بیشتر خانم‌ها در طول زندگی خود شاهد برجستگی‌های بی خطری در سینه‌های خود هستند که به آن کیست سینه گفته می‌شود. وجود کیست در سینه، طی یک خودآزمایی یا از طریق معاینه توسط پزشک مشخص می‌شود. کیست سینه نسبتاً شایع است و بیشتر این توده‌ها خوش خیم بوده و سرطانی نیستند.
کیست سینه در خانم‌های باردار یا شیرده نیز مشاهده می‌شود. آدنوم شیردهی یا تومور ناشی از هورمون‌های بارداری و شیردهی، شایع‌ترین دلیل کیست سینه در زنان باردار و شیرده است. در ادامۀ این مطلب از مجموعه سی سیب به بررسی کیست سینه و بارداری می‌پردازیم.
کیست سینه چیست؟
کیست سینه توده‌ای درون سینه است که یک دیوارهٔ نازک بوده و مایعی شفاف و یکدست درون آن قرار دارد. توده در سینه معمولاً کوچک است. اما ممکن است برخی افراد دارای کیست‌های بزرگی در سینه باشند. بزرگ بودن کیست، دلیلی بر خطرناک بودن آن نیست و اندازهٔ کیست هیچ تأثیری بر خوش خیم یا بدخیم بودن آن ندارد.
بعضی افراد تصور می‌کنند کیست سینه نیز مانند کیست تخمدان ارثی است و به طور وراثتی فرد را درگیر می‌کند. اما حقیقت این است که کیست سینه، ساختار متفاوتی از کیست تخمدان دارد و این تصور کاملاً اشتباه است. دلیل اصلی به وجود آمدن کیست سینه، تغییرات هورمونی تخمدان است. به همین خاطر تشکیل کیست سینه در افراد، بیشتر در سنین باروری ایجاد می‌شود.
به بیانی ساده‌تر، تخمدان‌ها در سنین ۳۰ تا ۳۵ سالگی فعالیت منظم‌تری دارند و زنان در این سنین، در دوران اوج باروری هستند. بنابراین در این دوران بیشتر در معرض ابتلا به کیست سینه خواهند بود. از سن سی سالگی به بعد، سینهٔ خانم‌ها بیشتر در معرض کیست سازی است و احتمال ابتلا به کیست سینه تا سن ۵۰ سالگی نیز وجود دارد.
انواع کیست سینه
به طور کلی کیست سینه در دو نوع ظاهر می‌شود که نوع اول آن کیست ساده و نوع دوم آن کیست کمپلکس نام دارد. بیشتر کیست‌های سینه در هر اندازه‌ای که باشند، به عنوان کیست ساده شناخته می‌شوند و هیچ خطری برای فرد مبتلا ایجاد نمی‌کنند و فقط باعث ایجاد درد در سینهٔ بیمار می‌شوند.
اما کیست‌های کمپلکس کمی با کیست ساده تفاوت دارند به این صورت که یک دیوارهٔ ضخیم دارند و هنگام لمس سینه مانند یک توده برجسته هستند. اگرچه کیست‌های کمپلکس همیشه خطرناک نیستند؛ اما در مقایسه با کیست ساده، عوارضی را به دنبال دارد. اگر طی معاینات پزشکی، کیست کمپلکس از نوع خطرناک تشخیص داده شود، باید سریع‌تر درمان آن را شروع کرد.
کیست سینه و بارداری
برخی از افرادی که به کیست سینه مبتلا می‌شوند، از باردار شدن واهمه دارند. زیرا تصور می‌کنند که ممکن است کیست سینه برای خود آنها یا جنین خطرساز باشد. اما نکته‌ای که وجود دارد این است که اگر بعد از سونوگرافی، پزشک متخصص تشخیص دهد که کیست سینه از نوع کیست ساده است، باردار شدن و شیردهی هیچ عارضه‌ای برای مادر و جنین ایجاد نمی‌کند.
توجه داشته باشید که احتمال دارد، در دوران بارداری با تغییر میزان هورمون‌های بدن، اندازهٔ کیست سینه نیز تغییر کند. اگر در پی تغییرات هورمونی در طول بارداری، کیست سینه بزرگتر شود، درد بیشتری را به دنبال خواهد داشت. اما از آنجایی که هورمون‌ها بیشتر از سایر عوامل بر روی تعداد و اندازهٔ کیست سینه تأثیر می‌گذارند، پس از پشت سر گذاشتن بارداری و پایان شیردهی، هنگامی که هورمون‌ها به حالت قبلی خود باز می‌گردند، وضعیت کیست‌ها نیز به حالت اول بر می‌گردد.
اگر کیست در نوک سینه وجود داشته باشد، برای شیر خوردن نوزاد مشکل به وجود می‌آورد و مانعی برای مکیدن سینه، توسط نوزاد خواهد بود.همچنین مادر ممکن است هنگام شیر خوردن نوزاد احساس درد داشته باشد. اما این مسئله چندان نگران کننده و پیچیده نیست. زیرا با روشی ساده توسط پزشک می‌توان کیست سینه را تخلیه کرد.
پیشگیری از ابتلا به کیست سینه
کیست سینه در اثر تغییرات هورمون‌های تخمدان به وجود می‌آید. بنابراین؛ از آنجایی که ترشح هورمون یک اتفاق طبیعی در بدن است و نمی‌توان جلوی آن را گرفت، بسیاری از خانم‌ها در طول زندگی به کیست سینه مبتلا می‌شوند. اما توصیه می‌شود برای تشخیص به موقع و درمان سریع کیست سینه، خانم‌هایی که کیست سینه ندارند حداقل سالی یک بار و افرادی که سابقهٔ کیست سینه دارند هر شش ماه یک بار معاینه شوند و در صورت لزوم سونوگرافی انجام دهند.
همچنین افرادی که سابقهٔ ابتلا به کیست سینه در آنها بیشتر از سایر افراد است، باید هر سه ماه یک بار معاینه شوند و سونوگرافی انجام دهند. توصیهٔ مهمی که در این زمینه وجود دارد این است که هر فرد باید ماهی یک بار در منزل سینه‌های خود را معاینه کند که به این عمل خودآزمایی یا بررسی سینه گفته می‌شود. اگر پس از خودآزمایی سینه، تغییرات خاصی را بافت سینه احساس کردید، باید هرچه سریع‌تر به یک متخصص خوب در این زمینه مراجعه کنید تا این موضوع دقیق‌تر بررسی شود.
معاینه کیست سینه در خانه
توصیه می‌شود هر خانمی بعد از ۲۰ سالگی، هر ماه سینه‌های خود را در خانه و جلوی آینه معاینه کند. معاینهٔ سینه در خانه کار دشواری نیست و بسیار آسان است و هر فردی به تنهایی می‌تواند این کار را انجام دهد.
- برای این کار فقط کافیست مقابل آینه ایستاده و دست‌های خود را مقابل بدن قرار دهید.
- سپس باید با دقت تمام به سینه‌ها و اطراف آنها نگاه کنید. سعی کنید از زاویه‌های مختلف سینه‌ها را بررسی کنید.
- سپس حالت دست‌های خود را تغییر دهید به عنوان مثال دست‌ها را بالا ببرید یا به موازای شانه‌ها باز کنید و دوباره سینه‌ها را بررسی کنید. این کار را باید با دقت انجام دهید تا ببینید که آیا علامت غیرعادی در سینه‌ها مشاهده می‌کنید یا خیر.
- در مرحلهٔ بعدی باید سینه‌ها را با دست لمس کرده و بررسی کنید. برای معاینهٔ سینهٔ سمت راست، باید دست راست خود را بلند کرده و پشت سر بگذارید.
- سپس با حرکات دایره وار دست چپ خود، شروع به فشار دادن سینه کنید به طوری که با فشارهای خفیف بافت سینه را لمس کنید تا به نوک سینه برسید.
- سپس سعی کنید بار دیگر با فشار بیشتری بافت سینه را لمس کنید.
- و بار سوم نیز فشار دست را کمی بیشتر از دفعه‌های قبل کنید.
- به همین ترتیب این کار را براد معاینهٔ سینهٔ سمت چپ نیز تکرار کنید.
- برای اینکه مطمئن، شوید می‌توانید همین حرکت را به حالت خوابیده نیز انجام دهید. به این صورت که ابتدا بر روی تخت دراز کشیده و به روش قبل دست خود را بلند کرده و پشت سر بگذارید.
- سپس با دست مخالف، معاینه را به همان روش تکرار کنید. در این مرحله می‌توانید با دست مخالف خود زیر بغل‌ها را نیز معاینه کنید. بهتر است در صورت تمایل، این کار را در حمام انجام دهید. زیرا حین حمام کردن بافت سینه خیس یا صابونی است و همین عامل باعث می‌شود که بافت سینه با دقت بیشتری معاینه شود.
درمان کیست سینه
هنگامی که در طول بارداری یا شیردهی احساس کردید به کیست سینه مبتلا شده‌اید، باید به پزشک مراجعه کرده تا تشخیص دقیق توسط پزشک انجام شود. مطمئن باشید در بیشتر موارد، داشتن کیست سینه نگران کننده نیست و به عنوان یک مشکل جدی شناخته نمی‌شود.
- زمانی که برای تشخیص کیست سینه به پزشک مراجعه می‌کنید. پزشک در رابطه با روش تشخیص کیست، زمان مشاهدهٔ کیست در سینه و مشاهدهٔ هرگونه تغییراتی که در بافت سینه به وجود آمده، سؤالاتی از شما می‌پرسد تا نوع توده را بهتر تشخیص دهد.
- سپس برای تأیید وجود توده در سینه، پزشک سینه‌ها را معاینه می‌کند تا سایر علائم احتمالی مانند ترشحات نوک سینه و تغییرات پوستی را بررسی کند.
- در مرحلهٔ بعدی به بیمار توصیه می‌شود برای اطمینان بیشتر، اسکن اولتراسوند (سونوگرافی/ماموگرافی) انجام دهد. این کار به بیمار کمک می‌کند تا از خوش خیم یا سرطانی بودن توده مطمئن شود
- پس از تشخیص دقیق بسته به اینکه مادر در ماه چندم بارداری باشد، بهترین درمان برای او در نظر گرفته می‌شود.
اگر کیست سرطانی سینه در سه ماههٔ سوم بارداری تشخیص داده شود، معمولاً شیمی درمانی آغاز می‌شود و پس از زایمان نیز طی جراحی، کیست سینه برداشته می‌شود. به طور کلی درمان کیست سینه به محل قرار گرفتن کیست، میزان گسترش و نواحی رشد سرطان بستگی دارد.
روش بیوپسی در تشخیص کیست سینه
اگر کیست سینه سرطانی باشد، پزشک مزایا و معایب تشخیص به روش بیوپسی را برای شما شرح می‌دهد. این روش را حتی در دوران بارداری نیز می‌توانید بدون هیچ نگرانی انجام دهید. بیوپسی یک روش نمونه برداری از بافت‌های بدن است که به طور دقیق نوع توده را مشخص می‌کند.
زمانی که طی بررسی‌های اولیه مشخص شود که تودهٔ موجود در سینه غیرطبیعی است، بیوپسی توصیه می‌شود. بیوپسی روشی کم خطر و بدون درد است و تنها راه مطمئن برای تشخیص توده‌های سرطانی شناخته می‌شود.
اگر طی بیوپسی، کیست سینه از نوع خوش خیم و غیرسرطانی تشخیص داده شود، نیاز به درمان خاصی ندارد و ممکن است به حال خود رها شود. اما اگر کیست سینه از نوع بدخیم و سرطانی باشد، پروتکل‌های درمان سرطان سینه شروع می‌شود. قبل از شروع درمان پزشک باید مطمئن شود که سرطان سینه به سایر قسمت‌های بدن گسترش یافته است یا خیر. این کار فقط با ماموگرافی و سونوگرافی کبد انجام می‌شود.
غربالگری سرطان یا کیست سینه در بارداری
اهمیت غربالگری سرطان سینه یا ماموگرافی به گونه‌ای است که انجام آن حتی در مواردی که بیمار در وضعیت خوبی قرار دارد نیز توصیه می‌شود. در بسیاری از کشورها توصیه می‌شود افراد باید غربالگری سرطان سینه را از سن ۵۰ سالگی به بعد انجام دهند.
برای افرادی که در معرض خطر بیشتری قرار دارند، غربالگری از سن ۴۰ سالگی باید شروع شود. طبق توصیهٔ برخی از متخصصان، علاوه‌بر غربالگری سرطان سینه، هر بار باید یک سونوگرافی تکمیلی نیز انجام شود.
روش های غربالگری سرطان سینه
غربالگری سینه به روش‌های مختلف انجام می‌شود که شامل معاینات، آزمایش، سونوگرافی و ماموگرافی می‌شود. با به کار گیری این روش‌ها، پزشک می‌تواند اولین نشانه‌های سرطان سینه را در افرادی که حتی هیچ علائمی ندارند، شناسایی کند. انجام غربالگری منظم و دوره‌ای در افراد بالای ۴۰ سال، به میزان قابل توجهی در کاهش مرگ و میر ناشی از سرطان سینه مؤثر است.
غربالگری سینه که شامل معاینهٔ فیزیکی سینه سپس ماموگرافی و سونوگرافی می‌شود، برای همهٔ زنانی که بالای ۴۰ سال سن دارند، اعم از افراد سالم و افراد بیمار بسیار مهم است. از طریق غربالگری سرطان می‌توان انواع سرطان‌هایی که به آرامی در حال رشد هستند را حداقل دو سال پیش از اینکه توده به اندازهٔ قابل لمس کردن شود، شناسایی و درمان کرد.
۱.سونوگرافی
ماموگرافی و سونوگرافی از روش‌های غربالگری سرطان سینه هستند. سونوگرافی همان روشی است که در دوران بارداری برای نظارت بر جنین، تشخیص نوع کیست سینه و بررسی جامد یا کیستی بودن توده انجام می‌شود. سونوگرافی روشی ایمن و مفید برای تشخیص کیست سینه است.
اما بیشتر پزشکان از سونوگرافی به عنوان روش غربالگری سرطان سینه استفاده نمی‌کنند. زیرا بیشتر کیست‌هایی که بررسی می‌شوند خوش خیم و غیرسرطانی هستند. سونوگرافی را می‌توان با خیال آسوده برای افراد باردار انجام داد تا نوع کیست سینهٔ آنها بررسی شود.
۲.ماموگرافی
اگر طی بیوپسی (نمونه برداری از بافت سینه) مشخص شود که تودهٔ موجود در سینه سرطانی است، ماموگرافی انجام می‌شود. ماموگرافی به این دلیل انجام می‌شود که ممکن است کیست سینه در مراحل اولیه هنوز به یک توده تبدیل نشده نباشد در حالی که لکه‌های کلسیمی را جذب می‌کند؛ بنابراین طی ماموگرافی قابل بررسی و تشخیص است.
قبل از انجام ماموگرافی از کمربندهای سربی محافظ برای مادر استفاده می‌شود تا از قرار گرفتن جنین در معرض اشعهٔ ماموگرافی جلوگیری شود. طبق مطالعات انجام شده، آموزش دادن افراد برای انجام معاینات سینه در خانه و انجام غربالگری‌های منظم سینه (سونوگرافی و ماموگرافی) مطمئن‌ترین روش برای جلوگیری از بروز سرطان سینه است.
توصیه می‌شود که غربالگری سرطان سینه به طور سالیانه انجام شود. غربالگری سینه قبل از یائسگی کمک بسیار زیادی به تشخیص زود هنگام کیست خواهد کرد. برای افرادی که مستعد ابتلا به سرطان سینه هستند یا سابقهٔ خانوادگی سرطان سینه دارند، تنها از طریق غربالگری سینه می‌توان از بروز یا پیشرفت سرطان سینه در آنها جلوگیری کرد.
بررسی نهایی
وجود توده یا کیست سینه در دوران بارداری شایع است. زیرا یک مادر در طول بارداری تغییرات فیزیولوژیکی طبیعی زیادی را تجربه می‌کند. افزایش اندازهٔ سینه، تیره شدن ناحیهٔ آرئول (نوک سینه)، نمایان شدن غدد عرق در اطراف نوک سینه‌ها از تغییراتی است که مادر در دوران بارداری مشاهده می‌کند. این تغییرات باعث می‌شوند بدن مادر برای شیردهی به نوزاد آماده شود.
در دوران بارداری تغییرات غیرسرطانی نیز در افراد رخ می‌دهد. تغییرات رایج غیرسرطانی در سینه‌ها شامل تغییرات هورمونی (فیبروکیستیک)، تشکیل کیست یا بافت اضافی در سینه و مواردی از قبیل خواهد بود. اگرچه تشخیص کیست در سینه‌ها کمی نگران کننده است. اما از نظر پزشکان، بسیاری از افرادی که دارای کیست سینه هستند به سرطان سینه مبتلا نمی‌شوند.
زیرا بسیاری از کیست‌های سینه از نوع ساده و غیرسرطانی هستند. اما نکتهٔ مهمی که وجود دارد این است که کیست سینه باید به صورت منظم بررسی شوند تا از بروز هرگونه مشکلاتی جلوگیری شود. بنابراین نباید به وجود آمدن کیست در سینه را مساوی با سرطان سینه دانست.
