)
- تخم مرغ
- عدس
- لوبیا
- توفو
- حبوبات، مانند نخود
لبنیات
لبنیات باید پاستوریزه باشند. سعی کنید ماست‌های پرچرب و بدون قند اضافی را انتخاب کنید. از شیر می‌توانید در پخت و پز استفاده کنید اما نباید آن را به عنوان نوشیدنی به فرزند ۶ الی ۹ ماهه خود بدهید. در واقع تا ۱۲ ماهگی نباید از این شیرها به عنوان نوشیدنی استفاده کنید.
نوشیدنی‌های مختلف
شما می‌توانید در زمان غذا دادن به نوزاد، جرعه‌ای آب به او بدهید. از دادن نوشیدنی‌های شیرین به فرزند شش ماهه خود جدا خودداری کنید. فرقی ندارد این نوشیدنی نوشابه گازدار باشد یا آب میوه، این شیرینی‌ها می‌تواند موجب خراب شدن دندان‌های او شود. آب را هم بجوشانید و پس از خنک شدن به فرزند خود بدهید.
در سنین ۱۰ الی ۱۲ ماهگی دیگر می‌تواند خودش از لیوان آب بخورد اما همچنان نباید به او نوشیدنی‌های قنددار بدهید. علاوه بر این تا دوازده ماهگی هم نباید شیر بنوشد. وقتی دوازده ماهه شد، می‌توانید به او شیر گاو بدهید و از لبنیات پرچرب استفاده کنید. تا دو سالگی می‌توانید از شیر پرچرب استفاده کنید. پس از آن، از درصد چربی بکاهید.
نحوه سرو غذای کمکی
در ابتدای کار، باید به فرزند خود غذاهای له شده و فینگرفود بدهید. آنها به تدریج یاد می‌گیرند غذای جامد را در دهان خود حرکت دهند، بجوند و غذا را ببلعند. به کودک خود قاشق بدهید و به او کمک کنید تا خودش غذا بخورد. غذا حتما باید نرم باشد تا فرزند شما بتواند به راحتی آن را ببلعد. با دادن غذای فینگرفود، فرزند شما یاد می‌گیرد که غذاها بافت‌های مختلفی دارند. علاوه بر این، یاد می‌گیرند حرکات دست‌ها و چشم‌ها را هنگام غذا خوردن هماهنگ کنند.
در سن ۷ الی ۹ ماهگی فرزند شما می‌توانند بهتر غذاها را خودش بخورد. حال می‌توانید کمی برش غذاها را بزرگ‌تر کنید. اکنون می‌توانید بیشتر از غذاهای فینگرفود استفاده کنید.
در سن ۱۰ الی ۱۲ ماهگی، فرزند شما می‌تواند تکه‌های بزرگ‌تر غذا را بردارد و بخورد. حال باید طعم‌ها و بافت‌های بیشتری آشنا شود. وقتی به دوازده ماهگی رسید، دیگر می‌تواند همانند سایر اعضای خانواده وعده‌های غذایی مختلف و در عین حال سالم را بخورد. فقط مراقب حجم غذایی که به او می‌دهید باشید.
خوردن شیر مادر یا شیر خشک در کنار غذای کمکی نوزاد
در ابتدای راه حتما باید به فرزند خود در کنار غذای کمکی، شیر هم بدهید. مسلما به تدریج از میزان شیر خوردن کودک کم می‌شود. شیر مادر یا شیر خشک تا دوازده ماهگی باید نوشیدنی اصلی کودک باشد. اگر به فرزند خود شیر مادر می‌دهید، نوزاد می‌تواند شیر خوردن را با مقدار غذایی که می‌خورد، مطابقت دهد و به میزان لازم شیر بخورد. اگر از شیر خشک استفاده می‌کنید، باید حدود ۶۰۰ میلی‌لیتر شیر در روز به فرزند خود بدهید. یادتان نرود که معده فرزند شما هنوز کوچک است. بهتر است بعد از غذای جامد به او شیر بدهید و او را هم مجبور به تمام کردن شیشه شیر نکنید.
در سنین ۷ ایل ۹ ماهگی نوزاد شما ممکن است سه بار در روز شیر بخورد. اگر به او شیر خشک می‌دهید، حدود ۴۰۰ میلی‌لیتر در طول روز کافی است. وقتی فرزند شما به ۱۲ ماهگی برسد، دیگر تصمیم با شما و او است که شیر دادن را ادامه دهید یا قطع کنید. به خواسته فرزند خود توجه کنید و بر این اساس تصمیم بگیرید.
کلام آخر
در این مقاله از سی سیب بهترین غذای کمکی نوزاد برای سنین مختلف را معرفی کردیم و نکات مربوط به آن را بررسی کردیم. فرزند شما کدام غذای کمکی را بیشتر می‌پسندد؟ آیا تمامی وعده‌های غذایی لازم سن خود را با اشتیاق می‌خورد؟ لطفا نظرات، تجربیات و پیشنهادات خود را در بخش دیدگاه با ما در میان بگذارید.
