احتمالاً شما هم مانند بسیاری از افراد دیگر در مورد افسردگی پس از زایمان شنیده‌اید. اما آیا می‌دانستید بسیاری از زنان در دوران بارداری نیز به افسردگی دچار می‌شوند؟ در این مطلب از مجموعه سی یسب هر آنچه که باید در مورد افسردگی بارداری بدانید را برای شما به طور کامل شرح می‌دهیم. طبق تحقیقات حدود ۷ درصد از زنان در دوران بارداری دچار افسردگی بارداری می‌شوند، این نرخ ممکن است در کشورهای کم درآمد یا با درآمد متوسط، بالاتر باشد. افسردگی تقریباً به همان اندازه‌ای که در زنان غیر باردار رخ می‌دهد، به همان اندازه نیز در زنان باردار شایع است.
افسردگی و بارداری
افسردگی، شایع‌ترین اختلال خلقی میان افراد است و در زنان تقریباً حدود دو برابر بیشتر از مردان رخ می‌دهد. هنگامی که فردی به افسردگی مبتلا می‌شود، به طور مداوم احساس غم و اندوه دارد و حتی علاقهٔ خود را نسبت به بسیاری از موارد از دست می‌دهد. شروع افسردگی در زنان معمولاً طی سال‌های باروری خواهد بود و در این دوره به اوج خود می‌رسد؛ تا زمانی که در دوران بارداری شناسایی شود.
برخی از تحقیقات نشان می‌دهد افسردگی بارداری بیشتر در سه ماههٔ اول و سوم بارداری رخ می‌دهد. در دوران بارداری بدن شما دچار تغییرات زیادی می‌شود و استرس ناشی از این تغییرات باعث می‌شود به افسردگی بارداری مبتلا شوید. از این رو تغییرات عاطفی که به دلیل افسردگی رخ می‌دهد، احساس شما را نسبت به خود و دنیای اطرافتان تغییر می‌دهد. اگرچه تغییرات بدن در بارداری باعث بروز افسردگی می‌شود؛ اما لزوماً به این معنی نیست که همهٔ افرادی که باردار می‌شوند، دچار افسردگی بارداری خواهند شد.
علائم افسردگی بارداری
برخی از تغییرات خلقی در دوران بارداری طبیعی هستند مانند احساس خستگی و تحریک پذیر شدن، اما در صورتی که همیشه احساس ضعف و ناامیدی دارید و نسبت به چیزهایی که قبلاً از آنها لذت می‌بردید بی‌میل شده‌اید، احتمالاً به افسردگی بارداری مبتلا شده‌اید.
بنابراین باید با یک پزشک یا ماما مشورت کنید. نشانه‌های افسردگی بارداری هیچ تفاوتی با افسردگی که در افراد معمولی رخ می‌دهد ندارد. با این حال برخی از علائم و حالت‌های غیر معمولی که در افراد باردار به چشم می‌خورد، نشان دهندهٔ افسردگی بارداری است.
این علائم عبارتند از:
- احساس اضطراب بیش از حد درمورد سلامتی جنین
- داشتن عزت نفس پایین (مانند احساس بی‌کفایتی نسبت به اینکه در آینده می‌خواهید پدر و مادر شوید)
- بیشتر اوقات احساس غمگینی دارید و بی دلیل گریه می‌کنید.
- از دست دادن اشتیاق نسبت به کارهای مورد علاقه
- کم شدن اشتها یا میل به خوردن غذای زیاد
- لذت نبردن از لحظات خوب و با ارزش
- تمایل به نوشیدن مشروبات الکلی، سیگار کشیدن و مصرف داروهای غیرمجاز
- کاهش وزن به علت نداشتن تغذیهٔ کافی
- شکل گیری افکار ناپسند به طور مکرر در ذهن مانند افکار خودکشی
- تحریک پذیری و به راحتی عصبانی شدن
- احساس بی ارزشی، گناه و ناامیدی نسبت به مشکلات
- عدم تمرکز و مشکل در تصمیم گیری
- خلق و خوی افسرده در بیشتر ساعات روز
با افسردگی بارداری چه کنم؟
اگر احساس می‌کنید به افسردگی بارداری مبتلا شده‌اید، حتماً به پزشک متخصص مراجعه کنید. بیشتر افراد با درمان به موقع و مناسب، می‌توانند علائم خود را به خوبی مدیریت کنند. اگرچه ممکن است کمی زمانبر باشد؛ اما کاملاً قابل درمان است.
- بعضی افراد می‌توانند از طریق خودیاری به بهبود خلق و خوی خود کمک کنند. برای این کار می‌توانید از یک ماما یا پزشک متخصص کمک بگیرید.
- همچنین می‌توانید احساسات و عواطف خود را با اعضای خانواده یا یکی از دوستان خود در میان بگذارید.
- هر زمانی که احساس خستگی کردید، تمرینات تنفسی آرام بخش را انجام دهید.
- سعی کنید تحرک و فعالیت بدنی بیشتری داشته باشید. زیرا به بهبود خلق و خو و بهتر خوابیدن شما کمک بسیار زیادی می‌کند.
- یکی دیگر از اقدامات مفیدی که برای کاهش و رفع علائم افسردگی می‌توانید انجام دهید؛ این است که در کلاس‌های دوران بارداری شرکت کنید تا با سایر افراد باردار دیگر ارتباط برقرار کنید.
- توصیه می‌شود که در این دوران از یک رژیم غذایی سالم و مقوی پیروی کنید.
- در دوران بارداری لازم است فعالیت‌های خود را به صورت فشرده انجام ندهید، بلکه باید صرفاً کارهایی را انجام دهید که به شما آرامش بیشتری می‌دهد و کارهای غیر ضروری را کمتر کنید.
- به یاد داشته باشید که مراقبت از خود باعث می‌شود از جنین نیز به خوبی مراقبت کنید.
- اگر پس از ایجاد تغییرات گسترده برای مقابله با افسردگی، از اضطراب و علائم افسردگی بارداری رهایی نیافتید باید حتماً به پزشک مراجعه کرده و درمان را شروع کنید.
دلایل افسردگی بارداری
افسردگی بارداری به دلایل مختلفی ایجاد می‌شود که زندگی فرد را در این دوران شیرین و هیجان انگیز کمی دشوار می‌کند. زیرا فردی که به افسردگی بارداری مبتلا می‌شود، به طور مداوم احساس غمگینی می‌کند و شور و اشتیاق خود را نسبت به بسیاری از موارد از دست می‌دهد. برخی از عواملی که باعث می‌شود برخی از خانم‌ها به افسردگی بارداری مبتلا شوند، شامل موارد زیر است.
- داشتن سابقهٔ افسردگی در گذشته
- عدم حمایت یا حمایت ضعیف از طرف نزدیکان
- اضطراب و استرس در مورد مسائل زندگی
- بارداری ناخواسته
- خشونت علیه همسر باردار و تجربهٔ درگیری در زندگی زناشویی
- سن افراد (هرچه در سن پایین‌تری باردار شوید، بیشتر در معرض خطر ابتلا به افسردگی قرار می‌گیرید)
- به تنهایی زندگی کردن
- احساس دوسوگرایی (احساس عشق و نفرت همزمان) در مورد بارداری
چرا افسردگی بارداری ناشناخته است؟
- همانطور که اشاره کردیم، بعضی از علائم افسردگی از جمله کاهش سطح انرژی، تغییر در کیفیت خواب، کاهش یا افزایش اشتها و میل جنسی، مشابه علائم افسردگی بارداری هستند. به همین دلیل هنگامی که فردی در بارداری به افسردگی مبتلا می‌شود ممکن است تصور کند افسردگی بارداری است.
- علاوه‌بر این، بیشتر افراد باردار تمایلی به مراجعه به پزشک جهت مشاوره ندارند. زیرا از نسبت دادن افسردگی به خود واهمه دارند.
- همچنین بیشتر خانم‌ها در دوران بارداری به جای تمرکز بر سلامت روان، بیشتر به سلامت جسمی خود توجه می‌کنند و افسردگی بارداری را نادیده می‌گیرند.
تأثیرات افسردگی بارداری بر سلامت مادر
افسردگی بارداری از راه‌های مختلفی، سلامتی مادر را تحت تأثیر قرار می‌دهد. از جمله تأثیراتی که افسردگی بارداری بر سلامت مادر می‌گذارد، شامل موارد زیر می‌شود.
- افسردگی بارداری باعث عدم توانایی شما در مراقبت از خود می‌شود. به همین دلیل مهم است که در دوران بارداری بیشتر از خودتان مراقبت کنید. افسردگی بارداری باعث می‌شود نیازهای شخصی خود را کنار بگذارید، از این رو اگر در دوران بارداری به افسردگی مبتلا شوید ممکن است نتوانید به درستی غذا بخورید یا استراحت کنید.
- یکی دیگر از تأثیرات افسردگی بارداری بر مادر این است که تمایل شما به استفاده از مواد مضری مانند تنباکو، الکل و مواد مخدر بیشتر می‌شود. اگر در این دوران به افسردگی مبتلا شوید ممکن است میل شما به مصرف این مواد افزایش پیدا کرده و سلامتی خود و جنین را به خطر بیندازید.
- عدم توانایی شما در برقراری ارتباط با جنین داخل رحم از دیگر عوارض افسردگی در دوران بارداری است. جنین درون رحم می‌تواند صدای مادر را با همان ریتم، زیر و بم یا استرسی که درون خود دارد، احساس کند.
بنابراین اگر در بارداری به افسردگی مبتلا شده‌اید، جنین استرس شما را احساس کرده و بر او تاثیر منفی می‌گذارد. به این ترتیب ممکن است نتوانید در بارداری با جنین ارتباط برقرار کنید و از نظر عاطفی احساس انزوا کنید.
درمان افسردگی بارداری
به طور کلی اگر افسردگی بارداری را درمان نکنید، احتمال اینکه به افسردگی پس از زایمان نیز مبتلا شوید بسیار زیاد است. بنابراین هنگامی که در بارداری متوجه شدید که دچار افسردگی شده‌اید، حتماً به دنبال روشی برای درمان آن باشید. اگر به افسردگی پس از زایمان مبتلا شوید نمی‌توانید با کودک خود به درستی ارتباط برقرار کنید و در بسیاری از موارد دیگر با مشکل روبرو خواهید شد.
نحوهٔ درمان افسردگی بارداری به شدت افسردگی بستگی دارد. در صورتی که افسردگی بارداری مقطعی باشد ممکن است با چند جلسه روان درمانی بهبود یابد، اما اگر شدید باشد باید علاوه‌بر روان درمانی، از داروهای ضد افسردگی استفاده شود.
آیا مصرف داروهای ضدافسردگی در بارداری خطرناک است؟
شواهد نشان می‌دهد که مصرف کوتاه مدت داروهای ضدافسردگی در دوران بارداری تقریباً ایمن و بی خطر است و تأثیر خطرناکی بر جنین نخواهد گذاشت. اما هنوز نتیجهٔ تحقیقات مبنی بر اثر مصرف دراز مدت این داروها بر جنین به طور کامل به دست نیامده است. به این ترتیب لازم است قبل از شروع مصرف داروهای ضدافسردگی در بارداری، جهت آگاهی از مزایا و معایبی که دارند، با پزشک مشورت کنید.
بررسی نهایی
افسردگی بارداری یکی از عوارض دوران بارداری به شمار می‌رود که ممکن است سلامت مادر و جنین را تحت تأثیر قرار دهد. یکی از دلایل اصلی افسردگی در بارداری این است که بدن در طول بارداری دچار تغییرات زیادی می‌شود. همین عامل تأثیر زیادی بر سلامت روان مادر دارد.
افسردگی بارداری به راحتی قابل درمان است و اگر سریع درمان شود، هیچ خطری برای مادر و جنین نخواهد داشت. اگر فردی قبل از بارداری سابقهٔ ابتلا به افسردگی داشته باشد، ممکن است در دوران بارداری نیز به افسردگی مبتلا شود. همچنین افرادی که در سن کم اقدام به بارداری می‌کنند، نسبت به سایر افراد در معرض خطر بیشتری از ابتلا به افسردگی بارداری قرار دارند.
